HAŞIL SÖKME İŞLEMİNE ALTERNATİF BİR METOT; OZON UYGULAMASI

Boya ve baskı işlemlerinden önce, kumaş üzerindeki haşılın sökülmesi gereklidir. Haşıl sökme, pamuklu kumaşlara uygulanan bir yaş ön terbiye işlemidir. Bu tür yaş ön terbiye işlemlerinin pek çoğu doğaya zarar veren endüstriyel işlemlerdir. Bu sebeple, bu tür yaş işlemlerde çevreye duyarlı, uygun maliyetli yeni stratejilere ihtiyaç duyulmaktadır. Ozonlama işlemi de, tekstil terbiyesinde yeni bir metot olarak yerini almaktadır. Bu çalışmanın amacı; ozon gazı kullanılarak, mevcut haşıl sökme prosesine alternatif bir yöntem göstermektir. Çalışmada, farklı ozonlama sürelerinde (15-30 dakika.) haşıl sökme işlemi gerçekleştirilmiştir. Ozonlanmış numunelere sıcak ve soğuk yıkama ard işlemleri yapılmıştır. Daha sonra ozon gazı ile yapılan haşıl sökmenin değerlendirilebilmesi için, standart haşıl sökme işlemi de (amilaz ile) çalışmaya katılmıştır. Çalışmanın sonunda haşıl sökme derecesi, beyazlık, bitçik sayısı, kopma mukavemeti ve KOİ (Kimyasal Oksijen İhtiyacı) değerleri test edilmiştir. Sonuçlar grafiklerle ve ANOVA istatistiki veri çözümleme metodu ile değerlendirilmiştir. Ozon uygulama süresi arttıkça haşıl sökme oranı da artmış, 30 dakika ozonlama-sıcak yıkama ard işlemi yapılmış uygulamanın haşıl sökme değerlerinin konvansiyonel haşıl sökme yöntemine yakın değerlerde olduğu, bitçik sayısının da anlamlı bir şekilde azaldığı görülmüştür. Ozon uygulama atıklarının, standart haşıl sökme banyo atıklarına göre çok daha düşük KOİ değerlerine sahip olduğu aşikardır. Bu durum da çevresel farkındalık açısından çok önemlidir. Sonuçta, ozonlamanın haşıl sökmeye alternatif bir metot olabileceği ve metodun geliştirilmesi ile haşıl sökme, hidrofilleştirme ve ağartma gibi ön terbiye işlemlerinden tasarruf sağlanacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Ozonlama, Haşıl sökme, Ekoloji

Ozone Treatment: An Alternative Approach to Desizing

It is essential to remove the sizing agents (desizing) prior to coloration for woven textile materials. Although desizing is a common pre-treatment practice, environmental load of the process effluent is usually high. Therefore, new approaches are required in order reduce the environmental impact. Ozone treatment is a novel subject for textile finishing. In this study, ozone gas was utilised for desizing purpose. Various ozone treatment periods (15-30 min) were applied for desizing. Also conventional enzymatic desizing was applied as the control treatment. Desizing degree, whiteness, mote count, strength and chemical oxygen demand (COD) tests were applied. The results were evaluated by the graphics and the statistical data analysis method ANOVA. Desizing rate increased as the ozone treatment time increased. Also the mote count considerably decreased by the ozone treatment. Moreover, the COD values of the ozone process were less compared to conventional enzymatic treatment. Therefore it was concluded that ozone treatment can be considered as an environmentally friendly alternative in order to other chemical pre-treatment processes like desizing, hydrophilization, bleaching.

Keywords:

Ozone treatment, Desizing, Ecology,

PDF

___

Ali, S., Khatri Z, Khatri A ve Tanwari A. (2014) Integrated desizing–bleaching–reactive dyeing process for cotton towel using glucose oxidase enzyme., Journal of Cleaner Production, 66, 562-567. doi : /10.1016/j.jclepro.2013.11.035
Slater, K. (2003) Environmental impact of textiles: production, processes and protection., Woodhead Publishing, Cambridge, İngiltere
Eren, A., H., Anis, P., ve Davulcu, A. (2009) Enzymatic one-bath desizing—bleaching—dyeing process for cotton fabrics., Textile Research Journal, 79(12), 1091–1098. doi: 10.1177/0040517508099388
Eren, H. A., ve Öztürk D. (2011) The evaluation of ozonation as an environmentally friendly alternative for cotton preparation., Textile Research Journal, 81(5), 512-519. doi: 10.1177/0040517510380782
Ranjitha D., ve Balakrishnanb P.A. (2015) Study of Bleaching Property of Sago Starch Using Ozonation., National Conference on Research Advances in Communication, Computation, Electrical Science and Structures., www.internationaljournalssrg.org. Erişim Tarihi: 15.10.2016
Prabaharan, M., Nayar R.C., Kumar N.S. ve J Venkata Rao J.V. (2000) A study on the advanced oxidation of a cotton fabric by ozone., Coloration Technology, 116(3), 83-86. doi:10.1111/j.1478-4408.2000.tb00024.x
Ul-Haq, N., ve Habib N. (2012) Cleaner production technologies in desizing of cotton fabric. Journal of The Textile Institute, 103(3), 304-310. doi:10.1080/00405000.2011.570045
Lecheng, L., Chen, G., Porter, J.F., ve Yue, P.L. (2000) Wet air oxidation of desizing wastewater from the textile industry., Industrial & Engineering Chemistry Research, 3(8), 2896-2901. doi: 10.1021/ie990607s
Shiyuan, S., Yu, H., Williams, T. ve Qiu Y. (2013) Eco-friendly sizing technology of cotton yarns with He/O2 atmospheric pressure plasma treatment and green sizing recipes., Textile Research Journal, 83(20), 2177-2190.doi: 10.1177/0040517513490061
Lacasse, K. ve Baumann, W. (2004) Textile Chemicals: Environmental data and facts., Springer Science & Business Media, Springer Berlin Heidelberg, Berlin
Aly, A. S., Sayed, S.M. ve Zahran, M. K., (2010) One-step process for enzymatic desizing and bioscouring of cotton fabrics., Journal of Natural Fibers, 7(2), 71-92. doi:10.1080/15440478.2010.481086
Perinçek, S., Duran, K. ve Körlü, A.E. (2014) Ozonation: a new method which can take place of enzymatic desizing., XIIIth International Izmır Textile and Apparel Symposium, İzmir.
İbrahim, N. A., Mamdouh, E.H, Morsy M. S. ve Eid B.M. (2004) Optimization and modification of enzymatic desizing of starch-size., Polymer-Plastics Technology and Engineering, 43(2), 519-538. doi: 10.1081/PPT-120029978
Vinay, P., (2007) Environmental aspects of sizing, Chemical Business, Preventation of Air Pollution, (21(7), 41-48.
Feitkenhauer, H. ve Meyer. U. (2003) Anaerobic Microbial Cultures in Cotton Desizang: Efficient Combination of Fabric and Wastewater Treatment. Textile Research Journal, 73(2), 93-97. doi: 10.1177/004051750307300201
Eren, S., Gümüş, B., Eren, H.A. (2016) Colour Stripping of Reactive-Dyed Cotton by Ozone Treatment, Coloration Technology, 132(6), 466-471. doi: 10.1111/cote.12240