TÜRK OKUL YÖNETİMİNDE LİDERLİK DAVRANIŞLARINA İLİŞKİN META-SENTEZ ÇALIŞMASI

A META-SYNTHESIS STUDY ON LEADERSHIP BEHAVIOR IN TURKISH SCHOOL MANAGEMENT

The aim of this paper is to present the studies on leadership in Turkish school management byapplying analysis and synthesis processes. In the study, a total of 29 papers, which wereconducted the years between 2001 and 2018, were examined and the findings were presented incertain themes, which are the result of meta-synthesis research method’s stages. In order todetermine which studies to include, Educational Resources Information Centre (ERIC), GoogleScholar search engine, YÖK (The Council of Higher Education) National Thesis Centre, Dergiparkand TUBITAK (Turkish Scientific and Technological Research Council) Ulakbim databases wereemployed. Studies were thoroughly examined regarding their research methods, data collectionmethods, sample groups and results of conducted analyses. In the examined studies, it wasobserved that they had similar aims and they usually were conducted using qualitative datacollection tools on different sample groups. As a result of the study, it was seen that leadershipstyle was affected by age, seniority, tenure and gender variables in different ways. It is envisionedthat the findings of this paper will guide future studies and help create awareness aboutleadership behavior in school management.

PDF

___

Ağaoğlu, E., Altınkurt, Y., Yılmaz, K. & Karaköse, T. (2012). Okul Yöneticilerinin Yeterliklerine İlişkin Okul Yöneticilerinin ve Öğretmenlerin Görüşleri. Eğitim ve Bilim Dergisi. 37(164), 159-175.
Akgün, N. (2001). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Öğretimsel Liderliği. Doktora Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
Aktepe, V. & Buluç, B. (2014). Sınıf Öğretmenlerinin Algılarına Göre Okul Yöneticilerinin Öğretim Liderliği Özelliklerinin Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 34(2), 227-247.
Arslan, M. M. (2009). Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Örgütsel Güven Algıları. Eğitimde Kuram ve Uygulama Dergisi, 5(2), 274-288.
Arslantaş, C. & Dursun, M. (2008). Etik Liderlik Davranışının Yöneticiye Duyulan Güven Ve Psikolojik Güçlendirme Üzerindeki Etkisinde Etkileşim Adaletinin Dolaylı Rolü, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 8 (1) 111–128.
Avcı, A. (2015). Öğretmen Algılarına Göre Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(24), 161-189.
Badii, M. (2006). Ethical Leadership Based on Zoroastrian Values. International Journal of Good Conscience, 1(1), 9–20.
Baltacı, A. & Balcı, A. (2017). Complexity Leadership: A Theorical Perspective. International Journal of Educational Leadership and Management, 5(1), 30-58. http://dx.doi.org/10.17583/ijelm.2017.243
Bass, B. (1981). Stogdill’s Handbook of Leadership. NewYork: Free Press.
Buluç, B. (2009). İlköğretim Okullarında Bürokratik Okul Yapısı ile Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri Arasındaki İlişki. Eğitim ve Bilim Dergisi. 34(152), 71-87.
Bursalıoğlu, Z. (2010). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Bursalıoğlu, Z. (2013). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış (18. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Bush, T. (2007). Educational Leadership and Management: Theory, Policy and Practice. South African Journal of Education, 27(3), 391-406.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Caza, A., Bagozzi, R. P., Woolley, L., Levy, L. & Caza, B. B. (2010). Psychological Capital and Authentic Leadership. Asia-Pacific Journal of Business Administration, 2(1), 53-70.
Cemaloğlu, N. & Kılınç, A. Ç. (2012). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Algıladıkları Örgütsel Güven ve Yıldırma Arasındaki İlişki. Eğitim ve Bilim Dergisi. 37(165), 137-152.
Çağlar, A., Yakut, Ö. & Karadağ, E. (2005). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Öğretmenler Tarafından Algılanan Kişilik Özellikleri ve Liderlik Davranışları Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. Ege Eğitim Dergisi. 6(1) ,61-80.
Çelikten, M. (2004). Bir Okul Müdürünün Günlüğü. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 123-135.
Çengelci, E. (2014). Okul Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışları. Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi. Afyon.
Çiftçi, E. Y. (2007). Okul Müdürlerinin Kariyer Aşamaları İle Tercih Ettikleri Liderlik Model Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli Üniversitesi. Kocaeli.
Doğan, S. (2012). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Liderlik Stilleri ile Kullandıkları Çatışma Çözüm Stratejileri Arasındaki İlişki. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(4), 226-233.
Dönder, H. H. (2006). Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışları ve Bürokrasi. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi. Afyon.
Dönmez, B. (2002). Müfettiş̧, Okul Müdürü ve Öğretmen Algılarına Göre İlköğretim Okulu Müdürlerinin Yeterlikleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 8(29), 27-45.
Gavuz, Ş. (2008). İlköğretim Okulları Yöneticilerinin Liderlik Tarzları ve Yetki Devretme Düzeyleri Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi. İstanbul.
Gümüşeli, A. İ. (2001). Çagdaş Okul Müdürünün Liderlık Alanları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi. 28, 553- 571.
Hiçyılmaz, Y. (2013). İlköğretim Okul Müdürlerinin Kültürel Liderlik Davranışları. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi. İzmir.
İnceler, S. (2005). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Öğretmenlerin Mesleki Gelişimlerine Yönelik Öğretimsel Liderlik Davranışları. Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi. Bolu.
Jensen, S. M. & Luthans, F. (2006). Relationship between entrepreneurs' psychological capital and their authentic leadership. Journal of Managerial Issues, 18(2), 254-273.
Keser, S. & Kocabaş, İ. (2014). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Otantik Liderlik ve Psikolojik Sermaye Özelliklerinin Karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi. 20(1), 1-22.
Kış, A. (2009). Öğrenen Örgüt Oluşturmada Okul Müdürlerinin Öğrenen Liderlik Rolü. Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Malatya.
Korkmaz, M. (2006). Okul Yöneticilerinin Kişilik Özellikleri ile Liderlik Stilleri Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi. 46, 199-226.
Korkmaz, M. (2008). Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri ile Öğrenen Örgüt Özellikleri Arasındaki İlişki Üzerine Nicel Bir Araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi. 53, 75-98.
Leithwood, K., Strauss, T. & Anderson, S. E. (2007). District Contributions to School Leaders’ Sense Of Efficacy: A Qualitative Analysis. Journal of School Leadership, 17, 735-770.
Liberati, A., Altman, D. G., Tetzlaff, J., Mulrow, C., Gøtzsche, P. C., Ioannidis, J. P. & Moher, D. (2009). The PRISMA Statement for Reporting Systematic Reviews and Meta-Analyses Of Studies That Evaluate Health Care İnterventions: Explanation and Elaboration. PLoS Medicine, 6(7), 1–28. https://doi.org/10.1371/journal.pmed.1000100
Miles, M, B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
Noblit, G. W. & Hare, R. D. (1988). Meta-ethnography: Synthesizing qualitative studies (Vol. 11). Newbury Park: Sage.
Oğuz, E. (2011). Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Ile Yöneticilerin Liderlik Stilleri Arasındaki Ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 17(3), 377-403.
Ömeroğlu, Ö. (2006). Okul Yönetiminde Bürokrasi ile Öğretmenlerin Okula İlişkin Tutumları Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Özdemir, S., Sezgin, F. & Kılıç, D. Ö. (2015). Okul Yöneticisi ve Öğretmen Görüşlerine Göre Okul Yöneticilerinin Liderlik Yeterlikleri. Eğitim ve Bilim Dergisi. 40 (177), 365-383.
Özmen, F. & Aküzüm, C. (2010). Okulların Kültürel Yapısı İçinde Çatışmalara Bakış Açısı Ve Çatışma Çözümünde Okul Yöneticilerinin Liderlik Davranışları. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi. 2(2), 65-76.
Paterson, B. L., Thorne, S. E., Canam, C. & Jillings, C. (2001). Meta-Study Of Qualitative Health Research: A Practical Guide To Meta-Analysis And Meta-Synthesis. Thousand Oaks, CA: Sage.
Pipkin, C. H. (2000). A Call for Ethical Leadership. GSU Educational Forum, 5(1), 1–3.
Polat, S. & Ay, O. (2016). Meta-sentez: Kavramsal Bir Çözümleme. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi. 4(2), 52- 64. http://dx.doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.4c2s3m
Sağban, Ş. (2011). Okul Müdürlerinin Kültürel Liderlik Rollerinin Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeyine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi. Afyon.
Silins, H., Zarins, S. & Mulford, W. (2002) What Characteristics and Processes Define A School as A Learning Organisation? Is This A Useful Concept To Apply To Schools. International Education Journal, 3(1), 24, 32.
Sözbilir, M. & Gül, Ş. (2015). Thematic Content Analysis of Scale Development Studies Published in The Field Of Science And Mathematics Education. Education and Science, 40(178), 85-102.
Şahin, Y. (2015). İlkokul Eğitim Yöneticilerinin Okul Kültürünün Oluşması ve Geliştirilmesi Konusunda Liderlik Özelliklerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Aydın Üniversitesi. İstanbul.
Şentürk, C. & Sağnak, M. (2012). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Liderlik Davranışları İle Okul İklimi Arasındaki İlişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 10(1), 29-47.
Şişman, M. (2011). Öğretmenliğe Giriş. Ankara: Pegem Yayınları.
Şişman, M. (2012). Öğretim Liderliği. Pegem Akademi, Ankara.
Taha, F. & Gedikoğlu, T. (2009). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Liderlik Rolleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 58, 274-298.
Tan, Ç. (2012). İlköğretim Okul Yöneticilerinin Takım Liderlik Davranışlarının Öğretmenlerin İş Doyumu, Örgütsel Adanmışlık Ve Örgütsel Vatandaşlık Düzeylerine Etkisi. Doktora Tezi. Fırat Üniversitesi. Elazığ.
Tanrıöğen, A. (2000). Temel Eğitim Öğretmenlerinin Okul Müdürlerinden Bekledikleri Öğretimsel Liderlik Davranışları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 67-73. Titrek
Taş, A., Çelik, K. & Tomul, E. (2007). Yenilenen İlköğretim Programının Uygulandığı İlköğretim Okullarındaki Yöneticilerin Liderlik Tarzları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 22 (2), 85-99.
Taş, S. (2010). Eğitimsel Liderlik Ve Teknoloji Kullanımı. Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi. Isparta
Tıkır, N. (2005). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Öğretimsel Liderlik Davranışlarıyla Duygusal Zekâları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi. Gaziantep.
Tınaz, P. (2006). İşyerinde Psikolojik Taciz. Work & Society, 4, 13-28.
Töremen, F. (2001). Öğrenen Okul. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Turan, S. (2017). Okul Yöneticilerinin Kuantum Liderlik Davranışlarının Örgütsel Zekâ Düzeyine Etkisi Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi. Ankara.
Turan, S. & Ebiçoğlu, N. (2002). Okul Müdürlerinin Liderlik Özelliklerinin Cinsiyet Açısından Değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 31, 445-459.
Turhan, M. (2007). Genel ve Mesleki Lise Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışlarının Okullardaki Sosyal Adalet Üzerindeki Etkisi. Doktora Tezi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
Urlu, R. (2002). Okul Yöneticilerinin Yönetimsel Yaklaşımları (Niğde İl Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Niğde Üniversitesi, Niğde.
Uzun, E. (2008). Özel Ve Devlet Okulu Yöneticilerinin Liderlik Davranışlarının Öğretmen Görüşlerine Göre Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
Ünal, A. & Çelik, M. (2013). Okul Yöneticilerinin Öğretimsel Liderlik Davranışı ile Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarının Analizi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 6(2), 239-258.
Yakut, Ö. (2006). Eğitim Yöneticilerinin Liderlik Davranışları ve Kişilik Özellikleri Arasındaki Ilişkilerin Incelenmesi (Küçükçekmece İlçesi Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Yıldız, B. (2016). Mesleki Ve Teknik Anadolu Liseleri Okul Müdürlerinin Etik Liderlik Davranışları Gösterme Düzeylerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi. İstanbul.
Yılmaz, A. & Ceylan, Ç., B. (2011). İlköğretim Okul Yöneticilerinin Liderlik Davranış Düzeyleri ile Öğretmenlerin İş Doyumu İlişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(2), 277-394.
Yılmaz, E. (2006). Okullardaki Örgütsel Güven Düzeyinin Okul Yöneticilerinin Etik Liderlik Özellikleri ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi. Konya.
Yılmaz, K. (2008). The Relationship Between Organizational Trust and Organizational Commitment In Turkish Primary Schools. Journal of Applied Sciences, 8(12), 2293–2299.
Yürek, U. (2018). Yöneticilerin Öz Yeterlik Algıları ile Liderlik Stilleri Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi. Denizli.
Zamahani, M., Ghorbani, V. & Rezaei, F. (2011). Impact of Authentic Leadership and Psychological Capital On Followers’ Trust And Performance. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 5(12), 658-667.