Avrupa Birliği'nin Arap-İsrail Uyuşmazlığı'ndaki Üçüncü Taraf Rolünün Değerlendirilmesi

Bu makalenin amacı, ABnin Arap-İsrail Uyuşmazlığının çözümüne yönelik olarak oynadığı üçüncü taraf rolünün değerlendirilmesidir. Bu makale, ABnin Uyuşmazlığın çözümüne yönelik üçüncü taraf rolünün, tarafların uyuşmazlık davranışlarını, teşvik yapılarını değiştirmeye yönelik bir müdahale ile daha uzlaşmacı bir yöne doğru değiştirmeyi amaçlayan bir müdahale tipi olan yapısal müdahale şeklinde olduğu iddiasını ileri sürmektedir. Bu makale kapsamında ABnin Arap-İsrail Uyuşmazlığı kapsamındaki yapısal müdahale faaliyetleri olan 1991 yılında başlayan Madrid Barış Sürecinin çok taraflı müzakerelerinin önemli çalışma gruplarından birinin başkanı olarak oynadığı etkin rol, uyuşmazlığın tarafları arasında diyalog için çok taraflı bölgesel bir forum sağlayan Avrupa-Akdeniz Ortaklığı, ABnin, Filistinin devlet inşasına verdiği teknik ve mali destek, ABnin Filistinin kapasite inşa sürecine destek için başlattığı iki AGSP operasyonu, ABnin, Filistinin sosyo-ekonomik kalkınmasına verdiği destek, ABnin, İsrail ve Filistinli sivil toplum örgütlerinin barışa yönelik ortak projelerine sağladığı mali destek ve cezalandırıcı bir yapısal müdahale davranışı olarak 2006 yı- lında Hamasın uyuşmazlık davranışını değiştirmek amacıyla Hamasa karşı uyguladığı ekonomik ve siyasi yaptırımlar incelenecektir. ABnin yapısal müdahale çerçevesindeki faaliyetlerinin başarısının değerlendirildiği sonuç bölümünde ise, Filistin ve İsrail arasındaki karşılıklı şiddet kısır döngüsünün İsrail-Filistin etkileşiminin temel dinamiği olmasından kaynaklanan, Birliğin yapısal müdahale davranışının tek yönlü doğasından yani ABnin, Filistin tarafı üzerindeki nüfuzunu gerek olumlu gerekse olumsuz teşvikler yoluyla Filistin tarafının uyuşmazlık davranışını değiştirmek için etkili bir şekilde kullanırken bunu İsrail tarafına karşı kullanamamasından ve Hamas örneğinde görüldüğü gibi ABnin doğru müdahale aracını doğru zamanda kullanamamasından kaynaklanan nedenlerle, ABnin yapısal müdahalede öngörüldüğü gibi gerek Filistin gerekse İsrail tarafının uyuşmazlık davranışlarını uzlaş- macı bir yöne doğru değiştirme konusundaki beklentileri karşılayamadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Analyzing the EUs Third Party Role in the Arab-Israeli Conflict

This article aims to analyze the EUs role as a third party intervener in the Arab-Israeli Conflict. It argues that the EUs intervener role as a third party in the Arab-Israeli Conflict falls into the category of structural intervention which aims to change the incentive structure of conflicting parties in order to lead them to change their conflict behavior from being less conflictory to more conciliatory. Within the scope of this article, the EUs structural intervention activities including: the effective role played by the EU as the chair of one of the working groups in the multilateral track of Madrid Peace Process; multilateral regional framework of the Euro-Mediterranean Partnership; the EUs financial and technical aid to the Palestinian state-building efforts; the EUs support for Palestinian capacity building efforts, through its ESDP operations; the EUs huge financial aid to the Palestinian socio-economic development; its financial support to bilateral cooperative programs of peace-oriented NGOs on both sides; and the EUs use of economic and political sanctions on Hamas as a punitive form of structural intervention to change its conflict behavior, are examined. As a result of this analysis, it is concluded that in spite of its structural intervention efforts, the continuation of the vicious cycle of mutual violence between the Israelis and the Palestinians; unilateral nature of the EUs structural intervention efforts in the sense that the Union utilized positive or negative incentives only against Palestinian side but not Israeli side; the EUs inability to use right structural intervention tools in the right place at the right time as seen in the case of sanctions on Hamas prevented it to change the conflict behaviors of both sides from being less conflictory to more conciliatory.

PDF

___

AB Konseyi Genel Sekreterliği Yetkilisi ile yapılan mülakat, 26 Ekim 2009.

AB Konseyi Genel Sekreterliği Yetkilisi ile yapılan mülakat, 4 Kasım 2009.

Altunışık, Meliha ve Esra Çuhadar, Turkeys Search for Third Part Role in Arab-Israeli Conflicts: A Neutral Facilitator or a Principal Mediator?, Mediterranean Politics, Cilt. 15, No. 3, 2010, s. 371-392.

Asseburg, Muriel, The EU and the Middle East Conflict: Tackling the Main Obstacles to Euro-Mediterranean Partnership, içinde Annette Jünemann, der., Euro-Mediterranean Relations After September 11: International, Regional and Domestic Dynamics (Great Britain: Frank Cass, 2004), s. 174-193.

Beriker, Nimet, Conflict Resolution: The Missing Link Between Liberal and International Relations Theory and Realistic Practice, içinde Dennis J. D. Sandole vd., der., Handbook of Conflict Analysis and Resolution, (Oxon: Routledge, 2009), s. 256-271.

Beriker, Nimet, Uyuşmazlıkların Barışçıl Çözümü ve Liberal Uluslararası İlişkiler Kuramı: Dış Siyaset Araçlarına Bütüncül Bir Yaklaşım, içinde Nimet Beriker, der., Çatışmadan Uzlaşmaya: Kuramlar, Süreçler ve Uygulamalar (İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2009), s. 1-31.

Bilgin, Pınar, A Return to Civilizational Geopolitics in the Mediterranean? Changing Geopolitical Images of the European Union and Turkey in the Post-Cold War Era, Geopolitics, Cilt. 9, No. 2, Yaz 2004, s. 269-291.

Bir Filistinli Diplomat ile yapılan mülakat, 13 Kasım 2009.

Biscop, Sven, For a More Active EU in the Middle East: Transatlantic Relations and the Strategic Implications of Europes Engagement with Iran, Lebanon and IsraelPalestine, Egmont Paper 13 (Brussels: Academia Press, Mart 2007).

Bouris, Dimitris, The European Union and Occupied Palestinian Territories: State-building without a State (London: Routledge, 2014).

Dannreuther, Roland, The Middle East: Towards A Substantive European Role in the Peace Process, içinde Roland Dannreuther, der., European Union Foreign and Security Policy: Towards a Neighbourhood Strategy (London: Routledge, 2004), s. 151-169.

Dieckhoff, Alain, The European Union and the Israeli-Palestinian Conflict, Journal Inroads, No. 16, Kış-Bahar, 2005, s. 52-62.

Douma, Wybe Th., Israel and the Palestinian Authority, içinde Steven Blockmans ve Adam Larowski, der., The European Union and Its Neighbours (The Hague: T.M.C. Asser Institut, 2006), s. 433-461.

Eralp, Doğa Ulaş ve Nimet Beriker, Assessing the Conflict Resolution Potential of the EU: The Cyprus Conflict and Accession Negotiations, Security Dialogue, Cilt. 36, No. 2, 2005, s. 175-192.

Greilsammer, Ilan ve Joseph Weiler, Europes Middle East Dilemma: The Quest for a Unified Stance (Boulder: Westview Press, 1987).

Kaya, Taylan Özgür, The Middle East Peace Process and the EU: Foreign Policy and Security Strategy in International Politics (London: I.B. Tauris, 2012).

Khaliq, Urfan, Ethical Dimension of the Foreign Policy of the European Union: A Legal Appraisal (Cambridge: Cambridge University Press, 2008).

Miller, Rory, Troubled Neighbours: The EU and Israel, Israel Affairs, Cilt. 12, No. 4, Ekim 2006, s. 123-155.

Pace, Michelle, The Construction of EU Normative Power, Journal of Common Market Studies, Cilt. 45, No. 5, 2007, s. 1041-1064.

Peters, Joel, Pathways to the Peace: The Multilateral Arab-Israeli Talks (London: The Royal Institute of International Affairs, 1996).

Peters, Joel, The Arab-Israeli Multilateral Peace Talks and the Barcelona Process: Competition and Convergence?, International Spectator, Cilt. 33, No. 4, 1998, s. 63-76.

Peters, Joel, Can the Multilateral Middle East Talks be Revived?, Middle East Review of International Affairs (MERIA), Cilt. 3, No. 4, Aralık 1999, s. 90-99.

Peters, Joel, Europe and the Middle East Peace Process: Emerging from the Sidelines, içinde Stelios Stavridis, Theodore Couloumbis, Thanos Veremis ve Neville Waites, der., The Foreign Policies of the European Unions Mediterranean States and Applicant Countries in the 1990s (Great Britain: Macmillan Press Ltd, 1999), s. 295-316.

Peters, Joel, Europe and the Israeli-Palestinian Peace Process: The Urgency of Now, European Security, Cilt. 19, No. 3, Eylül 2010, s. 511-529.

Robin, Philip, Always the Bridesmaid: Europe and the Middle East Peace Process, Cambridge Review of International Affairs, Cilt. 10, No. 2, Kış/Bahar 1997, s. 69-83.

Soetendorp, Ben, The EU`s Involvement in the Israeli-Palestinian Peace Process: The Building of a Visible International Identity, European Foreign Affairs Review, Cilt. 7, No. 3, 2002, s. 283-295.

Stern, Paul C. ve Daniel Druckman, International Conflict Resolution After the Cold War (Washington: National Academy Press, 2000).

Stetter, Stephan, Democratization Without Democracy? The Assistance of the European Union for Democratization Process in Palestine, içinde Annette Jünemann, der., Euro-Mediterranean Relations After September 11: International, Regional and Domestic Dynamics (Great Britain: Frank Cass, 2004), s. 153-173.

Tocci, Nathalie, The Widening Gap Between Rhetoric and Reality in EU Policy Towards the Israeli-Palestinian Conflict, CEPS Working Document, No. 217, Ocak 2005.

Tocci, Nathalie, The EU and Conflict Resolution: Promoting Peace in the Backyard (London: Routledge, 2007).