VERGİ UYUMUNUN ARTTIRILMASINA YÖNELİK BİR ÖNERİ: KISMİ TAHSİS UYGULAMASI / A Suggestion For Increasing Tax Compliance: Partial Allocation Application
Kayıtdışı ekonomi günümüzde hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde sosyal, ekonomik, mali ve politik yönleri ile üzerinde durulan önemli bir sorundur. Mükelleflerin vergi uyumunun düşük olması, ekonomik faaliyetlerini kayıtdışına yönlendirmelerine neden olmaktadır. Türkiye de uzun yıllardır bu sorunla karşı karşıyadır ve kayıtdışının kayıt altına alınması yönünde çeşitli politikalar geliştirilmektedir. Bu bağlamda kayıtdışı ekonominin azaltılmasına yönelik alınan önlemlerin etkinliğinin, var olan önlemleri güçlendirecek politikaların ve daha önce denenmemiş projelerin tartışılması gündeme gelmektedir. Bu çalışmada, mükelleflerin ödedikleri gelir vergilerinin çok az bir miktarının kendi seçecekleri ve dini inançlarını, siyasi görüşlerini, kültürel yaşamlarını destekleyecek kamuya yararlı dernek ve vakıflara, sivil toplum kuruluşlarına, dini kurumlara ve siyasi partilere tahsis edilmesi önerilmekte ve böylece mükelleflerin vergi uyumları arttırılarak kayıtdışı ekonominin de azaltılması öngörülmektedir.
Anahtar Kelimeler:
Vergi Uyumu, Kayıtdışı Ekonomi, Kısmi Tahsis
A SUGGESTION FOR INCREASING TAX COMPLIANCE: PARTIAL ALLOCATION APPLICATION / Vergi Uyumunun Arttırılmasına Yönelik Bir Öneri: Kısmi Tahsis Uygulaması
Nowadays the shadow economy is an important problem that is being addressed both in developed and developing countries with its social, economic, financial and political aspects. The low tax compliance of taxpayers causes their economic activities to lead shadow economy. Turkey has been facing this problem for many years and various policies are being developed to record the shadow economy. In this context, the effectiveness of the measures to reduce the shadow economy, the policies to strengthen the existing measures, and the unprecedented projects are on the agenda. In this study, it is proposed that a very small part of the income tax paid by the taxpayers should be allocated to the public interest beneficiary associations and foundations, NGOs, religious institutions and political parties that will support their religious beliefs, political views and cultural life and thus the tax compliance of the taxpayers should be increased and shadow economy can be decreased.
Keywords:
Tax Compliance, Shadow Economy, Partial Allocation,
___
- Acar, Şaban. (2012), Sivil Toplum Kurumu Olarak Türkiye’de Derneklerin Profili, Bizim Repro Ltd. Şti. Ankara.
- Aktan, Coşkun Can. (2006a), Vergi Psikolojisinin Temelleri ve Vergi Ahlakı, Editörler: Aktan, Coşkun Can, Dilek Dileyici ve İstiklal Y. Vural, Vergileme Ekonomisi ve Vergileme Psikolojisi, Seçkin Yayınevi, Ankara, s.125-136.
- Aktan, Coşkun Can. (2006b), Vergi Dışı Piyasa Ekonomisi, Editörler: Aktan, Coşkun Can, Dilek Dileyici ve İstiklal Y. Vural, Vergileme Ekonomisi ve Vergileme Psikolojisi, Seçkin Yayıncılık, Ankara, s.189-221.
- Altuğ, Osman. (1994), Kayıtdışı Ekonomi, Cem Ofset, İstanbul.
- Andreoni, James vd. (1998), “Tax Compliance”, Journal Of Economic Literature, 36, s.818-860.
- Buchanan, James M. (1991), Vergilemede Tahsis İlkesi, (Çev. M. Meriç), Kamu Tercihi ve Anayasal İktisat, İzmir.
- Çakır, Tufan. (2003), “AB Vergi Uyumlaştırması Açısından Bazı Üye Ülkelerdeki Vergiler”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 5(1), s.97-122.
- Çetintaş, Hakan - Hasan VERGİL. (2003), “Türkiye’de Kayıtdışı Ekonominin Tahmini”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt:4, Sayı:1.
- Derdiyok, Türkmen. (1993), “Türkiye’nin Kayıtdışı Ekonomisinin Tahmini”, Türkiye İktisat Dergisi, 14.
- Hatipoğlu, Atakan. (2009), “Siyasi Partilere Hazine Yardımı: Sosyolojik Bir Değerlendirme”, İ.Ü S.B.F. Dergisi, 41.
- Heper, Fethi ve Ahmet AK. (2008), “Kayıt Dışı Ekonomi ve Vergi Sosyolojisinin Kayıt Dışılığı Belirlemedeki Önemi (Kanada ve Türkiye’den Sosyolojik Çalışma Örnekleri)”, 23.Türkiye Maliye Sempozyumu, 7-11 Mayıs, Antalya, s.271-288.
- Kazıcı, Ziya. (1985), İslami ve Sosyal Açıdan Vakıflar, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, Milliyet Gazetesi, 21 Mart 2007.
- Oktar, Suat. (2008), “Türkiye’de Siyasetin Finansmanı ve Finansmanının Denetimi: Siyasette Şeffaflık”, M.Ü. İ.İ.B.F. Dergisi. XXV(2).
- Önder, İzzettin. (2000), Kayıtdışı Ekonomi ve Vergileme, http://www.istanbul. edu.tr/ siyasal/dergi/sayi23-24/19.htm, Erişim Tarihi: 25 Ocak 2017.
- Savaşan, Fatih. (2004), “Türkiye’de Kayıtdışı Ekonomi Ve Vergi Kaybı Tahminleri”, 19. Türkiye Maliye Sempozyumu, 10-14 Mayıs, Antalya, s.54-59.
- Torgler, Benno vd. (2008), “Causes and Consequences Of Tax Morale: An Empirical Investigation”, Economic Analysis & Policy, 38(2), s.313-339.
- Tosuner, Mehmet - İhsan Cemil DEMİR. (2009), “Vergi Ahlakının Sosyal ve Kültürel Belirleyenleri”, Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 14, s.1-15.
- Türkay, İbrahim. (2008), Kayıtdışı Ekonomiyle Mücadelede Mükelleflerin/Vatandaşların Fonksiyonu, http://www.tisk.org.tr/ isveren_sayfa.asp?yazi_id=2177&id=103, Erişim Tarihi: 08 Aralık 2016.
- Yüksel, Nahit. (2007), Siyasetin Kamusal Finansmanı, Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı. Ankara.
- Türkiye Cumhuriyeti 1982 Anayasası
- Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı, Dernekler Dairesi Başkanlığı, https://www.dernekler.gov.tr/tr/DernekIslemleri/istatistikler.aspx Erişim tarihi: 17 Mart 2017
- Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü, http://www.vgm.gov.tr/ Erişim tarihi: 21 Şubat 2017
- Merkezi Yönetim Bütçesine Dahil Kurumların Yıllar İtibariyle Ödenek (A) Cetveli İcmalleri (2006-2016), http://www.bumko.gov.tr/TR,6312/2016.html Erişim Tarihi: 20 Şubat 2017
- 2820 Sayılı Siyasi Partiler Kanunu
- http://e-devlet-com.tr.gg/Sendikalar.htm Erişim tarihi: 17 Mart 2017.
- Başlangıç: 2017
- Yayıncı: Ali Rıza SANDALCILAR