On kendilenmiş atdişi mısır (Zea mays indentata sturt.) hattının diallel melezlerinde bazı tarımsal ve kalite özelliklerinin kalıtımı

Bu araştırma, 10 mısır saf hattı ve bunların yarım diallel melezle- rinden oluşan populasyonun genetik yapısını araştırmak amacı ile yürütül- müştür. Çalışmada, Sakarya Tarımsal Araştırma Enstitüsü’nden temin edilen A-251, A-681, A-632 Ht, A-639, AS-D, ADK-447, ALKD-187, N-193, VA-22 ve ND-405 saf mısır hatları kullanılmıştır. Araştırmanın melezleme ve F1’lerin test edilme aşaması Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü de- neme alanlarında 2001 ve 2002 yıllarında yürütülmüştür. Deneme dikdört- gen latis deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Ça- lışma amaçlarını gerçekleştirmede, verilerin analizi Jinks-Hayman tipi diallel analiz yöntemleri kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Jinks-Hayman diallel analiz sonunda incelenen tüm özelliklerde dominant genetik varyansı; 1000 tane ağırlığı ve protein oranında ise hem eklemeli hem de dominant gen varyansı istatistiki anlamda önemli bulun- muştur. 1000 tane ağırlığı ve protein oranında eksik dominantlığın, diğer özelliklerde ise üstün dominatlığın varlığı anlaşılmıştır. Araştırmada, dar anlamda kalıtım derecesi bakımından en yüksek değer 1000 tane ağırlığın- da (0.57) tespit edilmiştir. İncelenen karakterlerde geniş anlamda kalıtım derecesi 0.58 ile 0.83 arasında, dar anlamda kalıtım dereceleri ise 0.09 ile 0.57 arasında değişim göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

kendileme, kendilenmiş hatlar, tarımsal özellikler, Zea mays, diallel analizler, kalite

PDF

___

ANONİM. 2002 a. Toprak Analizleri Sonuçları. Köy Hizmetleri Eskişehir Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Laboratuarı (Yayınlanmamış Kayıtlar), Eskişehir. 4 s.
ANONİM. 2002 b. Eskişehir İli İklim Verileri. Anadolu Tarımsal Araştır- ma Enstitüsü Müdürlüğü. (Yayınlanmamış Kayıtlar), Eskişehir. 2 s.
AYDEM, N. 1981. Bazı Makarnalık Buğdaylarda Çiçeklenme Gün Sayısı- nın ve Bitki Boyunun Kalıtımı. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18:55-61.
BAKER, J. L. ve L. M. VERHALEN. 1973. The Inheritance of Several Agronomic and Fiber Properties Among Selected Lines of Upland Cotton (G. hirsitum L.). Crop Science, 13: 444-450.
BAUMAN, L. F. 1959. Evidence of Non Allelic Gene Interaction in Determining Yield, Ear Height, and Kernel Row Number in Corn. Agronomy Journal, 51:531-534.
EBERHART, S. A. ve A. R. HALLAUER. 1968. Genetic Effect for Yield in Single, Three- Way and Double-Cross Maize Hyrids. Crop Science, 8: 377-380.
GAMBLE, E. E. 1962. Gene Effects in Corn (Zea mays L.). I. Separation and Relative Importance of Gene Effects for Yield. Agronomy Journal, 42: 339-348.
GORSLINE, G.W. 1961. Phenotypic Epistasi for Ten Quantiative Characters in Maize. Crop Science, 1: 55-58.
HALLAUER, A. R. ve J. B. MIRANDA.1987. Quantitative Genetics in Maize Breeding. Iowa State University Press, Ames Iowa. 408 p.
HAYMAN, B. I. 1954 a. The Theory and Analysis of Diallel Crosses. Genetics, 39:789-809.
HAYMAN, B. I. 1954 b. The Analysis of Variance of Diallel Tables. Bio- metrics, 10:234-244.
HAYMAN, B. I. 1957. Interactrion, Heterosis and Diallel Crosses.Genetics, 42: 336- 355.
HAYMAN, B. I. 1960. The Theory and Analysis of Diallel Crosses III. Genetics, 45:155-171.
JINKS, J. L. ve B. I. HAYMAN. 1953. The Analysis of Diallel Crosses. Maize Genetics Cooperation News- Letter, 27: 48-54.
JONES, D. F. 1957. Gene Action in Heterosis. Genetics, 42:93-103.
KACAR, B. 1986. Toprak Analizleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Eğitim Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları, Yayın No: 3, Ankara. 123 s.
LEE, L. ve P. J. KALTSIKE. 1971. News and Wiews. Crop Science, 11:314.
MARTIN, St. S. K., Jr. P. I. LOESCH., J. T. DEMOPULOS-RADRIQUEZ ve W. J. WISER. 1982. Selection Indices for the Improvement of Opaque-2 maize. Crop Science, 22:478-485.
MATHER, K. ve J. L. JINKS. 1971. Biometrical Genetics. Second Edition Chapman and Hall Ltd., London. 463 p.
POEHLMAN, M. J. 1978. Breeding Corn. Breeding Field Crops, U.S.A., p. 241-277.
SEFA, S. 1977. Sulanır Koşullarda Eskişehir Yöresinde Yetiştirilen Mısırın Ticari Gübre İstediğinin Tespiti Konusunda Bir Araştırma. Eskişe- hir Bölge Toprak Su Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Yayın No: 156, Eskişehir. 51 s.
SPRAGUE, G. F., W. A. RUSSELL, L. H. PENNY, T. W. HORNER ve W. D. HANSON. 1962. Effect of Epistasi on Grain Yield in Maize. Crop Science, 42:205-208.
STANGLAND, G. R., W. A. RUSSELL ve O. S. SMITH. 1983. Evaluation of Performance and Combining Ability of Selected Lines Derived from Improved Maize Populations. Crop Science, 23:647-651.
TURAN, Z. M. 1995. Araştırma Deneme Metotları. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notu. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Basımevi, Yayın No: 62, Bursa. 121 s.
TURGUT, İ. ve S. YÜCE. 1995. Dokuz Kendilenmiş Hattın Diallel Melez- lerinde Bazı Tarımsal Özelliklerin Kalıtımı II. Tane Verimi ve Ve- rim Öğeleri. Anadolu, 5(1):74-92.
TURGUT, İ., F. ÇAKMAK ve A.BALCI. 1999. Bursa Koşullarında Mısırın Verim ve Verim Unsurlarına Etkili Başlıca Karakterler ve Bunların Kalıtımı Üzerine Araştırmalar. Türkiye 3 Tarla Bitkileri Kongresi. Adana, 15-18 Kasım 1999,sayfa 269-274. Genel ve Tahıllar Cilt: 1, Çukurova Üniversitesi Basımevi, Adana. 481 s.
TURGUT, İ. 2001. Tahıllar II. Sıcak İklim Tahılları. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fak. Ders Notları. Uludağ Üniversitesi Basımevi, Yayın No: 87, Bursa. 92 s.
TÜSÜZ, M. A. ve C. BALABANLI. 1997. Bazı Mısır Çeşitlerinin Verime Etkili Başlıca Karakterlerinin Kalıtımı ile Bunlar Arasındaki İlişki- lerin Tespiti. Anadolu 7(1):123-134.
VERHALEN, L. M. ve J. C. MURRAY. 1969. A Diallel Analysis of Several Fiber Property Traits in Upland Cotton. Crop Science, 7: 501-504.
YURTSEVER, N. 1982. Tarla Deneme Tekniği. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Yayın No: 91, Ankara. 121 s.
YÜCE, S. 1979. On Mısır Kendilenmiş Hattının Diallel Melez Döllerinde Bazı Tarımsal Karakterlerin Genetik Analizleri. Doçentlik Tezi (Yayınlanmamış). Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi. İzmir. 68 s.
YÜCE, S., M. ALTINBAŞ ve İ. TURGUT. 1994. Dokuz Kendilenmiş Hattın Diallel Melezlerinde Bazı Tarımsal Özelliklerin Kalıtımı. III. Kalite Özellikleri (Danede Protein ve Yağ İçeriği). Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(1):1-15.