BİR KİMYA FİRMASI HEDEFLERİNİN BULANIK HEDEF PROGRAMLAMA İLE DEĞERLENDİRİLMESİNDE KİM & WHANG YAKLAŞIMI

Ekonomik göstergeler her zaman ticari faaliyetlerin gerçekleşmesinde büyük öneme sahiptir. Özellikle kâr amacı güden her kuruluş elindeki potansiyeli değerlendirip verimini maksimum yapmayı düşünür. Ticari göstergelerde genellikle çeşitli zaman aralıklarında hedefler konularak bu hedeflerin gerçekleştirilmesi istenir. Ancak bu gibi durumlarda belirsizlik kavramı büyük önem taşır. Çünkü hedeflere ulaşılmasında elde olmayan durumlar her zaman karşımıza çıkabilir. Belirsizlik durumlarında karar vermede en iyi yöntemlerden biri de bulanık hedef programlama modelinin incelemesi ve kullanımıdır. Çalışmada öncelikle belirsizlik, bulanık kümeler ve hedef programlama anlatılmıştır. Daha sonra bulanık hedef programlama anlatılarak bulanıklığın giderilmesi için kullanılan Zimmermann tipi üyelik fonksiyonları verilmiştir. Son olarak bulanık hedef programlama çözüm yöntemlerinden biri olan Kim ve Whang yaklaşımından bahsederek bir kimya firması üzerinde uygulaması yapılmıştır. Günümüzde özellikle daha fazla karmaşık hale gelen sistemlerin değerlendirilmesinde, tolerans değerlerinin bulanık mantık içindeki verdiği avantajı kullanmamak büyük bir eksiklik olarak görülebilir.

KIM & WHANG APPROACH TO A FUZZY TARGET PROGRAMMING SOLUTION AND AN APPLICATION EXAMPLE

Economic indicators always have great importance in the realization of commercial activities. In particular, it aims to maximize the efficiency of each enterprise by evaluating the potential of each organization. In commercial demonstrations, it is generally desirable to achieve targets by setting targets at various time intervals. But in such cases the concept of uncertainty is of great importance. Because situations that are not achieved when reaching the targets can always be antagonistic. One of the best ways to decide on uncertainty situations is to examine and use the fuzzy target programming model. In the study, uncertainty, fuzzy sets and target programming are explained first. Then, Zimmermann type membership functions which are used for eliminating blurring are given by describing fuzzy target programming. Kim and Whang, one of the fuzzy target programming solution methods, have been applied to a chemical company. Recently, it is a big deficiency not to use advantage of tolerance values in fuzzy logic in evaluation of systems which become more complicated.

PDF

___

Ayan, T. (2009). Toplam Üretim Planlaması Problem İçin Bir Bulanık Hedef Programlama Yaklaşımı. Erciyes Üniversitesi iktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 34(1),69-90.

Akdeniz, A. ve Aras, S. (2010). İzmir’de Kurulu Bir Plastik İşletmesinde Karar Vericinin Optimal Hedeflere Odaklanmasında Toplamsal Model Tabanlı Bulanık Hedef Programlama. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(3), 7-19.

Akman, G. (2009). Bulanık Hedef Programlama Modeli Ve Bir Uygulama Denemesi. (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi İstatistik Anabilim Dalı, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

Chen, L. H. ve F. C. TSA. (2001). Fuzzy Goal Programming With Different Importance And Priorities. European Journal of Operational Research, 1333, 548-556.

Chen, C. L., Lee, W. C. (2004). Multi-Objective Optimization Of Multi-Echelon Supply ChainNetworks With Uncertain Product Demands and Prices. Computers and Chemical Engineering, 28 (6-7), 1131–1144.

Erdin, C. (2007). Bulanık Hedef Programlama ve İşletme Yönetiminde Bir Uygulama. (Yayınlanmış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

Ertuğrul, İ. (2005). Bulanık Hedef Programlama Ve Bir Tekstil Firmasında Uygulama Örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2).

Ertuğrul, İ. ve Pelitli, D. (2008). Portföy Analizinde Bulanık Mantık Yaklaşımı. İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, 23 (265), 91-113.

Kandel, A. (1986). Fuzzy Mathematical Techniques with Applications. Boston: MA Addison-Wesley Publishing Company.

Kaya, Ö. O. (2010). Bulanık Hedef Programlama Yaklaşımı İle Tedarikçi Seçimi. (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Fen Bilimleri Enstitüsü, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.

Keskin, R. (2013). Bulanık Hedef Programlama Ve Portföy Analizi Uygulaması. (Yayımlanmış Doktora Tezi). İstatistik Anabilim Dalı İstatistik Programı, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.

Kim, J. S. and Whang, K. S. (1998). A Tolerance Approach to The Fuzzy Goal Programming Problems with Unbalanced Triangular Membership Funtion. European Journal of Operational Research, 107, 614-624.

Paksoy, T., Atak, M. (2003). Etkileşimli Bulanık Çok Amaçlı Doğrusal Programlama ile Bütünleşik Üretim Planlama. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 15(2), 457-466.

Özdemir, A. İ. (2004). Tedarik Zinciri Yönetiminin Gelişimi, Süreçleri ve Yararları. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23, 87-96.

Özkan, M. M., (2002). Bulanık Doğrusal Programlama ve Bir Tekstil İşletmesinde Uygulama Denemesi. (Yayımlanmış Doktora Tezi). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.

Özkan, M. M. (2003). Bulanık Hedef Programlama. Bursa: Ekin Kitabevi.

Özkan, M. (2014). Bulanık Hedef Programlama ve Bir İşletme Üzerinde Uygulama. (Yayımlanmış Doktora Tezi). İşletme Anabilim Dalı Sayısal Yöntemler Bilim Dalı, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.

Öztürk, A. (2014). Yöneylem Araştırması. Bursa: Ekin Kitabevi.

Selim, H., Araz, C., ve Özkarahan, İ. (2004). An Integrated Multi Objective Supply Chain Model in a Fuzzy Environment. Endüstri Mühendisliği Dergisi,15 (3), 2-16.

Selim, H., Özkarahan, İ., ve Araz, C. (2008). Collaborative Production– Distribution Planning in Supply Chain: A Fuzzy Goal Programming Approach, Transportation Research Part E, 44, 396–419.

Shih, H., Huan, J. , Lee, E.S.(2007). An Extension Of Topsis For Group Decision Making, Mathematical And Computer Modelling, 45, 801-813.

Toshiro, T.,Vd. (1992). Fuzzy Systems Theory and Its Applications. London: Academic Press.

Zadeh, L. A. (1975). The Concept of a Linguistic Variableandıts Application to ApproximateReasoning-I. Information Sciences, 8, 199-249.

Zimmermann, H. J. (1978). Fuzzy Programming and Linear Programming with Several Objective Functions. Fuzzy Sets and System, 1, 45-55.

Zimmermann, H. J. (1993). Fuzzy Sets, Decision Making and Expert Systems. Boston: Kluwer Academic Publishers.