İnan ERYILMAZ, Deniz DİRİK, Asena ALTIN GÜLOVA

İŞ TATMİNİNİN BELİRLEYİCİSİ OLARAK LİDER-ÜYE ETKİLEŞİMİ VE POLİTİK YETİNİN DÜZENLEYİCİ ROLÜ

Bu çalışmada, lider ve çalışan arasındaki çok boyutlu etkileşimin kalitesinin, çalışanların politik yeti düzeyleri ile ilişkili olduğu ve bu durumun örgütsel çıktıları etkilediği varsayımı bağlamında geliştirilen özgün bir araştırma modeli sınanmaktadır. Bu amaç çerçevesinde, Ankara, İstanbul, İzmir, Malatya, Manisa ve Adana illerinde ticari bankacılık sektöründe çalışan ve yönetici pozisyonunda olmayan 266 katılımcıya araştırma ölçekleri ve demografik değişkenleri içeren anket uygulanmıştır. Nicel araştırma desenlerinden ilişkisel araştırma modelinin kullanıldığı yatay kesitsel çalışmada, yapılan anket sonucunda elde edilen veriler IBM SPSS 20.0 ve AMOS 22 istatistiksel veri analizi programları aracılığıyla analiz edilmiştir. Yapılan analiz neticesinde lider-üye etkileşimi ve alt boyutları ile iş tatmini arasında orta düzeyde ve istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Ayrıca lider-üye etkileşimi ile iş tatmini arasındaki ilişkide politik yetinin düzenleyici etkiye sahip olduğu bulgulanmıştır. Araştırma bulguları kuramsal ve uygulamaya dönük katkıları bağlamında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

: Politik Yeti, Lider-Üye Etkileşimi, İş Tatmini, Banka Çalışanları

PDF

___

Arslantaş, C.C. (2007), Lider-Üye Etkileşiminin Yöneticiye Duyulan Güven Üzerindeki Etkisinin Belirlemeye Yönelik Görgül Bir Çalışma, Tisk Akademi, 1: 161-173.
Atay, S. (2010), Geliştirilebilir Yönetim Becerisi: Teorik ve Ampirik Yönleriyle Politik Yet, Amme İdaresi Dergisi, 43(2): 1-28.
Bakker, A.B., Demeroutti, E. ve Schaufeli, W.B. (2008), Dual Processes At The Work in A Call Centre: An Application Of The Job Demands-Resources Model. European Journal of Work And Organizational Psychology, 12(4): 393-417.
Basım, N. ve Şeşen, H. (2009), Örgütsel Adalet Algısı Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisinde İş Tatmininin Aracılık Rolü, Osman Gazi Üniversitesi 17. Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 806-812.
Baş, T., Keskin, N. ve Mert, İ. S. (2010), Lider Üye Etkileşimi Modeli ve Ölçme Aracının Türkçe’de Geçerlik ve Güvenilirlik Analizi, Ege Akademik Bakış, 10(3): 1013-1039.
Bing, M., Davison, K.H., Minor, I., Novicevic, M.M. ve Frink, D.D. (2011), The Prediction Of Task And Contextual Performance By Political Skill: A Meta-Analysis And Moderator Test, Journal of Vocational Behavior, 79: 563-577.
Blickle, G., Kramer, J., Schneider, P. B., Meurs, J. A., Ferris, G. R. ve Mierke, J. (2011), Role Of Political Skill in Job Performance: Prediction Beyond General Mental Ability and Personality in Cross-Sectional And Predictive Studies, Journal of Applied Social Psychology, 41: 488-514.
Brouer, R. L., Duke, A. B., Treadway, D. C. ve Ferris, G. R. (2009), The Moderating Effect Of Political Skill On The Demographic Dissimilarity Leader Member Exchange Quality Relationship, The Leadership Quarterly, 20: 61-69.
Brouer, R.L., Douglas, C., Treadway, D.C. ve Ferris, G.R. (2013), Leader Political Skill, Relationship Quality, And Leader Effectiveness: A Two-Study Model Test And Constructive Replication, Journal of Leadership and Organizational Studies, 20(2): 185-198.
Buch, R., Thompson, G. ve Kuvaas, B. (2016), Transactional Leader-Member Exchange Relationships And Followers’ Work Performance: The Moderating Role Of Leaders’ Political Skill, Journal of Leadership and Organizational Studies, 23: 28-56.
Bulut, M.Ş. (2012), Lider Üye Etkileşiminin Yöneticiye Güven ve İş Tatmini Üzerine Etkisinin Araştırılması: Öğretmenler Üzerine Bir Araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Cevrioğlu, E. (2007), Lider-Üye Etkileşimi İle Bireysel ve Örgütsel Sonuçlar Arasındaki İlişki: Ampirik Bir İnceleme, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Afyonkarahisar: Afyon-Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Cogliser, C.C. ve Schriesheim, C.A. (2000), Exploring Work Unit Context and Leader–Member Exchange: A Multi-Level Perspective, Journal of Organizational Behavior, 21: 487-511.
Çetin, F. ve Basım, H.N. (2011), Psikolojik Dayanıklılığın İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Tutumlarındaki Rolü, İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 13(3): 79-94.
Dansereau, F., Graen, G. B., ve Haga, W. (1975), A Vertical Dyad Linkage Approach To Leadership in Formal Organizations, Organizatonal Behavior and Human Performance, 13: 46-78.
Deluga, R. J. (1994), Supervisor Trust Building, Leader-Member Exchange And Organizational Citizenship Behaviour, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 77: 315-26.
Dienesch, R. M. ve Liden, R. C. (1986), Leader-Member Exchange Model Of Leadership: A Critique And Further Development, Academy of Management Review, 11(3): 618-634.
Epitropaki, O. ve Martin, R. (2005), From Ideal To Real: A Longitudinal Study Of The Role Of Implicit Leadership Theories On Leader-Member Exchanges And Employee Outcomes, Journal of Applied Psychology, 90: 659-676.
Epitropaki, O., Kapoutsis, I., Ellen, B.P., Ferris, G.R., Drivas, K. ve Ntotsi, A. (2016), Navigating Uneven Terrain: The Roles Of Political Skill And LMX Differentiation In Prediction Of Work Relationship Quality And Work Outcomes, Journal of Organizational Behavior, 37(7): 1078-1103.
Erdogan, B. ve Liden, R. C. (2002), Social Exchanges in the Workplace: A Review of Recent Developments and Future Research Directions in Leader-Member Exchange Theory. In L. L. Neider ve C. A. Schriesheim (Eds.), Leadership (pp. 65-114), Greenwich, CT: Information Age Press.
Erkuş, A. (2011), Çok Boyutlu Lider-İzleyici Etkileşiminde Kişilik Özelliklerinin ve Güç Kaynaklarının Rolü, Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 25(1): 127-152.
Ferris, G R., Perrewe P.L., Anthony, W.P. ve Gilmore, D.C. (2000), Political Skill At Work, Organizational Dynamics, 28(4): 25-37.
Ferris, G.R., Treadway D.C., Kolodinsky, R.W., Hochwarter, W.A., Kacmar, C.J., Douglas, C. ve Frink, C.C. (2005), Development and Validation Of The Political Skill Inventory, Journal of Management, 31(1): 126-152.
Ferris, G. R., Treadway, D. C., Perrewe, P. L., Brouer, R. L., Douglas, C. ve Lux, S. (2007), Political Skill in Organizations, Journal of Management, 33: 290-320.
Ferris, Treadway D.C., Kolodinsky, R.W., Hochwarter, W.A., Kacmar, C.J., Douglas, C. ve Frink, C.C. (2005), Development And Validation Of The Political Skill Inventory, Journal of Management, 31(1): 126-152.
Göksel, A. ve Aydıntan B. (2012), Lider Üye Etkileşimi Düzeyinin Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi: Görgül Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2): 247-271.
Graen, G. B. ve Uhl-Bien, M. (1995), Relationship-Based Approach To Leadership: Development Of Leader-Member Exchange (LMX) Theory Of Leadership Over 25 Years: Applying A Multi-Level Multi-Domain Perspective, Leadership Quarterly, 6(2): 219-247.
Gürbüz, S., Erkuş, A. ve Sığrı, Ü. (2010), İş Tatmini ve İş Performansının Yeni Öncülü: Temel Benlik Değerlendirmesi, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2(1): 69-76.
Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2016), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: Felsefe‐ Yöntem‐Analiz, 3. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Hackman, J. R. ve Oldham, G. R. (1980), Work Redesign. Addison-Wesley Publishing Company Reading. California: Massachusetts.
Harris, K. J., Harris, R. B. ve Eplion, D. M. (2007), Personality, Leader-Member Exchanges, and Work Outcomes, Journal of Behavioral and Applied Management, 8(2): 92-107.
Hollander, E. (1980), Leadership And Social Exchange Processes, In K.J. Gergen, M.S. Greenberg ve R.H. Willis (Eds.), Social Exchange: Advances In Theory And Research, (ss. 103-118), New York: Plenum.
Kimura, T. (2013), The Moderating Effects of Political Skill and Leader-Member Exchange On The Relationship Between Organizational Politics and Affective Commitment, Journal of Business Ethics, 116: 587-599.
Köksal, O. (2012), Sosyal Değişim Teorisi Çerçevesinde Güven ve Algılanan Aidiyet Durumunun Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve Saldırgan Davranışlar Üzerindeki Etkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Laird, M. D, Zboja, J. J. ve Ferris, G. R. (2012), Partial Mediation Of The Political Skill-Reputation Relationship, Career Development International, 17: 557-582.
Liden, R.C. ve Graen, G. (1980), Generalizability Of The Vertical Dyad Linkage Model Of Leadership, Academy of Management Journal, 23: 451-465.
Liden, R.C. ve Maslyn, J.M. (1998), Multidimensionality Of Leader-Member Exchange: An Empirical Assessment Through Scale Development, Journal of Management, 24 (1): 43-72.
Mintzberg, H. (1983), Power in and Around Organizations. Prentice-Hall, Englewood Cliffs.
Özutku, H. A. ve Cevrioglu, E. (2011), Lider-Üye Etkileşim Teorisi Çerçevesinde, Yönetici Ast Etkileşimi İle Örgütsel Bağlılık Boyutları ve İş Performansı Arasındaki İlişki: Ampirik Bir İnceleme, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2): 193-210.
Pellegrini, E.K., Scandura, T.A. ve Jayaraman, V. (2010), Cross-Cultural Generalizability Of Paternalistic Leadership: An Expansion of Leader-Member Exchange Theory, Group and Organization Management, 35(4): 391-420.
Perrewe, P. L. ve Nelson, D.L. (2004), Gender And Career Success: The Facilitative Role of Political Skill, Organizational Dynamics, 33(4): 366-378.
Sargut, A. S. (2015), Kültürlerarası Farklılaşma ve Yönetim, Ankara, İmge Kitabevi.
Scandura, T. A., Graen, G. B. ve Novak, M. A. (1986), When Managers Decide Not To Decide Autocratically: An Investigation Of Leader-Member Exchange and Decision Influence, Journal of Applied Psychology, 71: 579-584.
Scandura, T.A. (1999), Rethinking Leader-Member Exchange: An Organizational Justice Perspective, Leadership Quarterly, 10(1): 25-37.
Scandura, T.A. ve Graen, G. (1984), Moderating Effects of Initial Leader-Member Exchange Status On The Effects of A Leadership Intervention, Journal of Applied Psychology, 69: 428-436.
Sparrowe, R. T. ve Liden, R. C. (1997), Process and Structure in Leader-Member Exchange, Academy of Management Review, 22: 522-552.
Tjosvold, D. (1984), Effects Of Crisis Orientation On Managers’ Approach To Controversy in Decision Making, Academy of Management Journal, 27: 130-138.
Treadway, D. C., Breland, J. W., Williams, L. M., Cho, J., Yang, J. ve Ferris, G. R. (2013), Social Influence And Interpersonal Power in Organizations: Roles of Performance And Political Skill, Journal of Management, 39(6): 1529-1553.
Treadway, D. C., Hochwarter, W. A., Ferris, G. R., Kacmar, C. J., Douglas, C., Ammeter, A. P. ve Buckley, M. R. (2004), Leader Political Skill And Employee Reactions, The Leadership Quarterly, 15: 493-513.
Tu, Y. ve Lu, X. (2016), Work-to-Life Spillover Effect of Leader-Member Exchange in Groups: The Moderating Role of Group Power Distance and Employee Political Skill, Journal of Happiness Studies, 17(5): 1873-1889.
Tüzün, İ. K. (2006), Örgütsel Güven, Örgütsel Kimlik ve Örgütsel Özdeşleşme İlişkisi; Uygulamalı Bir Çalışma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.
Uhl-Bien, M. (2003), Relationship Development As A Key Ingredient For Leadership Development. In: S. Murphy and R. Riggio (Eds), The Future Of Leadership Development (pp. 129-147), New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
Wu, W.P ve Cheung, M.F.Y. (2012), Supervisor-Subordinate Guanxi, Job Satisfaction and Work Outcomes in Japan, Presented (Proceedings) At British Academy of Management, Cardiff, UK.
Yukl, G. ve Tracey, J.B. (1992), Consequences of Influence Tactics Used with Subordinates, Peers, and the Boss, Journal of Applied Psychology, 77: 525-535.
Yürür, Ş. ve Keser, A. (2011), İşe Bağlı Gerginlik ile İş Tatmini İlişkisinde Duygusal Tükenmenin Aracı Rolü, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 65(4): 165-194.