BEŞERİ SERMAYE, DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE DIŞ TİCARETİN MİLLİ GELİR ÜZERİNE ETKİSİ: TÜRKİYE İÇİN ARDL SINIR TESTİ UYGULAMASI

Ekonomi yazınında doğrudan yabancı yatırımların ve dış ticaretin farklı kanallar ile yeni teknolojileri ülke sınırları içine çektiği, verimliliği arttırdığı ve böylelikle büyümeyi teşvik ettiği yönünde yaygın bir kabul vardır. Bunun da ötesinde ulusal ekonomilerin beşeri sermaye seviyesinin söz konusu büyüme performansına olumlu yönde katkı yaptığı öne sürülen düşünceler arasındadır. Bu beklenti ile özellikle de teknolojik açıdan geri kalmış ve yüksek işsizlik düzeyi ile karakterize olan gelişmekte olan ülkeler ticarette ve sermaye piyasalarında liberalizasyon politikaları ile ülkelerine doğrudan yabancı yatırım çekmeye çalışmaktadırlar. Bu çalışmada doğrudan yabancı sermaye yatırımları, dış ticaret hacmi ve beşeri sermaye seviyesinin GSYİH üzerindeki etkisi 1980-2015 dönemine ait veriler kullanılarak ARDL sınır testi yaklaşımı ile Türkiye için analiz edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre söz konusu değişkenler arasında eş bütünleşme ilişkisi olduğu tespit edilmiştir. Analizden elde edilen uzun dönem katsayılarından ise doğrudan yabancı yatırımların ve dış ticaret hacminin literatüre paralel şekilde büyümeyi pozitif yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Bununla birlikte beşeri sermaye seviyesi ile büyüme arasında beklenildiği gibi pozitif ve anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir.

IMPACT OF HUMAN CAPITAL, FOREIGN DIRECT INVESTMENT AND FORIGN TRADE ON NATIONAL INCOME: ARDL BOUND TESTING APPROACH FOR TURKEY

There is widespread acceptance in the economic literature that foreign direct investment and foreign trade draw new technologies into the borders of the country, increasing efficiency and thus encouraging growth. Moreover, the human capital level of national economies is among those that are claimed to have contributed positively to the growth performance. With this expectation, developing countries, especially those characterized by technologically underdeveloped and high levels of unemployment, are trying to attract foreign direct investment in their countries by liberalization policies in trade and capital markets. In this study, the impact of foreign direct investment, foreign trade volume and human capital level on GDP were analyzed with the ARDL bounds testing approach for Turkey using data from the 1980-2015 period. According to the results, it was determined that there is a cointegration relation between the variables. Long term coefficients obtained from the analysis have reached to the result that foreign direct investments and foreign trade has a positive effect on growth However, no positive and meaningful relationship between human capital level and GDP has been found.

PDF

___

Alfaro, L. (2003). Foreign Direct Investment and Growth: Does The Sector Matter. Harvard Business School, 1-31.

Ali, S., Naz, A., ve Yaqub, R. M. S. (2015). Impact of FDI and Trade Balance on Economic Growth During 1990-2014, A Case Study of Pakistan. Historical Research Letter, 25, 25-29.

Bal, H. (2000). Yabancı Sermaye Yatırımlarına Yönelik Uluslararası Kuruluşların Faaliyetleri ve Türkiye Ekonomisinde Yabancı Sermaye Yatırımları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(6), 239-263.

Belloumi, M. (2014). The Relationship Between Trade, FDI and Economic Growth in Tunisia: An Application of The Autoregressive Distributed Lag Model. Economic System. 38(2), 269- 287.

Bengoa, M. ve Robles, B. (2003). Foreign Direct Investment, Economic Freedom and Growth: New Evidence From Latin America. European Journal of Political Economy, 19(3), 529-545.

Blomstrom, M., Lipsey, R. E. ve Zejan, M. (1994). What Explains The Growth of Developing Countries?. Convergence of Productivity: Cross-National Studies and Historical Evidence (içinde243-259). Ed. William J. Baumol, Rıchard R. Nelson ve Edward N. Wolff. Newyork: Oxford Press.

Blomström, M. ve Kokko, A. (2002). FDI and Human Capital: A Research Agenda. OECD Development Center Technical Papers, No. 195.

Borensztein, E., De Gregorio, J. ve Lee, J. W. (1998). How Does Foreign Direct Investment Affect Economic Growth?. Journal of international Economics, 45(1), 115-135.

Carkovic, M.ve Levine, R. (2005). Does Foreign Direct Investment Accelerate Economic Growth?. Does Foreign Direct Investment Promote Development. (içinde 195-220). Ed. Theodore H. Moran, Edward Montgomery Graham, Magnus Blomstrom. Washington DC.

Dickey, D.A. ve W.A. Fuller (1981). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root, Econometrica, 49, 1057-1072.

Dornean, A. ve Oanea, D. C. (2013). Foreign Direct Investment And Post Crisis Economıc Growth: Evidence From European Union. Revista Economica, 65(6), 46-60.

Frankel, J. A. ve Romer, D. (1999). Does Trade Cause Growth?, The American Economic Review, 89(3), 379-399.

Granger, C. W. ve Newbold, P. (1974). Spurious Regressions in Econometrics. Journal of Econometrics, 2(2), 111-120.

Keskingöz, H. (2013). Türkiye’ye Gelen Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Konjonktür Yönlü mü Hareket Ediyor?. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(2), 1-10.

Narayan, P. K. ve Smyth, R. (2006). What Determines Migration Flows from Low Income to HighIncome Countries? An Empirical Investigation of Fiji-US Migration 1972-2001. Contemporary Economic Policy, 24(2), 332-342.

Narin, G. (2007). Türkiye’ye Gelen Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Özellikleri ve Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Olası Etkileri, Gazi Üniversitesi SBE, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.

Nkoro E. ve Uko K,A. (2016). Autoregressive Distributed Lag (ARDL) Cointegration Technique: Application and Interpretation, Journal of Statistical and Econometric Methods, Vol.5, No.4, 63-91.

Pandya, V. ve Sisombat, S. (2017). Impacts of Foreign Direct Investment on Economic Growth: Empirical Evidence from Australian Economy. International Journal of Economics and Finance, 9(5), 121-131.

Pesaran, M. H., Shin, Y. ve Smith, R. J. (2001). Bounds Testing Approaches to The Analysis of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326.

Romer, P. (1993). Idea Gaps and Object Gaps in Economic Development. Journal of Monetary Economics, 32(3), 543-573.

Seyidoglu, H. (2001). Uluslararası İktisat: Teori Politika ve Uygulama (14. Baskı). İstanbul: Güzem Yayınları,

Kadılar, C. ve Şimşek, M. (2006). Fisher Etkisinin Türkiye Verileri ile Testi= The Analysis of Fisher Effect Using Turkish Data. Dogus University Journal, 7(1), 99-111.

Simionescu, M. (2016). The Relation Between Economic Growth and Foreign Direct Investment During The Economic Crisis in The European Union. Zbornik Radova Ekonomskog Fakulteta U Rijeci: Časopis Za Ekonomsku Teoriju i Praksu, 34(1), 187-213. https://www.worldbank.org/