BOSNA-HERSEK AVRUPA BİRLİĞİ’NİN ADAY ÜLKESİ OLABİLİR Mİ? EKONOMİK KRİTERLER AÇISINDAN BİR DEĞERLENDİRME

Avrupa Birliği (AB) bugüne kadar kurulmuş entegrasyonlar arasında siyasi, hukuki, ekonomik ve sosyokültürel anlamda en uzun soluklu olanıdır. 2017 yıl sonu itibariyle 28 üyesi bulunan birlik, bu üyelerin 10 tanesini 2004 yılında “Doğu Genişlemesi” ya da “Büyük Patlama” olarak adlandırılan süreçte bünyesine dahil etmiştir. Bu ülkelere coğrafi konumları itibariyle bakıldığında ikisinin Balkanlardan, sekiz tanesinin de eski Doğu Bloku ülkelerinden olduğu görülecektir. Ancak bir Balkan ülkesi olan Bosna-Hersek, AB’ye henüz aday ülke dahi olamamıştır. AB ile ilişkileri 1992 yılında başlamış olan Bosna-Hersek, insani yardım, iletişim gibi alanlarda yardımlar almıştır. Bu gelişmeler sonucunda ilerleyen ilişkiler 2003 Haziran’ında BosnaHersek’in, AB’nin potansiyel aday ülkesi olmasını sağlamıştır. Aradan geçen 15 yıl boyunca aday ülke olabilmek için gerekli kriterleri yerine getiremediğinden halihazırda potansiyel aday ülke konumu devam etmektedir. Bu çalışmada, yakın zamanda yıkıcı bir savaş yaşamış, siyasi anlamda henüz tam anlamıyla istikrara sahip olmayan Bosna-Hersek’in, AB’ye adaylık/üyelik süreci ekonomik açıdan (Kopenhag ve Maastricht kriterleri) değerlendirilmiştir. Değerlendirme sonucuna göre Bosna-Hersek, Kopenhag ekonomik kriteri açısından -işleyen bir piyasa ekonomisinin gelişmesinde ve Birlik içindeki rekabet baskısı ve piyasa güçleriyle başa çıkma kapasitesinin oluşturulmasında- henüz erken bir aşamadadır. Ancak Maastricht Yakınlaşma Kriterleri’nden faiz oranı dışındakileri (enflasyon, kamu borcu, bütçe açığı) yakalamış durumdadır.

CAN BOSNIA-HERSEK BE A CANDIDATE COUNTRY OF EUROPEAN UNION? AN EVALUATION FOR ECONOMIC CRITERIA

The European Union (EU) is one of the longest established political, legal, economic and socio-cultural means of integration. By the end of 2017, the Union had 28 members and included 10 of these members in the process called "Eastern Enlargement" or "Big Bang Enlargement" in 2004. Looking at these countries by their geographical location, it will be seen that the two are from the Balkans and the eight are from the former Eastern Bloc countries. However, Bosnia and Herzegovina, a Balkan country, has not yet become a candidate country. Bosnia and Herzegovina, which began its relations with the EU in 1992, received assistance in areas such as humanitarian aid and communication. As a result of these developments, progressive relations ensured that in June 2003 Bosnia and Herzegovina was the potential candidate country for the EU. Since it has not fulfilled the criteria for becoming a candidate country for the past 15 years, it is currently a potential candidate country. In this study, Bosnia and Herzegovina's candidacy / membership process for the EU, which has recently experienced a devastating war and is not fully stable politically, has been assessed economically (Copenhagen and Maastricht criteria). As a result of the assessment, Bosnia and Herzegovina is at an early stage in terms of the Copenhagen economic criterionin the development of a functioning market economy and in the creation of capacity to cope with competition pressure and market forces within the Union. However, the country has met criteria outside the interest rate (inflation, public debt, budget deficit) from the Maastricht Convergence Criteria.

PDF

___

Ağca, F. (2010), “Batı Balkanların Geleceğinde Avrupa Birliği ve Türkiye’nin Rolü”, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1).
Altun, Ö. (2013), Avrupa Birliği Genişleme Politikası Bağlamında Hırvatistan Üyeliği. Ankara: Maliye Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı.
Bošnjak, A., Hassan, A., James, K. (2017), “Analysis of the Banking Sector Performance in Bosnia and Herzegovina, Montenegro and Serbia Before and After the Global Financial Crisis”, ECONOMICS, 5(2), 83-101.
Crinca, O. (2007), AB Genişleme Sürecinde Batı Balkan Ülkeleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, T.C Ankara Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı.
Çalışkan, Ş., Karabacak, M. ve O. Meçik (2013), Türkiye’de Eğitim-Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1923-2011 (Kantitatif Bir Yaklaşım), Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(21): 29-48.
ERP BİH (2017), Economic Reform Programme 2017-2019, file:///C:/Users/User2/Downloads/Economic_Reform_Programme_2017- 2019_(ERP_BiH_2017-2019)%20(3).pdf (12.03.2018).
European Comission (2016), Bosnia and Herzegovina 2016 Report https://ec.europa.eu/neighbourhoodenlargement/sites/near/files/pdf/key_documents/2016/20161109_report_bosnia_and_her zegovina.pdf (12.01.2018).
European Comission (2003), Bosnia and Herzegovina Country Strategy Paper 2002-2006, Brussels. http://www.esiweb.org/pdf/bosnia_Country%20strategy%20paper%202002- 2006,%20Bosnia%20and%20Herzegovina.pdf (11.02.2018).
European Council (1993), “Accession criteria”, https://ec.europa.eu/neighbourhoodenlargement/policy/glossary/terms/accession-criteria_en (10.02.2018).
Greunning, H.V. , Bratanovic S.B. (2003), Analyzing And Managing Banking Risk, The World Bank, Washington DC, ss. 102-104.
IMF (2018), Bosnia and Herzegovina https://www.imf.org/~/media/Files/Publications/CR/2018/cr1839-BosniaHerzBundle.ashx (12.11.2018).
İKV (2018), “Diğer Aday ve Potansiyel Aday Ülkeler”, http://www.ikv.org.tr/icerik_print.asp?id=282 (09.02.2018).
Karagöz, K., Ergün, S. (2010), “Türkiye’de Ekonomik İstikrarasızlığın Kaynakları: Ekonometrik Bir Değerlendirme”, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 15(2): 169-185.
Karluk, S.R. (2014), Avrupa Birliği’nin Balkanlara Genişlemesi: Balkan Ülkelerine Üyelik Perspektifi, International Conference on Eurasian Economies.
Kaya, E. (2016), “Avrupa Birliği’nin Son Genişlemesi ve Balkan Üyeleri”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2): 213-233.
LEABiH (2009), “Youth (Un)employment in Bosnia and Herzegovina”, https://pjpeu.coe.int/documents/1017981/3084937/Youth_unemployment_BiH.pdf/e3f953b4-a63f44fa-bda4-089000ae2642 (12.11.2018).
Magill, C. (2010), Education and fragility in Bosnia and Herzegovina, http://unesdoc.unesco.org/images/0019/001910/191060e.pdf (11.11.2018).
Maleškıć, A, Adıgüzel, M. (2017), Bosna-Hersek Ekonomisinin Rekabet Gücünün İncelenmesi ve Değerlendirilmesi, Dış Ticaret Enstitüsü, Tartışma metinleri, WPS NO/60/2017-01.
Ministry of finance and Tresasury (2018), Statistics, www.vijeceministara.gov.ba/ministarstva/finansije_i_trezor/default.aspx?id=108&langTag= en-US (22.02.2018).
Özgöker, C. U. ve Batı, G. F. (2017), “Avrupa Birliği’nin Balkanlar Genişlemesi ve Balkan Ülkelerinde “Barış ve Refaha” Katkıları”, Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 2017(03):28-36.
Şahin, Y (2013), Batı Balkanlar AB Yolunda, İktisadi Kalkınma Vakfı Yayınları, No: 267, İstanbul. The Heritage Foundation (2018), Bosnia and Herzegovina, https://www.heritage.org/index/country/bosniaherzegovina (08.03.2018).
The World Bank (2018), Doing Business, http://www.doingbusiness.org (07.03.2018). US Country Commercial Guides (2017), Bosnia and Herzegovina, https://ba.usembassy.gov/wp-content/uploads/sites/270/2017/08/Bosnia-CCG-2017.pdf (01.03.2018).
WEI (2018), “Bosnia and Herzegovina”, http://reports.weforum.org/global-competitivenessindex-2017-2018/countryeconomy-profiles/#economy=BIH, (13.03.2018).
World Development Indicators (2018), Databank, http://databank.worldbank.org/data/reports.aspx?source=world-development-indicators (13.03.2018)
Eurostat (2018), Data, http://ec.europa.eu/eurostat/web/main/home (10.02.2018).
GII (2018), Global Innovation Index Reports, https://www.globalinnovationindex.org/Home (14.11.2018).