Oğul otu (Melissa officinalis L.) yetiştiriciliğinde farklı bitki sıklıklarının bazı tarımsal özellikler üzerine etkisi

Bu çalışma, Bursa ekolojik koşullarında oğul otu (Melissa officinalis L.) yetiştiriciliğinde farklı bitki sıklıklarının bazı tarımsal özellikler ile uçucu yağ oranı üzerine etkisini belirlemek amacı ile Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Uygulama ve Araştırma Merkezi deneme alanlarında 2002, 2003 ve 2004 yıllarında yürütülmüştür. Araştırma Tesadüf Blokları deneme desenine uygun olarak 3 tekrarlamalı kurulmuş ve 3 farklı bitki sıklığı (50x30 cm, 50x40 cm, 50x50 cm) kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre bitki sıklığının azalması incelenen özellikleri olumlu yönde etkilemiştir. Yıllara göre sırası ile en uzun bitki boyu (45.0, 70.4, 61.5 cm), yaş herba verimi (2650, 1510.7, 1220 kg/da), drog herba verimi (790.2, 690.5, 478.2 kg/da), drog yaprak verimi (533.1, 515.4, 334.8 kg/da) ve toplam uçucu yağ verimi (0.856, 0.364, 0.255 I/da) 50x50 cm bitki sıklığından elde edilmiştir. Genel olarak bitki sıklıklarının yapraktaki uçucu yağ oranı (% 0.067-0.158) üzerine bir etkisi görülmemiştir. Çalışmanın sonucunda, yüksek drog yaprak ve uçucu yağ verimi için 50x50 cm bitki sıklığının Bursa ve benzer ekolojilerde oğul otu tarımı için uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

bitki boyu, Türkiye, Bursa (şehir), uçucu yağlar, tarımsal özellikler, Melissa officinalis, bitki sıklığı

The effect of different plant densities on some agronomic characteristics at lemon balm (Melissa officinalis L.) cultivation

The aim of this study was to determine the effects of different plant densities on some agronomical traits and essential oil content of lemon balm (Melissa officinalis L.) at ecological conditions of Bursa. This study was carried out in the experimental fields of The Research and Application Center, Agriculture Faculty, Uludağ University during 2002, 2003 and 2004 years. The trial was designed in the Randomized Complete Block Design with three replications and it was used three plant densities (50x30 cm, 50x40 cm and 50x50 cm). As a result of the research, generally, that decreasing plant densities positively affected the examined characters. The highest amount of plant height (45.0, 70.4, 61.5 cm), green herb yield (2650, 1510.7, 1220 kg/da), drug herb yield (790.2, 690.5, 478.2 kg/da), drug leaves yield (533.1, 515.4, 334.8 kg/da), and total essential oil yield (0.856, 0.364, 0.255 I/da) were determined in 50x50 cm plant density in 2002, 2003 and 2004 respectively. In generally, plant densities did not have any effect on essential oil content in leaves (0.067-0.158 %). Consequently, Melissa officinalis L. should be grown with 50x50 cm plant density for high drug leaves and essential oil yield for Bursa and similar ecological conditions.

Keywords:

plant height, Turkey, Bursa, essential oils, agronomic characteristics, Melissa officinalis, plant density,

PDF

___

Akgül, A. 1993. Baharat Bilimi & Teknolojisi. Gıda Teknolojisi Derneği yayınları No:15, s: 133–135. Ankara.
Anonim. 2002. Bursa Yöresi İklim Verileri. Bursa Meteoroloji Bölge Müdürlüğü (Yayınlanmamış Kayıtlar).
Anonim. 2003. Bursa Yöresi İklim Verileri. Bursa Meteoroloji Bölge Müdürlüğü (Yayınlanmamış Kayıtlar).
Anonim. 2004. Bursa Yöresi İklim Verileri. Bursa Meteoroloji Bölge Müdürlüğü (Yayınlanmamış Kayıtlar).
Arslan, M,, F. Ayanoğlu ve E.O. Sarıhan. 2005. Farklı kekik (Origanum) türlerinin Doğu Akdeniz koşullarında herba verimleri, eterik yağ oranları ve yağ bileşenleri. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt I, s.505-510. 5-9 Eylül, Antalya.
Arslan, M., F. Ayanoğlu, İ. Üremiş ve A. Mert. 2007. Farklı oğulotu (Melissa officinalis L.) genotiplerinin herba verimi, uçucu yağ oranı ve uçucu yağ bileşenlerinin belirlenmesi. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, s.711-714. 25-27 Haziran, Erzurum.
Aziz, E.E. and S. M. El-Ashry. 2009. Efficiency of slow release urea fertilizer on herb yield and essential oil production of lemon balm (Melissa officinalis L.) plant. American- Eurasian J. Agric.& Environ. Sci., 5(2):141-147.
Baytop, T. 1999. Türkiye’de Bitkiler İle Tedavi (Geçmişte ve Bugün). s:307. İlaveli İkinci Baskı, İstanbul Üniversitesi Yayınları, ISBN:975-420-021-1.
Bisset, N.G and M. Wichtl. 1994. Herbal Drugs. Medpharm, Stuttgart, p:329-332.
Ceylan, A., E. Bayram ve N. Özay. 1994. Melissa officinalis L. (Oğulotu)’nin agronomik ve teknolojik özellikleri üzerinde araştırmalar. Turkish Journal of Agriculture & Forestry (Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi), 18 (2):125-130.
Ceylan, A. 1997. Tıbbi Bitkiler-II (Uçucu Yağ İçerenler). Ege Üniv. Ziraat Fakültesi Yayın No:481, Ders Kitabı, 306 s.
Davis, P.H. 1982. Flora of Turkey and East Aegean Island, Vol.7 University of Edinburg, England.
Dikshit, A. and A. Husain. 1984. Antifungal action of some essential oils against animal pathogens. Fitoterapia, 55:171-176.
Franz, C.H. 1983. Nutrient and water management for medicinal and aromatic plants. Acta Horticulturae, 132:203-215.
Gürbüz, B., R. Bahtiyarca, A. İpek, Y. Arslan, T. Akar, B. Coşge, A. Gümüşçü, D. Başalma ve H. Telli. 2008. Seçilmiş oğulotu (Melissa officinalis L.) hatlarının Ankara koşullarında herba verimi ve bazı özelliklerinin araştırılması. Akdeniz Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, 21(1): 85-96.
Hoffman, D. 1996. Holistic herbal a safe and practical guide to making and using herbal remedies. P 113, London.
Kan, Y., M. Kartal, S. Arslan, L. Altun ve Z. Endes. 2005. Faklı dozlarda uygulanan organik gübrenin oğulotu (Melissa officinalis L.)’nun verim ve kalitesi üzerine etkisi. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, s: 501-504. 5-9 Eylül 2005, Antalya.
Katar, D. ve B. Gürbüz. 2008. Oğulotu (Melissa officinalis L.)’nda farklı bitki sıklığı ve azot dozlarının drog yaprak verimi ve bazı özellikler üzerine etkisi. Tarım Bilimleri Dergisi, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, 14 (1):78-81.
Katkat, A.V., F. Ayla ve İ. Güzel. 1985. U.Ü. Uyg.ve Araştırma Çiftliği Arazisinin Toprak Etüdü ve Verimlilik Durumu. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi. Dergisi, 3:71-78.
Kırıcı, S. ve M. İnan. 2001. Çukurova koşullarında kekik (Origanum syriacum var. bevanii)’te farklı biçim sayısının verim ve verim komponentleri üzerine etkisi. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt II, s: 291-294, 17-21 Eylül 2005, Diyarbakır.
Kızıl, S. 2009. Farklı hasat dönemlerinin oğul otu (Melissa officinalis L.)’nda bazı tarımsal özellikler üzerine etkisi. Tarım Bilimleri Dergisi, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15 (1):20-24.
Leung, A.Y. and S. Foster. 1996. Encyclopedia of common natural ingredient used in food, drugs and cosmetics. New York: John Wiley & Sons, Inc.
Mikus, J., M. Harkenthal, D. Steverding and J. Reichling. 2000. In vitro effect of essential oils and isolated mono- and sesquiterpenes on Leishmania major and Trypanosoma brucei. Planta Med., 66: 366-368.
Palevitch, D.1987.Recent advances in the cultivation of medicinal and aromatic plants. Acta Horticulturae, 208:29-35.
Saglam, C., I. Atakisi, H. Turhan, S. Kaba, F. Arslanoglu and F.Onemli. 2004. Effect of propagation method, plant density, and age on lemon balm (Melissa officinalis) herb and oil yield. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science, short Communication, 419-423.
Sarı, A.O. 2001. Farklı kökenli Melissa officinalis L. (Oğulotu)’lerin Menemen ve Bozdağ ekolojik koşullarında bazı agronomik ve kalite özellikleri üzerinde araştırma. Doktora tezi, Ege Üniv. Fen Bilimleri Enst. (Basılmamış), Bornova/İzmir.
Sarı, A.O. ve A. Ceylan. 2002. Yield characteristics and essential oil composition of lemon balm (Melissa officinalis L.) grown in the Aegean region of Turkey. Turk J Agric For., 26:217-224.
Shalaby, A.S., A. El-Gamassy, M.D. Khattab and K. El-Gamassy. 1993. Cultivation of Melissa officinalis in Egypt: 1. Effects of fertilization, spacing and planting season. Acta Horticulturae, 331: 115-120.
Tansı, S. ve M. Özgüven.1995. Farklı ekolojilerde Limon otu (Melissa officinalis)’nun uygun çoğaltma tekniklerinin belirlenmesi. Çukurova Üniv. Zir. Fak. Derg., 10 (2):33- 42.
Tınmaz, A.B. ve A. Gökkuş. 2000. Oğulotu (Melissa officinalis L.) yetiştiriciliğinde bitki sıklığının tohum verim ve kalitesi üzerine etkisi. Bahçe, 29 (1-2):69-73.
Tınmaz, A.B., A. Gökkuş, K. Çetin and S.S. Erdoğan. 2001. Determinig of the volatile oil content and drug herbage yield of lemon balm (Melissa officinalis L.) applied different harvesting time and planting distances grown in the Çanakkale ecological conditions. Proceedings of the Workshop on Agricultural and Quality Aspects of Medicinal and Aromatic Plants, s:197-202, May 29- June 01, Adana, Turkey.
Turan, Z.M. 1995. Araştırma ve Deneme Metodları. Uludağ Üniv. Zir. Fak. Ders Not. No: 62,121 s.
Witchtl, M. 1971. Die pharmakognostich-Chemisehe Analys BAND, 12, Frankfurt/M.
Zeybek, N. 1987. İzmir’den ihraç edilen droglar. V. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı Bildiri Kitabı, s:59-54, Ankara.
Zeybek, N. ve U. Zeybek. 1994. Farmasötik Botanik. Kapalı Tohumlu Bitkiler (Angiospermae) Sistematiği ve Önemli Maddeleri. s 368. Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Yayınları No:2, Bornova-İzmir.