Dünya ticaret örgütü: Bağlantı sorunu açısından bir dönüşümün analizi

Uluslararası ticaretin gelişerek küresel bir karakter kazanmasıyla birlikte ticari olmayan konuların ticaretten etkilenmesi veya ticareti etkilemesi nedeniyle uluslararası ekonomik ilişkiler değişik bir boyut kazanmıştır. Bu nedenle ülkelerin ekonomik rekabet edebilirliklerinin sürdürülmesi için GATT (Tarifeler ve Ticarete İlişkin Genel Antlaşma) kapsamında başlayan ve DTÖ (Dünya Ticaret Örgütü) ile sürdürülen temel ilke ve normlar geliştirilmiştir. Bu bağlamda ticareti etkileyen veya ticaret tarafından etkilenen görünüşte ticari olmayan konular da uluslararası ticaretle bağlantılı olarak düşünülmeye başlanmıştır. Tarife dışı engeller kapsamında da değerlendirilen bağlantı sorunu, dünya ticaretinin az gelişmiş devletler aleyhinde olumsuz etkilenmemesi için DTÖ'nün fonksiyonel çalışmasıyla çözülebilir. Bu çalışmada DTÖ'nün niteliği ve yapısı irdelenerek bağlantı kavramının analizi yapılmış ve bu sorunun çözülmesi için DTÖ yapısının işlevselleştirilmesi gereği ortaya konulmuştur.

World trade organization: An analysis of a transformation in respect of linkage problem

International economic relations have taken on different dimension because the non trade issues affect, or are affected by, trade issues together with global developing character of international trade. In order to maintain sustainable competing ability of countries, the norms and principles have been regulated and sustained within the scope of GATT (General Agreement on Tariffs and Trade) and that of WTO (World Trade Organization). In this circumtance, the non trade issues affecting, or affected by, the trade are considered to be linked to international trade regime. The linkage problem assessed in the context of non-tariff barriers to trade can be solved by means of functional mandate of WTO to protect developing and least-developed countries, from negative effects of trade regime. This study examines the structure and nature of WTO by analyzing conceptual notion of linkage of non trade issues and offers structural functionality of WTO to solve these issues.

PDF

___

Alam, Shawkat (2005): "Trade And Environment Linkage In The Post- Uruguay Round Context", http://beta.austlii.edu.au7au/journals/JCULRev/2004/3.html#Headingl2 19.01.2007

Başoğlu, Ufuk, Ölmezoğulları, Nalan., Parasız, İlker (2001): Dünya Ekonomisi Kürelleşme,Finansal Kurumlar ve Küresel Makro Ekonomi, 2. baskı, Ezgi Kitabevi, Bursa.

Bhagwati, Jagdish, (2002): "Afterword: The Question of Linkage", American Journal of International Law, Vol.96, no.l, (January 2002), pp. 126-134. çevrimiçi, http://www.asil.org/ajil/wto3.pdf

Bonnaz, Herve (Tarihsiz): "GATT Çıkmazda mı?", 1994 Ekonomisi, Cep Üniversitesi, Yeniyüzyıl Kitaplığı, İletişim y., İstanbul. Ss.49-61.

Charnovitz, Steve (2002): "Triangulating The World Trade Organization", American Journal of International Law, Vol.96, no.l, (January 2002), pp.28-55. çevrimiçi, http://www.asil.org/ajil/wto3.pdf20.12.2006.

Cho, Sungjoon (2004): "Linkage of Free Trade and Social Regulation: Moving beyond the Entropic Dilemma", Chicago Journal of International Law, Vol.5, No.2, (Winter 2004), pp.625-674. Çevrimiçi

http://www.kentlaw.edu/faculty/scho/publications/LinkageOfFreeTrade.pdf 20.12.2006.

Dalar, Mehmet (1995): Uluslararası Hukukta Egemenlik ve Milli Yetki Sorunu, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).

Dasgupta, Amit (2001): "WTO and 'New Issues", Economic Review: Occasional Paper, April 2001: Number 13, pp.82-108. Çevrimiçi http://www.nrb.org.np/red/publication/Economic_Review_(Occasional_Pa per)»No_13_(WTO).pdf, 20.12.2006.

Dış Ticaret Müsteşarlığı (2005): "Dünya Ticaret Örgütünde Ticaret ve Çevre", çevrimiçi, www.foreigntrade.gov.tr/anl/DTO/WTO-Trade%20and%20Environment.ppt, 01.12.2006.

Ertürk, Emin (1996): Uluslararası İktisat, Teori-Politika, İktisadi Birleşme-Uluslararası Parasal İlişkiler, Ekin kitabevi, y., Bursa.

Esty, Daniel C (2002): "The World Trade Organization's legitimacy crisis", World - Trade Review (2002), 1: 1, 7-22 Printed in the United Kingdom, çevrimiçi http://www.yale.edu/envirocenter/esty_wtolegitimacycrisis.pdf20.12.2006.

Finger, J.M. & Zlate, A. (2003): "WTO Rules That Allow New Trade Restrictions: The Public Interest Is a Bastard Child", çevrimiçi, http://www.ycsg.yale.edu/documents/papers/Finger.doc 19.01.2007.

GATT (1986): Text of General Agreement on Tariffs and Trade, Geneva, July 1986, http://www.dtm.gov.1r/dtmadmin/upload/anl/coktaraflianlasmadb/gatt47.doc

İyibozkurt, Erol (1992), Uluslararası İktisat, 4. Baskı, Uludağ Üniversitesi basımevi, no.67, Bursa.

Hamitoğulları, Beşir (1988): İktisadi Sistemlerin Temelleri, Strüktürlerin Diyalektiğinden Sistemlerin Diyalektiğine, Risale Basın Yayın, İstanbul.

Hoekman, B. M. (1989): "Determining the Need for Issue Linkages in Multilateral Trade Negotiations ", International Organization, Vol. 43, No. 4 (Autumn, 1989), pp. 693-714.

Hoekman, B. M. (1993): "New Issues in the Uruguay Round and Beyond", The Economic Journal, Vol. 103, No. 421 (Nov, 1993), pp. 1528-1539.

USD Viewpoint, (2001): "What's it all for? Setting clear goals for the World Trade Organization (WTO)" Çevrimiçi

http://www.iisd.org/pdf/trade_qatar_viewpoint.pdf, 25.01.2007.

Karaca, Nil (2003): "GATT'tan Dünya Ticaret Örgütü'ne", Maliye Dergisi, sayı. 144, (Eylül-Aralık 2003)

http://portall.sgb.gov.tr/calismalar/yayinlar/md/mdl44/gatt.pdf, 20.12.2006.

Karluk, Rıdvan (2002): Uluslararası Ekonomik Mali ve Siyasal Kuruluşlar, 5. baskı, Turhan Kitabevi, Ankara.

Khor, Martin (1999): "Why Developing Countries Cannot Afford New Issues In The Wto Seattle Conference", çevrimiçi, http://www.twnside.org.sg/, 24.12.2006.

Khor, Martin (2002): "WTO: The New Threats to Developing Countries and Sustainability",çevrimiçi,

http://www.inmotionmagazine.com/global/mkhorl.html, 20.02.2007. Kışlalı, Ahmet Taner (1990): Siyaset Bilimi (Giriş), İmge Kitabevi y, Ankara.

Krueger, Anne, O. (2000): "Introduction", The WTO, As An International Organization,edited by Anne O. Krueger, Published by University of Chicago Pres.

Leebron, David W. (2002): "Linkages", American Journal of International Law, Vol.96, no.l, (January 2002), pp. 5-27. Çevrimiçi, http://www.asil.org/ajil/wto2.pdf

Marrakesh Declaration (1994): "Marrakesh Declaration of 15 April 1994", çevrimiçi, http://www.wto.org/English/docs_e/legal_e/marrakesh_decl_e.pdf

Pazarcı, Hüseyin (1998): Uluslararası Hukuk Dersleri, I. Kitap, 7. bası, Turhan Kitabevi, Ankara.

Pauwelyn, Joost (2001): "The Role of Public International Law in the Wto: How Far Can We Go?", American Journal of International Law, vol. 95, pp:535-578. çevrimiçi http://www.asil.org/ajil/pauwelyn.pdf

Reçber, Kamuran (2005): Avrupa Birliği Mevzuatı,Genişletilmiş II. Baskı,Alfa-Aktüel y, İstanbul.

Saatcioğlu, Cem (Tarihsiz): "Dış Ticaretin Önündeki Engeller ve Çevresel Kriterler İle Dış Ticaret İlişkisi", çevrimiçi

http://www.dtm.gov.tr/dtmadmin/upload/EAD/TanitimKoordinasyonDb/en geller.doc, 31.03.2007.

Seyidoğlu, Halil ve Karluk, Rıdvan (1999): Uluslararası İktisat, A. Ü. Açıköğretim Fakültesi y, l.b, Eskişehir.

Siegel, Deborah E. (2002): "Legal Aspects of The IMF/WTO Relationship: The Fund's Articles of Agreement and the WTO Agreements", American Journal of International Law, Vol.96, 2002: pp. 561-599. Çevrimiçi, http://www.asil.org/ajil/siegel.pdf, 20.12.2006.

Şahinöz, Ahmet (Tarihsiz), "Dünya Ticaret Örgütünün Dönüşümü", http://www.zmo.org.tr/etkinlikler/ktts02/20.pdf

Trachtman, Joel. P. (2002): "Institutional Linkage: Transcending "Trade And . . . "", American Journal of International Law, Vol.96, no.l, (January 2002), pp.77-93. çevrimiçi, http://www.asil.org/ajil/wto3.pdf, 20.12.2006.

Walter, Ted (2002): Dünya Ekonomisi, Çeviri: Ünal Çağlar, Alfa y., İstanbul.

Wikipedia (2006): Dünya Ticaret Örgütü, çevrimiçi, http://tr.wikipedia.org/wiki/ Dünya_Ticaret_Örgütü - 49k, 20.12.2006.

World Trade Organization, (2007): "Understanding the WTO", http://www.wto.org/English/thewto_e/whatis_e/tif_e/tif_e.htm, 31.03.2007.

World Trade Organization, (2006): "Agreement Establishing The World Trade Organization",çevrimiçi http://www.wto.org/english/docs_e/legal_e/04-wto.pdf, 20.12.2006.

World Trade Organization, (2008): Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights, çevrimiçi,

http://www.wto.org/english/tratop_e/trips_e/t_agmO_e.htm 16.08.2008

Yıkılmaz, Necla (Tarihsiz): "Çevre Ticaret İlişkisi", çevrimiçi

http://www.metalurji.org.tr/dergi/dergil28/dl28_1923.pdf, 08.04.2007.