TERÖRİZM VE CİHAD ÜZERİNE KAVRAMSAL BİR MUKAYESE

Özellikle 11 Eylül saldırısının ardından dünya gündeminde önemli yer edinen İslamî / İslamcı / cihadcı terör kavramları, İslam ve terörizm arasında kurulan bağlantının somut göstergelerinden biri olarak değerlendirilebilir. Oysa “Holy War” biçiminde tercüme edilen ve birçok oryantalist kaynakta terörizmin İslam’daki meşrulaştırıcı unsuru olarak değerlendirilen cihad, İslam dini bağlamında değerlendirildiğinde, bugününün uluslararası hukukuna uygun meşru bir savunma aracıdır. Bu çalışma özü itibariyle İslam ve onun cihad öğesinin, terörizmi gerçekten destekleyip desteklemediğini siyasal açıdan incelemeyi amaçlamaktadır ve cihad ve terörizm literatürlerinin analizini içermemektedir. Çalışmada cihad kavramı sadece kendi kaynakları ve tarihsel bağlamında incelenmiş ve terörizmin kavramsal içeriği ile mukayeseli olarak değerlendirilmiştir. Böylelikle varılmak istenen nokta, cihad ve terörizm arasında bir bağlantının varlığı ya da yokluğunu ortaya koymaktır. Bu mesele ekseninde çalışmada cihad ve terörizm kavramları; içerik, neden, unsur ve türleri bakımından irdelenmiş, aralarındaki farklılıklar on madde halinde sıralanmış ve terörizmin sahiplerinin Müslüman olmasının, terörizmin adını cihad olarak değiştirmediği gibi, teröristleri de “mücahid” yapmadığı sonucuna varılmıştır.

A Conceptual Comparison on Terrorism and Jihad

Especially the concepts of Islamic/ Islamist/ jihadist terror which gained an important place on the world agenda after the 9/11 attack can be regarded as concrete indicators of the link between Islam and terrorism. However, jihad, translated as “Holy War” and considered as a legitimizing element of terrorism in Islam in most orientalist sources, is a legitimate defense tool in accordance with today's international law when evaluated in the context of Islamic religion. This study intends to examine politically that whether Islam and its jihad element genuinely support terrorism, or not? It does not include the analysis of the literature on jihad and terrorism. In this study, the concept of jihad has been studied only in its own resources and historical context and then the results compared with the conceptual content of terrorism. The point to be reached thus is to establish the existence or absence of a link between jihad and terrorism, if there is one. The concepts of jihad and terrorism in this paper have been examined in terms of content, cause, element and type. At the same time, differences between them are listed in ten points. It has been claimed that it doesn’t make terrorism jihad when terrorists are labeled as Muslims or being Muslims; also it doesn’t make terrorists “champions of Islam / mujahid”.

PDF

___

Akçay, Engin ve Özdemir Akbal (2013). “ABD Güvenlik Politikasında Söylem ve Pratik”, Yönetim Bilimleri Dergisi. C. 11, S. 22, ss. 7-29.
Arıboğan, Deniz Ülke (2005). Nefretten Teröre. Ankara: Ümit Yayıncılık.
Ashmawy, Muhammed Said (1993). İslama Karşı İslamcılık. (çev. Sibel Özbudun), İstanbul: Milliyet Yayınları.
Baharçiçek, Abdulkadir (2000). “Etnik Terör ve Etnik Terörle Mücadele Sorunu”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. C. 10, S: 1, ss. 11-27.
Baharçiçek, Abdulkadir (2010). “Radikalleşmenin Önlenmesi ve Terörle Mücadele Üzerinde Demokratikleşmenin Rolü”, Terörün Sosyal Psikolojisi, (ed. Murat Sever, Hüseyin Cinoğlu, Oğuzhan Başıbüyük). Ankara: Polis Akademisi Yayınları.
Bal, İhsan (2006). “Terör, Terörizm ve Tarihsel Süreç”, Terörizm: Terör, Terörizm ve Küresel Terörle Mücadelede Ulusal ve Bölgesel Deneyimler, (der. İhsan Bal). Ankara: USAK Yayınları.
Başeren, Sertaç (tarihsiz). “Kavramsal Özellikleri İle Terörizm (Tarihi ve Hukuki Boyutları İle), http://vizyon21yy.com/documan/genel_konular/Milli%20Guvenlik/Ter orizm /Kavramsal_Ozellikleri_ile_Terorizm_Tarihi_ve_Hukuki_Boyutlariyla. pdf [26.06.2014].
Başgil, Ali Fuat (2009). Din ve Laiklik. İstanbul: Yağmur Yayınevi. Borum, Randy (2004). Psychology of Terrorism. Tampa: Universiyt of South Florida.
Bulaç, Ali (2004). “Cihad”, Yeni Ümit Dergisi. Y. 16, S. 63.
Clifford, James, (2014). “Oryantalizm Üzerine”, Oryantalizm: Tartışma Metinleri (ed. Aytaç Yıldız). Ankara: Doğu-Batı Yayınları.
Çağlar, Ali (1997). “Terör ve Örgütlenme”, Amme İdaresi Dergisi. C.30, S.3, ss.119-133.
Çakır, Muhammed (2007). İslam Hukuku Açısından Şiddet ve Terör Olgusu, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adana.
Davutoğlu, Ahmet (1997). “Medeniyetlerin Ben İdraki”, Divan Dergisi. (1997/1), Y. 2, S. 3, ss.1-53.
Delibaş, Kayhan (2004). “İslami Fundamentalizmden İslam Fobisine: Batı Dünyasında Gelişmekte Olan İslamophobia Yeni Bir Eşitsizlik Kaynağı Olarak Görülebilir mi?”, Bilgi Dergisi. C. 6, S. 2, ss. 1-41.
Demirci, Mehmet (2007). “İçe Dönük Cihad: Mücâhede”, Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi. C. 8, S. 19, ss. 9-21.
Ergil, Doğu (1991). “Terörizmin Mantığı ve Hedefi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. C. 45, S. 1, ss. 171-181.
Fuller, Graham E. (2005). Siyasal İslamın Geleceği, (çev. Mustafa Acar). İstanbul: Timaş Yayınları.
Fuller, Graham E. (2010). İslamsız Dünya, (çev. Hasan Kaya). İstanbul: Profil Yayıncılık.
Hamidullah, Muhammed,(2007). İslam’da Devlet İdaresi, (çev. Hamdi Aktaş). İstanbul: Beyan Yayınları
Hassan, Riaz (2010). Müslüman Zihinler, (çev. Ergin Çenebaşı). İstanbul: Doğan Kitap.
İldeş, Mehmet Fatih (2008). Kur’an-ı Kerim’in Cihad ve Teröre Bakışı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
Juergensmeyer, Mark (1997). “Terror Mandated by God”, Terrorism and Political Violence. 9: 2, ss. 16-23.
Kazanç, Fetih Kerim (2010). “Selefiyye’nin Nass ve Metot Ekseninde Din Anlayışı ve Sonuçları”, Kelam Araştırmaları Dergisi. C. 8, S. 1, ss. 93-121.
Kızıl, Erguvan Tuğba Özel (2013). “Terörizmin Psikolojik Boyutu”, 21. Yüzyılda Sosyal Bilimler Dergisi. S. 2, ss. 87-93.
Köse, Saffet (2007), “Cihad Şiddete Referans Olabilir mi?”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi. S. 9, s. 37-70
Küçükcan, Talip (2010). “Terörün Sosyolojisi: Toplumsal Kökenleri Anlama İmkânı”, Uluslararası İlişkiler. C. 6, S. 24, s. 33-54.
Lewis, Bernard (1990). “The Roots of Muslim Rage”, The Atlantic Monthly. 266: 3, ss. 47-60.
Lizardo, Omar, Albert J. Bergesen (2003). “Types of Terrorism by World-System Location”, Humboldt Journal of Social Relations. C. 27, ss. 162-192
Marsden, Sarah V., Alex p. Schmid (2011). “Typologies of Terrorism and Political Violence”, Routledge Handbook of Terrorism Research, (ed. Alex. P.Schmid). (2011), New York: Routledge.
Mohammad, Noor (2008). “Cihat Öğretisi”, (çev. Celal Emanet), Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi. C. 8, S. 4, ss. 253-271.
Müslim, Ebu’l-Hüseyin b. el-Haccâc (1992). El-Camiu’s-Sahîh, İstanbul: Çağrı Yayınları.
Pipes, Daniel (2013). “İslam'ın Terördeki Rolünü Reddetmek: Reddin Açıklaması”, (çev. Elif S. Gürbey), The Middle East Querterly, 20: 2, http://www.meforum.org/3720/islamin-terordeki-rolunu-reddetmek, [01.09.2014].
Özçalık Sevil (2008). “Öteki ve İşlevleri”, http://www.kulturelcogulcugundem.com/images/otekilesme%20ve% 20islevleri.pdf?PHPSESSID=08fcf4284371d3063175476e4002dc27, [01.02.2010].
Özel, Ahmet (1993). “Cihad”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 7, ss. 527-531.
Özpek, Burak Bilgen (2012). “En Uzun On Yıl: 11 Eylül Sonrası Ortadoğu”, Ortadoğu Etüdleri. C. 3, N. 2, ss. 183-215.
Öztürk, Serdar ve Kemal Çelik (2009). “Terörizmin Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri”, Alanya İşletme Fakültesi Dergisi. C. 1, S. 2, ss. 85- 106.
Rahman, Fazlur (1981). İslam, (çev. Mehmet Dağ, Mehmet Aydın). Ankara.
Rahman, Fazlur (1995). “İslam ve Siyasi Aksiyon: Siyaset Dinin Hizmetinde”, İslam’da Siyaset Düşüncesi, (çev. Kazım Güleçyüz). İstanbul: İnsan Yayınları, Selçuk Yayınları.
Ranstorp, Magnus (1996). “Terrorism in the Name of Religion”, Jounal of International Affairs. 50: 1, ss. 41-62.
Rapoport, David C. (1984). “Fear and Trembling: Terrorism in Three Religious Traditions”, The Amerikan Political Science Review. 78: 3, ss. 658-977.
Rapoport, David C. (2003). Generations and Waves: The Keys to Understanding Rebel Terror Movement. UCLA International Institute.
Serci, Ahmed bin Abdulhamid (1994). “Cihad: Barış ve Adalet İçin Mücadele”, (çev. F. Mehveş Kayani), İslami Sosyal Bilimler Dergisi. C. 2, S. 2, ss. 113-118.
Schmid, Alex P., Albert J. Jongman (1988). Political Terrorism. NorthHolland Publishing Company.
Springer, Devin R., James L. Regens, David N. Edger (2009). Islamic Radicalism and Global Jihad. Washington: Georgetown University Press.
Şahin, Mehmet (2008). “ABD’nin “Müslüman” Savaşçıları”, Akademik Orta Doğu. C. 3, S. 1, ss. 43-52.
Taştan, Osman (1996). “İslam Hukukunda Literalizm: Anahatlarıyla Mukayeseli Bir Analiz”, İslami Araştırmalar Dergisi. C. 9, S. 1-2-3-4, ss. 144-156.
Turnagil, Ahmet Reşid (1942). “İslamiyet ve Milletler Hukuku”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası. C. 8, S. 1-2, ss. 16- 72.
Türkiye Barolar Birliği (2006). Türkiye ve Terörizm Raporu. Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları.
Wilkinson, Paul (2000). “The Strategic Implications of Terrorism”, Terrorism & Political Violence: A Sourcebook, ed. M.L. Sondhi, Indian Council of Social Science Research, India: Har-anand Publications, http://www.comw.org/rma/fulltext/ 00sondhi.pdf, [01.07.2014].
Yaman, Ahmet (2009). “Savaş”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 36, ss. 189-194.
Yaran, Rahmi (2004). “İslam, Cihad ve Savaş”, Bakü Devlet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İlmi Mecmuası. No. 2, ss. 165-182.
Yayla, Atilla (1990). “Terör ve Terörizm Kavramlarına Genel Bakış”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. C. 46, S. 1, ss. 335-385.
Yılmaz, Yasin (2013). “Cihad Kavramı ve Hz. Peygamberin (Sav) Mekke ile Medine’deki Uygulamaları”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi. S. 22, s. 285-387.
Wictorowicz, Quintan (2005). “A Genealogy of Radical Islam”, Studies in Conflict & Terrorism. 28, ss. 75-97.
Zizek, Slavoj (2008). İdeolojinin Yüce Nesnesi, (çev. Tunca Birkan). İstanbul: Metis Kitabevi.