Mehmet Ali TÜRKMENOĞLU, Berat ÇİÇEK, Gökhan ULUDAĞ

Örgütsel Güven ve Paternalist Liderlik Örgütsel Özdeşleşmeye Öncülük Eder mi?

Son zamanlarda örgütler çalışanlarından sadece bağlılık geliştirmelerini değil aynı zamanda aidiyetduyguları beslemelerini beklemektedir. Çalışanın kendisini ne ölçüde örgütün bir parçası olaraktanımladığı şeklinde tarif edilen örgütsel özdeşleşme hakkında çokça araştırma yürütülmektedir. Örgütselözdeşleşmenin olumlu sonuçları kapsamlı olarak ele alınmasına rağmen, bu kavramı etkileyen faktörlerüzerinde aynı ölçüde durulmamıştır. Bu nedenle, araştırmada paternalist liderlik ve örgütsel güven gibiörgütsel özdeşleşmeyi arttırabilecek iki değişkenin ayrı ayrı etkilerinin incelenmesi amaçlanmaktadır.Bununla beraber, çalışanların örgütteki çalışma sürelerinin çalışanların tutumlarına etkileridüşünüldüğünde bahsi geçen değişkenler arası ilişkilerde düzenleyici bir rol oynayıp oynamadığı ayrıcaaraştırılmaktadır. Ankara’daki kamu kurumlarından nicel yöntemlerle veri toplanmıştır. 232 çalışanauygulanan anketlerin analizleri sonucu çalışanların paternalist liderlik ve örgütsel güven algılarınınörgütsel özdeşleşme üzerinde ayrı ayrı olumlu yönde etkilerinin olduğu ortaya konulmuştur. Aynı zamandaçalışma sürelerinin de bu ilişkilerde düzenleyici bir etkiye sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Do Organizational Trust and Paternalistic Leadership Lead to Organizational Identification?

Although the positive results of organizational identification have been comprehensively discussed in the literature, the factors that can affect this concept have not been emphasized to the same extent. Therefore, in our research, it is aimed to examine the effects of two variables, such as paternalistic leadership and organizational trust, that can increase organizational identification. In addition, it is also investigated whether the tenure of the employees which affects behaviors of employees plays a moderator role in the relations between the mentioned variables. To achieve the purpose of the study, data were collected with quantitative methods from public organizations in Ankara. As a result of the analysis of the questionnaires applied to 232 employees, it has been revealed that the paternalistic leadership and organizational trust perceptions of the employees have positive effects on organizational identification. At the same time, it has been concluded that tenure has a moderating effect on these relations.

PDF

___

Aiken, L. S. & West, S. G. (1991). Multiple Regression: Testing and interpreting interactions. Newbury Park, CA: Sage.
Ashforth, B. E., Harrison, S. H., & Corley, K. G. (2008). Identification in organizations: An examination of four fundamental questions. Journal of management, 34(3), 325-374.
Asunakutlu, T. (2002). Örgütsel güvenin oluşturulmasına ilişkin unsurlar ve bir değerlendirme, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 9, 1-13.
Aycan, Z. (2001). Paternalizm: Yönetim ve liderlik anlayışına ilişkin üç görgül çalışma, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1-19.
Aycan, Z. (2006). Paternalism Indigenous and cultural psychology:Understanding people in context. New York, NY, US: Springer.
Beck, T. W. (2013). The importance of a priori sample size estimation in strength and conditioning research. The Journal of Strength & Conditioning Research, 27(8), 2323- 2337.
Bellek, M., Aykan, E., & Koparan, E. (2020). Örgütsel davranış çalışmaları türkı̇ye’de ve dünyada ne şekı̇lde ı̇lerlemektedı̇r? örgütsel davranış kongresı̇ ve academy of management bı̇ldı̇rı̇lerı̇nı̇n karşılaştırılması. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(2), 569-587.
Biçkes, D. M., & Yılmaz, C. (2017). Çalışanların örgütsel güven algılamalarının özdeşleşme düzeyleri üzerindeki etkisi: Amprik bir çalışma. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 301-322.
Büte, M. (2011). Etik iklim, örgütsel güven ve bireysel performans arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(1), 171-192.
Brislin, R. W. 1980. Translation and content analysis of oral and written materials. In H. C. Triandis & J. W. Berry (Eds.), Handbook of cross-cultural psychology (Vol. 2): 389-444.
Boston: Allyn & Bacon. Chapman DW & Carter JF (1979) Translation procedures for the cross-cultural use of measurement. Educational Evaluation and Policy Analysis, 1, 71–76.
Chen, S., Wu, W., Chang, C., Lin, C., Kung, J., & Weng, H. et al. (2015). Organizational justice, trust, and identification and their effects on organizational commitment in hospital nursing staff. BMC Health Services Research, 15(363), 1-17.
Chen, T. Y., Hwang, S. N., & Liu, Y. (2012). Antecedents of the voluntary performance of employees: Clarifying the roles of employee satisfaction and trust, Public Personnel Management, 41(3), 407-420.
Cheng, B. S., Chou, L. F., Wu, T. Y., Huang, M. P., & Farh, J. L. (2004). Paternalistic leadership and subordinate responses: Establishing a leadership model in Chinese organizations. Asian journal of social psychology, 7(1), 89-117.
Chughtai, A. A., & Buckley, F. (2009). Linking trust in the principal to school outcomes the mediating role of organizational identification and work engagement. International Journal of Educational Management, 23(7), 574-589.
Cinnioğlu, H., & Salha, H. (2017). İşgörenlerin Paternalist Liderlik Algılarının Duygusal Emek Düzeyleri Üzerine Etkisi: İstanbul'daki Yiyecek İçecek İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma. Sosyal Bilimler Metinleri, 2017(2), 68-77.
Cohen, D. & Prusak, L. (2001). Kavrayamadığımız zenginlik. İstanbul: MESS Yayınları.
Craney, T. A. & Surles, J. G. (2002). Model-Dependent variance inflation factor cutoff values. Quality Engineering, 14(3), 391-403.
Coşkun, Ö. F. (2021). Kariyerinin Kurulum Evresindeki Çalışanların Örgütsel Özdeşleşme Düzeylerinin Çeşitli Demografik Değişkenlere Göre İncelenmesi, 5. International Paris Conference On Social Sciences,7-8 February 2021.
Cüce, H., Güney, S. & Tayfur, O. (2013). Örgütsel adalet algılarının örgütsel özdeşleşme üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Hacettepe Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(1), 1-30.
Demircan, N., & Ceylan, A. (2003). Örgütsel güven kavramı: Nedenleri ve sonuçları. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 139-150.
Denton, D. W., & Kleiman, L. S. (2001). Job tenure as a moderator of the relationship between autonomy and satisfaction. Applied HRM Research, 6(2), 105-114.
Dil Şahin, M., & Mısırdalı Yangil, F. (2018). Türkiyede örgütsel davranış yazınına bir bakış: 2012-2016 yılları arasında yayımlanmış üniversite sosyal bilimler dergileri üzerine içerik analizi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(2), 371-383.
Dirks, K. T., & Ferrin, D. L. (2002). Trust in leadership: Meta-analytic findings and implications for research and practice, Journal of Applied Psychology, 87(4). 611-628.
Duygulu, E. & Sezgin, O. B. (2015). Türkiye’de örgütsel davranış yazını doktora tezlerine yönelik bir inceleme. İş ve İnsan Dergisi, 2(1), 13-25.
Erben, G. S. (2004). Toplumsal kultur aile kulturu etkileşimi bağlamında paternalizm boyutuyla işletme kulturu: Turkiye orneği. I. Aile İşletmeleri Kongre Bildirileri, 17-18 Nisan 2004, (Ed.Tamer Kocel). İstanbul: İstanbul Kultur Universitesi Yayınları.
Farh, J. L., & Cheng, B. S. (2000). A cultural analysis of paternalistic leadership in Chinese organizations. In J. T. Li, A. S. Tsui & E. Weldon (Eds.). Management and organizations in the Chinese context, 84-127, London: Macmillan.
Faul, F., Erdfelder, E., Lang, A. G., & Buchner, A. (2007). G*Power 3: A flexible statistical power analysis program for the social, behavioral, and biomedical sciences. Behavior Research Methods, 39(2), 175-191.
Gelfand, M. J., Erez, M., & Aycan, Z. (2007). Cross-Cultural organizational behavior, Annual Review of Psychology, 58, 479-514.
Göncu, A., Aycan, Z. & Johnson, R. E. (2014). Effects of paternalistic and transformational leadership on follower outcomes. International Journal of Management and Business, 5(1), 36-58.
Goodell, G. E. (1985) Paternalizm, patronage and potlach; The dynamics of giving and being given to. Current Antropology, 26(2), 247-257.
Gürer, A., & Çiftçi, G. E. (2019). Paternalist Liderlik Algısının Duygusal Emek Üzerine Etkisi Bir Alan Araştırması. 23. Milletlerarası Türk Kooperatifçilik Kongresi, Kiev
Halis, M., Gökgöz, G.S., & Yaşar, Ö. (2007). Örgütsel Güvenin Belirleyici Faktörleri ve Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama. Sosyal Bilimler Dergisi,17,187-205.
Haslam, S. A., Eggins, R. A., & Reynolds, K. J. (2003). The ASPIRe model: Actualizing social and personal identity resources to enhance organizational outcomes. Journal of occupational and organizational psychology, 76(1), 83-113.
He, H., & Brown, A. D. (2013). Organizational identity and organizational identification: A review of the literature and suggestions for future research. Group & Organization Management, 38(1), 3-35.
Karabulut, A., & Aytemiz Seymen, O. (2020). Paternalist liderlik tarzı ve örgütsel özdeşleşme ilişkisinde algılanan yönetici desteğinin aracılık etkisi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 59-82.
Köksal, O. (2011). Bir kültürel liderlik paradoksu: Paternalizm. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 101-122.
Korkmaz, F., Gökdeniz, İ., & Zorlu, K. (2018). Paternalist liderlik davranışının örgütsel özdeşleşme üzerindeki etkisinde çalışanların işe tutkunluk düzeylerinin aracılık rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(3), 950-973.
Kreiner, G. E., & Ashforth, B. E. (2004). Evidence toward an expanded model of organizational identification. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 25(1), 1-27.
Lasswell Harold D. (1935). World politics and personal ınsecurity. New York: McGraw Hill.
Mael, F., & Ashforth, B. E. (1992). Alumni and their alma mater: A partial test of the reformulated model of organizational identification. Journal of Organizational Behavior, 13(2), 103- 123.
Mardanow, I.T.,Heischmidt, K. &Henson, A. (2008). Leader-Member exchange and job satisfaction: Bond and predicted employee turnover. Journal of Leadership & Organizational Studies, 15(2), 159-175.
Mishra, J. & Morrissey, M.A. (1990). Trust in employee/employer relationships: a survey of west michigan managers, Public Personnel Management, 19(4), 443-485.
Ng, T. W., & Feldman, D. C. (2010). Organizational tenure and job performance. Journal of management, 36(5), 1220-1250.
Northouse, P. G. (1987) Leadership: Theory and research. Thousand Oaks, CA:Sage
Öktem, Ş., Kızıltan, B., & Öztoprak, M. (2016). Örgütsel güven ile örgüt ikliminin örgütsel özdeşleşme, iş tatmini ve işten ayrılma niyeti üzerine etkileri: otel işletmelerinde bir uygulama. İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(4), 162-186.
Öz, E., Ü. & Kılıç, B. (2010). Paternalist liderliğin çalışanların iş tutumlarına etkisi, 18. Ulusal Yönetim ve Örgüt Kongresi Bildirileri, 20-22 Mayıs 2010, Adana: Çukurova Üniversitesi Basımevi: 681-688.
Özler, D. E., Atalay, C. G., & Şahin, M. D. (2010). Örgütlerde sinizm güvensizlikle mi bulaşır?. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 47-57.
Pellegrini, E. K., & Scandura, T. A. (2006). Leader–member exchange (LMX). paternalism, and delegation in the Turkish business culture: An empirical investigation. Journal of international business studies, 37(2), 264-279.
Pellegrini, E. K., & Scandura, T. A. (2008). Paternalistic leadership: A review and agenda for future research. Journal of Management, 34(3), 566-593.
Pellegrini, S. K., Scandura, T. A., & Jayaraman, V. (2010). Cross-Cultural Generalizability of Paternalist Leadership: An Expansion of Leader-Member Exchange Theory, Group& Organization Management, 35(4), 391-420.
Polat, M., & Meyda, C. (2011). Örgüt kültürü bağlamında güç eğilimı̇ ve örgütsel bağlılık ilişkisinde örgütsel özdeşleşmenin aracılık rolü. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(1), 153-170.
Rockmann, K. W., & Ballinger, G. A. (2017). Intrinsic motivation and organizational identification among on-demand workers. Journal of Applied Psychology, 102(9), 1305- 1316.
Rousseau, D. M. (1998). Why workers still ıdentify with organizations, Journal of Organizational Behavior, 19, 217-233.
Shapiro, D. L., Sheppard, B. H., & Cheraskin, L. (1992). Business on a handshake. Negotiation journal, 8(4), 365-377.
Shockley-Zalabak, P., Ellis, K., & Winograd, G. (2000). Organizational trust: What it means, why it matters. Organization Development Journal, 18(4), 35-48.
Sökmen, A., Ekmekçioğlu, E. B. & Çelik, K. (2015). Algılanan örgütsel destek, örgütsel özdeşleşme ve yönetici etik davranışı ilişkisi: araştırma görevlilerine yönelik araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(1), 125-144.
Suber, P., (1999). Paternalism, Christopher Berry Gray (Ed.). Philosophy of Law: An Encyclopedia, Garland Pub.II, 632-635.
Tabachnick, B. G., Fidell, L. S. & Ullman, J. B. (2019). Using multivariate statistics. Boston, MA: Pearson.
Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayıncılık. Tekin, E. (2019). Paternalist liderliğin iş tatmini ve çalışan performansına etkisi üzerine bir araştırma. Third Sector Social Economic Review, 54(1), 178-204.
Thomas, G.F. & Zolin, R. & Hartman, J.L.(2009). The Central role of communication in developing trust and its effect on employee İnvolvement, Journal of Business Communication. 46(3), 287-310.
Tokgöz, E., & Seymen, O. A. (2013). Örgütsel güven, örgütsel özdeşleşme ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındakı̇ ilişkı̇: bir devlet hastanesinde araştırma. Öneri Dergisi, 10(39), 61-76.
Turunç Ö., & Çelik, M., (2010b). Algılanan örgütsel desteğin çalışanların iş-aile, aile-iş çatışması, örgütsel özdeşleşme ve işten ayrılma niyetine etkisi: savunma sektöründe bir araştırma, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 209-232
Turunç, Ö., & Çelik, M., (2010a). Örgütsel özdeşleşme ve kontrol algılamalarının, çalışanların işten ayrılma niyetı̇ ve iş performansına etkilerı̇. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(3), 163-181.
Türköz, T., Polat, M., & Çoşar, S. (2013). Çalışanların örgütsel güven ve sinizm algılarının örgütsel bağlılıkları üzerindeki rolü. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 285-302.
Tüzün İ. K. & Çağlar İ., (2008). Örgütsel özdeşleşme kavramı ve iletişim etkinliği ilişkisi, Journal of Yaşar University, 3(9), 1011-1027.
Uyar, B. & Güneş, D. Z. (2019). Ortaokullarda örgütsel sinizmin yordayıcısı olarak örgütsel güven. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(3), 121-128.
Yarmacı, N. (2012). Psikolojik Güçlendirmenin Örgütsel Özdeşleşmeye Etkisi: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma.Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi SBE.
Yeşiltaş, M., Gürlek, M., Tuna, M., Kanten, P., & Çeken, H. (2020). Paternalistic Leadership and Organizational Identification: The Mediating Role of Forgiveness Climate. International Journal of Hospitality & Tourism Administration, 1-30.
Yılmaz, E. (2006). Okullardaki Örgütsel Güven Düzeyinin Okul Yöneticilerinin Etik Liderlik Özellikleri ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi SBE.