SOSYOLOJİK BAKIŞ AÇISINDAN GIDA GÜVENCESİ KAVRAMI

Temelde gıda güvencesi, bir insanın yaşamını sürdürmesi adına tüketmesi gereken gıdaya ulaşabilmesine karşılık gelmektedir. Bir sosyal hak olarak gıda güvencesi, küreselleşme ile bireyin tüketim tercihlerine bırakılmıştır. Neo liberal politikaların etkisi ile yükselen bireyselleşme de devletlerin, vatandaşlar için gıda güvencesi sorumluluğunu üzerinden almış ve vatandaşların, kendi gıda güvencesini kendisinin sağlaması gerektiği bir alan yaratmıştır. Üreticinin, üretim sürecinden uzaklaştırılırken gıda güvencesini sağlaması sadece satın alma davranışı üzerinden yürütülebilecek gibi görünmektedir. O halde Türkiye özelinde gıda güvencesi kavramı, daha geniş çerçeveden yorumlanmalıdır. Söz konusu çerçevenin sınırları da çalışmanın konusunu belirlemektedir. Buna göre; “küresel şirketlerin hızla söz sahibi olmaya başladığı tarım topraklarında, gıda güvencesinden bahsedilebilir mi?” ve “köysüzleşen nüfus, gıdayı kendisi üretiyorken üretim sürecinden kopmuşsa gıdaya ulaşım şekli nasıldır?” soruları gıda güvencesinin, Türkiye için sosyolojik bir çerçeveden yorumlanması gerektiğini ortaya koymaktadır. Bundan dolayı gıda güvencesi kavramı çalışmamızda “mülksüzleşme”, “köylü-işçi”, “iç göç” ve “kentleşme” kavramlarından yola çıkılarak anlaşılmaya çalışılacaktır.

Food Security Concept from a Sociological Perspective

Individualization rising under the effect of neo-liberal politics abdicated responsibility of food security for citizens given by the state and created a new zone where citizens need to provide his or her own food security. Food security as a social right is left to the individual’s consumption preferences through globalization. Basically food security corresponds to having access to food needed for survival. Providing food security by producer while being suspended from production process can seemingly be performed over his or her buying behavior. Therefore, the concept of food security specific to Turkey must be evaluated from a broader perspective. The limit of this perspective specifies the subject of this study. Accordingly, the questions ‘Can food security be mentioned in agricultural soil where global companies started to have a corner promptly?’ and ‘What are the ways of accessing food by deruralized population suspended from production process while they produce food themselves?’ reveals the need to reinterpret food security for Turkey from a sociological perspective. Consequently, food security concept will be studied on the basis of ‘dispossession’, ‘peasant-worker’, ‘domestic migration’ and ‘urbanization’ terms.

PDF

___

Açıl, Fethi (1957). Zirai İşletmelerimiz ve Özellikleri. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, C.1.
Ağaç, Medeni (2011). Türkiye Hayvancılık Sektöründe Gıda Güvencesi Sorununun Kırmızı Et Örneğinde İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
Baudrillard, Jean (2004). Tüketim Toplumu. Çev: Hazal Deliceçaylı ve Ferda Keskin, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Boratav, Korkut (1980). Tarımsal Yapılar ve Kapitalizm. Ankara: Ankara Üniversitesi.
Bozoğlu, Yasin (2018). “Yasal Düzenlemeler Çerçevesinde Türk Tarımının Yalnızlaştırılması ya da Yabancılaştırılması”, https://www.academia.edu/35007771/Tar%C4%B1m%C4%B1n_Yaln %C4%B1zla%C5%9Ft%C4%B1r%C4%B1lmas%C4%B1_yada_Yaba nc%C4%B1la%C5%9Ft%C4%B1r%C4%B1lmas%C4%B1.pdf (Erişim Tarihi: 21.12.2018)
DİE (Devlet İstatistik Enstitüsü) (1973), Türkiye’de Toplumsal ve Ekonomik Gelişmenin 50 Yılı. Ankara: DİE Yayınları.
Erbaş, Mustafa ve Sultan Arslan (2015). “Açlığın Önlenmesi ve Gıda Güvencesinin Sağlanması”. TMMOB Gıda Mühendisliği Dergisi, S. 36, s. 51-59.
Hobsbawn, Eric (2007). Yeni Yüzyılın Eşiğinde, Söyleşi: Antonio Polito. Çev: İbrahim Yıldız. İstanbul: Yordam Kitap.
Hürriyet Gazetesi (2018). http://www.hurriyet.com.tr/yerel-haberler/antalya/antalyada-5-binciftci-tarimi-terk-etti-41008711 (Erişim Tarihi: 01.12.2018)
Işık, Oğuz ve M. Melih Pınarcıoğlu (2012). Nöbetleşe Yoksulluk: Gecekondulaşma ve Kent Yoksulları: Sultanbeyli Örneği. İstanbul: İletişim Yayınları.
İTB (İstanbul Ticaret Borsası) (2018). https://itb.org.tr/dosya/rapordosya/-turk-tariminin-global-entegrasyonuve-tarim-40-pr.pdf?v=1552089600181 (Erişim Tarihi: 15.02.2019)
Özer, İnan. (2004). Kentleşme, Kentlileşme ve Kentsel Değişme. Bursa: Ekin Kitabevi.
Kazgan, Gülten (1994). Yeni Ekonomik Düzende Türkiye’nin Yeri. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
Keyder, Çağlar ve Zafer Yenal (2015). Bildiğimiz Tarımın Sonu. İstanbul: İletişim Yayınları.
Kıray, Mübeccel B. (1982). “Ereğli: Ağır Sanayiden Önce Bir Sahil Kasabası”, Ankara: İletişim Yayınları.
Kıymaz, Taylan ve Ahmet Şahinöz (2010). “Dünya ve Türkiye - Gıda Güvencesi Durumu”. Ekonomik Yaklaşım, C. 21, S. 76, s. 1-30.
Koç, Mustafa (2013). Küresel Gıda Düzeni: Kriz Derinleşirken. İstanbul: Nota Bene Yayınları.
Koç Gökçe vd. (2018). “Gıda Güvencesini Hesaplama Yöntemleri ve Son Gelişmeler”. Conference: IX. IBANESS Congress Series. https://www.researchgate.net/publication/328228961_Gida_Guvencesin i_Hesaplama_Yontemleri_ve_Son_Gelismeler (Erişim Tarihi: 15.03.2019).
Koyuncu, Ahmet (2011). 1980’den Sonra Kente Göç Edenlerin Tutunma Yolları: Konya Örneği. Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
Köymen, Oya (2008). Kapitalizm ve Köylülük: Ağalar-ÜretenlerPatronlar. İstanbul: Yordam Kitap. Magdoff, Fred (2015). “Dünya Gıda Krizi: Kaynaklar ve Çözümler”. Ekolojik Felaket ve Meta Olarak Gıda. Der: Hakan Tanıttıran. İstanbul: Kalkedon Yayınları, s. 39-59.
Owen, J.Robert (2005). “In Defence of the Peasants”. Journal of Contemporary Asia, C. 35, S. 3.
Öktem, Vural A. (1966). “Türkiye'de Zirai İşletme Büyüklükleri ve Zirai Prodüktiviteye Tesiri”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. http://www.politics.ankara.edu.tr/dergi/pdf/21/2/5_A_Vural_Oktem.pdf (Erişim Tarihi: 14.03.2019).
Özkaya, Tayfun (1996). Türkiye Tarımında Küçük Üreticiler, Topraksızlar Sorunu ve İzmir İlinde Küçük ve Orta Büyüklükteki Tarım İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma. İzmir: Ziraat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Yayınları.
Öztürk, Mustafa ve Nihat Altuntepe (2008). “Türkiye’de Kentsel Alanlara Göç Edenlerin Kent ve Çalışma Hayatına Uyum Durumları: Bir Alan Araştırması”. Journal of Yaşar University. C. 3, S. 11, s. 1587- 1625.
Shiva, Vandana (2014). Çalınmış Hasat: Küresel Gıda Soygunu. İstanbul: BGST Yayınları.
Teber, Serol (1980). İşçi Göçü ve Davranış Bozuklukları. Konuk Yayınları: İstanbul.
Topal, Aylin (2014). “Meksika’da Tarım Politikaları ve Kırsal Mücadele Dinamikleri”. ODTÜ Gelişme Dergisi, C. 41, S. 2. http://www2.feas.metu.edu.tr/metusd/ojs/index.php/metusd/article/view /683 (Erişim Tarihi: 15.03.2019).
TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) (2017). https://itb.org.tr/dosya/rapordosya/-turk-tariminin-global-entegrasyonuve-tarim-40-pr.pdf?v=1543568133282 (Erişim Tarihi: 20.12.2018).
Tütengil, Cavit Orhan (1975). 100 Soruda Kırsal Türkiye’nin Yapısı ve Sorunları. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
www.yesilvadiarsaofisi.com.tr, “Trakya Bölgesi 2014 – 2023 Bölge Planı”, https://www.yesilvadiarsaofisi.com.tr/trakyada-tarimdanfabrikalara-ic-goc-hizlandi/ (Erişim Tarihi: 11.12.2018)
Yalçın, Güneş E. vd. (2016). “Gıda Güvencesini Tehdit Eden Etmenler ve Çözüm Önerileri”. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, TARGİD Özel Sayı, s. 130-134.
Yalçın, Güneş E. vd. (2016). “Kırsal Göç ve Tarımsal Üretime Etkileri”. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, C. 2, S. 20, s. 154- 158.
Yıldırmaz, Sinan (2014). “Köylüler, İşçiler ve Köylü İşçiler”. Toplumsal Tarih Dergisi, www.academia.edu/7323368/Köylüler_İşçiler_ve_Köylü-İşçiler (Erişim Tarihi: 12.12.2018)