KOLOMBİYA-ÖNCESİ ANTİK EKVADOR SERAMİK SANATI VE CASA DEL ALABADO MÜZESİ’NDE SERGİLENEN ŞAMANİST ESERLER

Araştırmanın amacı Güney Amerika’nın kuzeybatısında yer alan ve yaklaşık 12.000 yıldır varlık gösteren antik bir medeniyetin, yani gerçek Ekvador yerlilerinin kadim inançları ile seramik üretimleri arasındaki yakın bağı ele almaktır. Quito’da bulunan Pontificia Universidad Católica del Ecuador’un Mimarlık Fakültesi, Sanat ve Tasarım Fakültesi öğrencileri için araştırmacı tarafından 2017 senesinde düzenlenen seramik çalıştayı kapsamında bölgedeki ören yerleri ve arkeoloji müzeleri de ziyaret edilmiştir. Bu alan araştırması sırasında ziyaret edilen Casa del Alabado adlı müzede; İnka, İspanya ve Kolombiya hakimiyetleri öncesi üretilmiş olan antik Ekvador şamanist seramik eserleri incelenmiş ve dokümantasyon çalışması yapılmıştır. Dolayısıyla bu araştırma, M.Ö. 4.000 ile M.S. 1.530 yılları arasında antik Ekvador yerlilerinin inançları doğrultusunda ürettikleri seramik eserlerini ve bunların şaman kültürüyle ilişkilerini kapsamaktadır. Ekvador’un başkenti Quito’da bulunan Casa del Alabado Müzesi, bu eserlerin en iyi örneklerinin bir arada görülebileceği nadir müzelerden biridir. Konuyla ilgili veriler, müze küratörü, müze katalogları ve Quito’daki üniversite kütüphanelerinin yanı sıra seramik etkinliğine ev sahipliği yapan üniversitenin seramik bölümü öğretim elemanlarından ve resmi internet sitelerinden edinilmiştir. Toplanan tüm veriler; iklim, coğrafya ve inanç ekseninde ele alınmıştır. Araştırmanın sonucunda, antik Ekvadorluların seramik sanatındaki ustalık ve tasarım becerilerinin (ideoloji-kavram-ürün kalitesi-üretim vizyonu açısından) son derece ileri düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Öte yandan Şamanizm üzerine çok sayıda araştırma olduğu bilinmektedir ancak Güney Amerika şamanlarının inançlarının bir yansıması olan seramik eserlerin diğer şaman kültürlerindeki karşılığının ne olduğu ele alınmamıştır. Şaman inancının Orta Asya’dan Amerika’ya (Yeni Dünya’ya) geçtiği yönündeki bilimsel veriler de göz önünde bulundurulduğunda, seramik eserler baz alınarak farklı ilkel şaman topluluklarının ayin objeleri üstüne bir karşılaştırma çalışması yapmak hem mümkün hem de gereklidir.

Anahtar Kelimeler:

Ekvador, Şamanizm, İdeoloji, Antik Seramik Sanatı, Casa del Alabado

ANCIENT ECUADOR’S PRECOLUMBIAN CERAMIC ART AND THE SHAMANIST ARTWORKS DISPLAYED AT CASA DEL ALABADO MUSEUM

The aim of this research is to examine the close relationship between the 12.000 years old ancient civilization of Ecuador’s indigenous people’s primeval beliefs and their ceramic production practices. Within the ceramic workshop organized by the researcher for the students of Pontificia Universidad Católica del Ecuador-Quito’s Art and Design Faculty in 2017, archeological sites and museums have also been visited. During this field study the researcher visited the Casa del Alabado Museum, where she investigated the shamanist ceramic artifacts which have been produced before the dominations of Inca Empire, Spain and Colombia in this region, and collected the necessary documents. Thus this research includes the relationship between the antique Ecuador’s indigenous people’s ceramic artifacts, which they produced in line with their beliefs between 4.000 B.C.-1.530 A.C., and their shaman culture. Casa del Alabado Museum situated in Ecuador’s capital city Quito is one of the scarce examples, where the best representatives of these artifacts one may come across, are displayed. The relevant data have been elicited from the curator and catalogues of the museum, from the library and ceramic department lecturers of the hosting university and official websites. All the data obtained have been evaluated by considering climate, geography and belief. The results of this research revealed that (in the context of ideology-concept-product quality-production vision) the antique Ecuadorians’s ceramic knowledge and design skills were extremely advanced. The abundance of researches about shamanism in the literature is clear, yet the equivalent examples of these ceramic artworks, which are the reflections of South American shamanists’s beliefs, in other shamanist communities are not discussed. Furthermore, by considering the substantial scientific data proving that Shamanism passed down from central Asia to America (the New World), it is both possible and necessary to do a comparative study on different primitive shaman communities’s ritual objects by selecting ceramic artifacts as the baseline.

Keywords:

Ekvador, Şamanizm, İdeoloji, Antik Seramik Sanatı, Casa del Alabado,

PDF

___

Adoum, J. E. (1974). The Enigma of Ecuador's ancient pottery; did it receive the imprint of an Asian people 4,500 years ago? The Unesco Courier. (4). 26-29.
Arce, J. P. (2006). Whistling Bottles: Sound, Mind and Water. Studien zur Musikarchäologie-Orient Archäologie. 5 (20). 161-182. ISBN: 978-3896-4665-0-1.
Barakat. (2022). Pre-Columbian Art of Ecuador. Barakat Art Gallery-Mirror of All Ages & Cultures. London. 15 Eylül 2022.
https://barakatgallery.eu/artworks/63689-chorrera-terracotta-bowl-decorated-with-monkeyheads- 1100-bce-300-ce/
Carrera, L. F. (2021). Análisis de la obra Conceptos sobre las artes por Juan León Mera (1894). Designio: Investigación en diseño gráfico y estudio de la imagen-Ejemplar dedicado a: Arte, diseño y visualidades en América Latina. 3 (1). 15-26. ISSN: 2665-6728.
Casa del Alabado Museo de Arte Precolombino-Museum Guide. (2010). Dhinaut, P. Y., Hirtz, C. and Ramírez, R. (Photography). Quito: Casa del Alabado. ISBN: 978-9942-9976-1-6.
Evans, C. ve Meggers, B. J. (1958). Valdivia-an early formative culture of Ecuador. Archaeology. 11 (3). 175-182.
Handelsman, M. H. (2000). Culture and Customs of Latin America and the Caribbean-Culture and Customs of Ecuador. London: Greenwood Press. ISBN: 0-313-30244-8.
Lathrap, D. W., Marcos, J. G. and Zeidler, J. A. (1977). Real Alto: An Ancient Ceremonial Center. Archeology. 30 (1). 2-13. ISSN: 00038113.
Mann, M. (1986). The Sources of Social Power: Volume 1, A History of Power from the Beginning to A.D. 1760. London: Cambridge University Press. ISBN 13: 978-1107635975.
Masucci, M. A. (2008). Early Regional Polities of Costal Ecuador. In, H. Silverman, W. H. Isbell (Ed.), Handbook of South American Archeology (pp. 489-503). New York: Springer Science+Business Media, LLC.
Matos, R. (2021). Valdivia Female Figurines. National Museum of the American Indian, Simithsonian Institution. 10 Ağustos 2022. https://americanindian.si.edu/exhibitions/infinityofnations/andes/248403.html
Scher, S. (2021). Chorrera Ceramics from Ecuador. Khan Academy. 24 Eylül 2022. https://www.khanacademy.org/humanities/art-americas/south-americaearly/ xf20f462f:chorrera-culture/a/chorrera-ceramics-from-ecuador
Stothert, K. (2010). Casa del Alabado-Museum Guide. In, J. L. G. Arenas (Ed.), The Continuity of Life (pp. 62-69). Quito: Casa del Alabado. ISBN: 978-9942-9976-1-6.
Şahin, N. (2021). Ayahuasca: Ruhların Sarmaşığı. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. (27). 234-259. e-ISSN 2667-6575.
Tamara, B. (2008). The Ecuador Reader: History, Culture, Politics. In, C. Torre, S. Stirffler (Ed.), Ecuador’s Pre-Columbian Past (pp. 15-26). Durham: Duke University Press. ISBN: 978-0- 8223-9011-4.
Tejada, J. G., Fernández-Salvador, C. and Vásquez, J. (2014). El Ornamento-Belleza y Poder en el Ecuador Antiguo. Quito: Museo de Arte Precolombino Casa del Alabado. ISBN: 978-9978- 68-072-8.
The Met. (2022) Northern Andes, 1000 B.C.-1 A.D. Metropolitan Museum of Art-Michael C. Rockefeller Wing. NY. 10 Eylül 2022. https://www.metmuseum.org/art/collection/search/315997
Weinstein, E. (1999). The Serpent's Children: The Iconography Of The Late Formative Ceramics of Coastal Ecuador. Doktoral Thesis. University of Toronto. IISN: 0-612-41336-5.
Zeidler, J. A., Stahl, P. and Sutlif, J. M. (1998). Recent Advances in the Archeology of the Northern Andes. In, A. Oyuela-Caycedo, J. S.Raymond (Ed.), Shamanistic Elements in a Terminal Valdivia Burial, Northern Manabí, Ecuador: Implications for Mortuary Symbolism and Social Ranking (pp.109-120). Los Angeles: University of California. ISBN: 0-917956-90-7.