Handan Asûde BAŞAL, Burcu SARI, Merve ÇELİK, Tuğba ŞEKER, Merve ŞAHİN

Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Farklılıklara Saygı Algılarının Anne Eğitim Düzeyine Göre İncelenmesi

Bu araştırmanın amacı; anne eğitim düzeyinin okul öncesi dönem çocukların farklılıklara saygı algısı üzerinde anlamlı fark oluşturma durumunu ortaya koymaktır. Araştırmanın örneklemini ise Bursa İli Osmangazi İlçesinde bulunan anaokuluna devam eden 40’ı kız, 44’ü erkek olmak üzere toplam 84 beş-altı yaş çocuğu ve bu çocukların anneleri (n=84) olmak üzere toplam 168 kişi oluşturmaktadır. Örneklem grubunda yer alan annelerin 23’ü ilköğretim, 30’u lise ve 31’i üniversite mezunu olarak seçilmiştir. Genel tarama modelinde yürütülen bu çalışmanın verileri, araştırma amacına uygun olan “Farklılıklara Saygı Ölçeği” (Ekmişoğlu, 2007) aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmanın bulguları, çocukların ölçekten aldıkları puanların frekans ve yüzde dağılımları tablolar halinde sunulmuş olup, anne eğitim düzeyine ilişkin sonuçlar ise ANOVA yöntemi ile test edilmiş ve sunulmuştur. Araştırmanın sonucunda; çocukların farklılıklara saygı ölçeğinden aldıkları puanların anne eğitim düzeyine göre anlamlı derecede farklılaşmadığı saptanmıştır. Ancak, ölçek maddeleri detaylı olarak incelendiğinde; çocukların cinsiyet rollerine ve engelli bireylere ilişkin maddelere verdikleri cevapların puan ortalamalarının ölçeğin diğer maddelerinin puan ortalamalarına göre daha düşük olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Okul öncesi dönem, anne eğitim durumu, farklılıklara saygı

ANALYZING THE “RESPECT FOR DIVERSITY” PERCEPTION OF PRESCHOOL CHILDREN ACCORDING TO MATERNAL EDUCATION LEVEL

This study aims to reveal whether maternal education level makes a significant difference in the perception of children about respect for diversity. The study sample consists of 84 children (40 females and 44 males) at the age of 5-6 going to a kindergarten in Osmangazi district of Bursa province and the mothers of these children (n=84). The mothers in the sample include 23 primary school graduates, 30 high school graduates, and 31 university graduates. The data of the study conducted using the general survey model were collected through the “The Scale of Respect for Diversities” (Ekmişoğlu, 2007). The research findings as well as frequency and percentage distribution of the scores obtained by the children from the scale were given in tables, and then the results related to maternal education level were presented after being subjected to ANOVA test. The study revealed that the scores obtained by the children from the Respect for Diversity Scale did not differ significantly by maternal education level. On the other hand, a detailed examination of the children’s responses revealed a lower level of perception about respect for diversity concerning gender roles and disabilities.

Keywords:

Preschool education, maternal education, respect to diversties,

PDF

___

Başal, H. A. (2012). Gelişim ve psikoloji: Nasıl mutlu ve başarılı bir çocuk yetiştirebilirim? Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
Başal, H. A., Kahraman, P. B., Derman, M. T., Kahraman, Ö., & Sümer, H. (2014). 'Otoriter've'Demokratik'Tutuma Sahip Ebeveynleri Olan 5-6 Yaş Çocuklarının Evcilik Oyunlarında Üstlendikleri Roller. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 384-409.
Bandura, A. (1977). Social learning thoery. New Jersey, ABD:Prentice-Hall
Brumariu, L. E., & Kerns, K. A. (2008). Mother-Child Attachment and Social Anxiety Symptoms in Middle Childhood. Journal of Applied Developmental Psychology, 29(5), 393–402. http://doi.org/10.1016/j.appdev.2008.06.002
Büyüköztürk, S., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, S., & Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (18. Baski). Ankara: Pegem Akademi Yayımcılık.
Diamond, K. E., & Hestenes, L. L. (1996). Preschool children's conceptions of disabilities: The salience of disability in children's ideas about others. Topics in Early Childhood Special Education, 16(4), 458-475
Divrengi, M. & Aktan, E. (2010). Erken Çocukluk Döneminde Farklılık Kavramı ve Etkinlik Örnekleri, Farkındayım Farklılıklara Saygılıyım. Ankara: Eğiten Kitap.
Durmuşoğlu-Saltali, N. & Arslan, E. (2011). “An Investigation of Emotional Skills of Six-Year-Old Children Attending Nursery School According to Some Variables”. Educational Research and Reviews Vol. 6 (7), pp. 536- 541, July 2011.
Ekmişoğlu, M. (2007). Erken çocukluk döneminde farklılıklara saygı kavramı hakkında öğretmen görüşlerinin incelenmesi ve farklılıklara saygı ölçeğinin geçerlik güvenirlik çalışması (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
Endendijk, J. J., Groeneveld, M. G., van Berkel, S. R., Hallers-Haalboom, E. T., Mesman, J., & Bakermans-Kranenburg, M. J. (2013). Gender stereotypes in the family context: Mothers, fathers, and siblings. Sex Roles, 68(9-10), 577-590.
Eren, S. (2015). Öyküleştirme Yöntemine Dayalı Eğitimin Beş Yaş Çocuklarında Farklılıklara Saygı Kazanımına Etkisinin İncelenmesi (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Fagot, B. I., Leinbach, M. D., & O'boyle, C. (1992). Gender labeling, gender stereotyping, and parenting behaviors. Developmental Psychology, 28(2), 225.
Fivush, R., Brotman, M. A., Buckner, J. P., & Goodman, S. H. (2000). Gender differences in parent–child emotion narratives. Sex Roles, 42(3-4), 233-253.
Günalp, A. (2007). Farklı anne baba tutumlarının okul öncesi eğitim çağındaki çocukların özgüven duygusunun gelişimine etkisi (Aksaray ili örneği) (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya
Hastings, P. D., McShane, K. E., Parker, R., & Ladha, F. (2007). Ready to make nice: Parental socialization of young sons' and daughters' prosocial behaviors with peers. The Journal of Genetic Psychology, 168(2), 177-200.
Hofstede, G. (2011). Dimensionalizing cultures: The Hofstede model in context. Online readings in psychology and culture, 2(1), 8.
Kağıtçıbaşı, Ç. (1993). Türkiye'de Aile Kültürü. Kadın Araştırmaları Dergisi, (1) 49-57.
Kale, Ü., Çağdaş, A., & Tepeli, K. (2013). Anne-Baba Eğitim Düzeyinin İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerinin Duyguları İfade Etme Becerilerine Etkisinin İncelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 254-262.
Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı (2006). Erken çocuklukta farklılıklara saygı eğitimi el kitabı. İstanbul: Derin Yayınları.
Levy, G. D., & Haaf, R. A. (1994). Detection of gender-related categories by 10-month-old infants. Infant Behavior and Development, 17(4), 457-459.
McHale, S. M., Crouter, A. C., & Tucker, C. J. (1999). Family context and gender role socialization in middle childhood: Comparing girls to boys and sisters to brothers. Child development, 70(4), 990-1004.
MEB. (2006). Okul öncesi eğitimi genel müdürlüğü okul öncesi eğitim programı (36-72 aylık çocuklar için) kitabı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
MEB. (2013). Okul öncesi eğitimi genel müdürlüğü okul öncesi eğitim programı kitabı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Nores, M., & Barnett, W. S. (2010). Benefits of early childhood interventions across the world:(Under) Investing in the very young. Economics of Education Review, 29(2), 271-282. doi: 10.1016/j.econedurev.2009.09.001
Pekdoğan, S. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin farklılıklara saygı eğitimi konusundaki görüşlerinin incelenmesi. Electronic Journal of Social Sciences, 17(65) 90-102.
Poulin‐Dubois, D., Serbin, L. A., Eichstedt, J. A., Sen, M. G., & Beissel, C. F. (2002). Men Don’t Put on Make‐up: Toddlers’ Knowledge of the Gender Stereotyping of Household Activities. Social Development, 11(2), 166-181
Seibert, A., & Kerns, K. (2015). Early mother–child attachment: Longitudinal prediction to the quality of peer relationships in middle childhood. International Journal of Behavioral Development, 39(2), 130-138.
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Boston, MA: Pearson Education.
Tenenbaum, H. R., & Leaper, C. (2002). Are parents' gender schemas related to their children's gender-related cognitions? A meta-analysis. Developmental psychology, 38(4), 615.
Thompson, S. K. (1975). Gender labels and early sex role development. Child Development, 46(2) 339-347.
Türk Dil Kurumu. (2018). Güncel Türkçe Sözlük. http://www.tdk.gov.tr/
Üner, E. (2011). Okul öncesi eğitim programındaki 36-72 aylık çocuklara farklılıklara saygı eğitimi kazandırmanın öğretmen görüşleri doğrultusunda incelenmesi (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri
Yağan Güder, S., & Güler Yıldız, T. (2016). Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Toplumsal Cinsiyet Algılarında Ailenin Rolü. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31 (2): 424-446.