İSİM TAMLAMALARI ÜZERİNE

Türkçede kavramları işaretlemek için en çok faydalanılan kelime gruplarından biri isim tamlamalarıdır. Türkçede tamlamalar ilk yazılı belgelerimizden itibaren sıklıkla kullanılagelmiştir. Ancak isim tamlamaları çok sık kullanılan kelime grubu olmalarına rağmen bu yapılar üzerindeki tartışmalar henüz tamamlanmamıştır. İsim tamlamalarının kaç çeşit olduğu, tamlamayı oluşturan gramatikal unsurların neler olduğu gibi temel konularda araştırmacıların hem fikir olamadıkları yönler vardır. Bunların içinde de özellikle tamlanan / belirtilen unsurun aldığı ekin ne olduğu konusunda araştırmacıların bir mutabakatından söz edilemez. Bu sorunlar üzerinde çalışmalar devam etmektedir. Eldeki yazıda isim tamlamasının yapısında bulunan ekler üzerinde durulacaktır. Bu eklerin neler olduğu, işlevleri tartışılacak ve varılan sonuçlar dikkatlere sunulacaktır.

On Name Completion

One of the most used vocabulary groups for naming concepts in Turkish is name definitions. In Turkic languages, assimilation has been frequently used since our first written documents. However, despite the fact that names are a frequently used word group, the discussions on these structures are not yet complete. There are some things that researchers cannot agree on, such as how many kinds of name descriptions are, what is the grammatical elements that make up the word, and so on. It is not possible to talk about a consensus among researchers about what is the particular addition to the specified element. Work on these problems continues. In the article at hand we will focus on the additions to the structure of the noun phrase. What these annexes are, their functions will be discussed, and the conclusions reached will be presented with caution.

PDF

___

Alyılmaz, Cengiz (1999). “Zamir n’si Eski Bir İyelik Ekinin Kalıntısı Olabilir mi?”, Türk Gramerinin Sorunları II, Ankara: TDK Yay., s. 403-415; s. 384-385.
Başdaş, Cahit (2008). “Türkçede İyelik-Yükleme Sorunu Dede Korkut Örneği”, Turkish Studies, 3/1, s. 6-13.
Başdaş, Cahit (2009). “Orhun Abidelerinde İyelik, Belirtme ve Yükleme Hâli”, Turkish Studies, 4/8, s. 623-643.
Başdaş, Cahit (2011). “Doğu Anadolu Ağızlarında Hâl Kavramı Taşıyan İyelikli Yapılar”, Turkish Studies, 6/1, s. 716-723.
Başdaş, Cahit (2014). “Türkçede Üçüncü Şahıs İyelik Eki ve Zamir N’si”, The Journal of Academic Social Science Studies JASSS, Nu: 30, Winter I, s. 147-161.
Benzer, Ahmet (2012). “Belirtili Ad Tamlamasında İyelik ve İlgi Eki Yanılgısı”, Turkish Studies, 7/4/I, s.1051-1061.
Boz, Erdoğan (2012). “Adın Yükleme (Nesne) Durumu ve Tümcenin Nesne Ögesi Üzerine”, Türk Dili Araştırmaları, Ankara: Gazi Kitabevi, s. 97-105.
Börekçi, Muhsine (2009). “Türkçede Hâl Eklerinin İşlevsel Olarak Sınıflandırılması Üzerine Bir Deneme”, IV. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri, 24-29 Eylül, Ankara: TDK Yay., s. 245-276.
Börekçi, Muhsine (2009). Türkiye Türkçesinde Yapı ve İşlev Bakımından Sözcükler, Erzurum.
Daşdemir, Muharrem (2015). Oklama Yöntemiyle Türkçenin Yapısal - İşlevsel Söz Dizimi, Erzurum: Fenomen Yayınları.
Demir, Celâl (2007). “Türkiye Türkçesi Gramerlerinde İsim Tamlaması Sorunu ve Bir Tasnif Denemesi”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, S. 1, s. 27-54.
Dizdaroğlu, Hikmet (1976). Tümcebilgisi, Ankara: TDK Yay.
Ergin, Muharrem, (1989). Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak Yayınları.
Ergin, Muharrem (2000). Üniversiteler İçin Türk Dili, İstanbul: Bayrak Yayınları.
Ertane Baydar, Arzu Sema (2010). “Kırım Tatar Türkçesinde İyelik Ekinin Değişik Bazı Kullanımları Üzerine”, Uluslararası Tatar Türkçesi Bilgi Şöleni Bildirileri, Eskişehir: 12-14 Ekim 2009, s. 73-85.
Gemalmaz Efrasiyap (2010). “Türkçede İsim Tamlamalarının Derin Yapısı”, Türkçenin Derin Yapısı, (Haz. Cengiz Alyılmaz - Osman Mert), Ankara, s. 251-25.
Gemalmaz, Efrasiyap (2010). “Türkçedeki Tamlanan Eki /+TA+/ > */+TI+/ > /+sI+/ > /+zI+/ > */+rI+/ > */+yI+/ > /+ØI+/ > /+ØØ+/ Üzerine”, Türkçenin Derin Yapısı, (Haz. Cengiz Alyılmaz - Osman Mert), Ankara, s. 261-265.
Gülsevin, Gürer (2009). “Zamirlerin Edatlarla Birleşmesinde Bazı Özel Durumlar ve İsim Tamlaması Sorunu Üzerine”, Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Kongresi, 27-28 Ağustos 2007, Bildiriler, C. 1., 2. bs., İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yay., s. 231-238.
Kaçalin, Mustafa S. (2002). “İyelik Tamlamasında Çokluk Üçüncü Kişi Sorunu”, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 2, s.142-146.
Karaatlı, Recep (2004). “Bir İsim Tamlamasında İyelik Ekinin Düşmesi Üzerine Bir Görüş, TÜBAR, XV, s. 9-18.
Karademir, Fevzi (2013). Türkiye Türkçesinde İyelik Olgusu, İstanbul: Kesit Yayınları.
Karahan, Leylâ (2004). Türkçede Söz Dizimi, Ankara: Akçağ Yayınları.
Karahan, Leylâ (2011). “Yükleme (accusative) ve İlgi (genitive) Hâli Ekleri Üzerine Bazı Düşünceler”, Türk Dili Üzerine İncelemeler, Ankara: Akçağ Yay., s. 211-218.
Korkmaz Zeynep (2003). Türkiye Türkçesi Grameri Şekil Bilgisi, Ankara: TDK Yayınları.
Sertkaya, Osman Fikri (1996). “Zamirlerde Katmerli Çekim Üzerine”, Uluslararası Türk Dili Kongresi, 26 Eylül-1 Ekim 1992, Ankara: TDK Yay., s. 17-37.
Uçar, Aygül (2005). “Türkçede İyelik Uzamdışı Anlambilim Alanı”, Ankara: XVIII. Dilbilim Kurultayı Bildirileri, 20-21 Mayıs 2004, s. 241-252.
Üstünova, Kerime (2008). Türkiye Türkçesinde Ad İşletimi, İstanbul: Kesit Yay.