Hakan KİRACI

ORTAK TÜKETİM EKSENİNDE PAYLAŞILAN / PAYLAŞILAMAYAN VARLIKLAR VE BİREYLERİN PAYLAŞIM DAVRANIŞLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Sahiplik temelli ekonomik sisteme bir başkaldırı yaklaşımı olan paylaşım davranışı ve ortak tüketim hareketi, internet teknolojilerinin de yardımıyla her geçen gün kapsamını genişleterek evrensel toplumun geneline yayılmaktadır. Paylaşım ekonomisinin tüketici davranışları yönünü irdeleyen bu araştırmada; yedi değişkenin (cömertlik, materyalizm, yeşil tüketici değerleri, tutumluluk, karşılıklık, mükemmeliyetçilik ve paylaşım sistemleri hakkında sahip olunan bilgi düzeyi), Muğla ili Fethiye ilçe merkezinde yaşamakta olan bireylerin paylaşım davranışları üzerindeki olası etkilerini incelenmektedir. Ayrıca bu araştırmada, bireylerin belirlenen 42 varlığa ilişkin paylaşımlarının kapsamı da ortaya konmaktadır. Yapılan çoklu regresyon analizi sonucunda; bireylerin paylaşım davranışları üzerinde en fazla derecede etkili olan değişkenin, bireylerin “cömertlik” eğilimleri olduğu ortaya çıkmıştır. Bu bulgunun yanında, bireylerin paylaşım sıklığı ve kapsamının çok yüksek olmadığı belirlenmiştir. Bireylerin paylaşımlarının kapsamı düşünüldüğünde; en fazla paylaşım yapılan varlıkların deneyim, tavsiye, yiyecek ve şarj aleti; en az paylaşım yapılan varlıkların ise diş fırçası, iç çamaşırı, banka bilgileri ve kişisel şifreler olduğu ortaya çıkmıştır. Yapılan alan araştırması sonucunda ortaya çıkan bu bulgular ve sonuçlar yorumlanarak; araştırmacılara ve paylaşım ekonomisinin paydaşlarına öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Paylaşma, paylaşım davranışı, ortak tüketim, tüketici davranışı, tüketim karşıtlığı

PDF

___

Albinsson, P.A., Perera, B.Y. (2012). “Alternative Marketplaces in the 21st Century: Building Community Through Sharing Events”, Journal of Consumer Behavior, 11(4), 303-315.
Bardhi, F., Eckhardt, G.M. (2012). “Access-Based Consumption: The Case of Car Sharing”, Journal of Consumer Research, 39(4), 881-898.
Belk, R. (2007). “Why Not Share Rather Than Own?”, The Annals of the American Academy of Po-litical and Social Science, 611(1), 126-140.
Belk, R. (2010). “Sharing”, Journal of Consumer Research, 36(5), 715-734.
Belk, R. (2014). “You Are What You Can Access: Sharing and Collaborative Consumption Online”, Journal of Business Research, 67(8), 1595-1600.
Belk, R. (2014b). “Sharing Versus Pseudo-Sharing in Web 2.0”, Anthropologist, 18(1), 7-23.
Benkler, Y. (2004). “Sharing Nicely: On Shareable Goods and the Emergence of Sharing as a Mo-dality of Economic Production”, Yale Law Journal, 114(2), 273-358.
Botsman, R., Rogers, R. (2010). What’s Mine is Yours: The Rise of Collaborative Consumption, Harper Business, New York.
Felson, M., Speath, J. (1978). “Community Structure and Collaborative Consumption”, American Behavioral Scientist, 21(4), 614-624.
Haws, K.L. et al. (2010). Seeing the World Through Green-Tinted Glasses: Motivated Reasoing and Consumer Responses to Environmentally Friendly Products. Journal of Consumer Psyc-hology, 24(3), 336-354.
Hellwig, K., Morhart, F., Girardin, F., Hauser, M. (2015). “Exploring Different Types of Sharing: A Proposed Segmentation of the Market for Sharing Businesses”, Psychology & Marketing, 32(9), 891-906.
Kiracı, H. (2017). “Tatlıyı Yemek mi Yoksa Paylaşmak mı Tatlı? Paylaşım ve Ortak Tüketim Davranışı Üzerine Kuramsal Bir Araştırma”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 17(1), 194-220.
Lamberton, C.P., Rose, R.L. (2012). “When is Ours Better Than Mine? A Framework for Unders-tanding and Altering Participation in Commercial Sharing Systems”, Journal Marketing, 76(7), 109-125.
Lastovicka, J.L. et al. (1999). Lifestyle of the Tight and Frugal: Theory and Measurement. Journal of Consumer Research, 26, 85-98.
Mont, O. (2004). “Institutionalisation of Sustainable Consumption Patterns Based on Shared Use”, Ecological Economics, 50(1-2), 135-153.
Möhlmann, M. (2015). “Collaborative Consumption: Determinants of Satisfaction and the Likeli-hood of Using a Sharing Economy Option Again”, Journal of Consumer Behavior, 14(3), 193-207.
Ozanne, L.K., Ballantine, P.W. (2010). “Sharing as a Form of Anti-Consumption? An Examination of Toy Library Users”, Journal of Consumer Behavior, 9(6), 485-498.
Owyang, J, Tran, C., Silva, C. (2013). The Collaborative Economy: Products, services, and market relationships have changed as sharing startups impact business models. To avoid disrup-tion, companies must adopt the Collaborative Economy Value Chain, Altimeter Group, USA.
Özata, F.Z., Er, İ., Öztürk, S.A., Ağlargöz, F. (2015). “Ortak Tüketememek: Paylaşma Davranışını Engelleyen Faktörlerin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma”, 20. Ulusal Pazarlama Kongresi, Bildiriler Kitabı, Cilt.2, 625-626.
Price, J.A. (1975). “Sharing: The Integration of Intimate Economies”, Anthrolopologica, 17(1), 3-17.
Richins, M.L. (1987). Media, Materialism, and Human Happiness. Advances in Consumer Research, 19, 352-356.
Sacks, D. (2011). “Sharing Economy”, Fast Company, 11 April 2011, www.fastcompany.com/magazine/155/the-sharing-economy.html (Erişim tarihi: 17.05.2017)