KAZAK TİYATROSUNDAKİ FOLKLORİK KAHRAMANLARIN BATI TİYATROSUNDAKİ KAHRAMANLARLA BENZERLİĞİ

Yazılı edebiyatın bütün türlerinde olduğu gibi, tiyatro türünün oluşup gelişmesinde de halk edebiyatı ürünleri önemli bir yer tutmaktadır. Kazak tiyatrosunun oluşup gelişmesinde de bu durum geçerlidir. Kazak tiyatro yazarları, öncelikle halkın sözlü kültüründe yaşayan zengin malzemeyi kullanarak repertuar oluşturmuşlardır. Kazak tiyatro yazarları, ilk tiyatro eserlerini yazarken, Batı klasik tiyatrosunun güçlü eserlerinden de faydalanmışlardır. Ancak Kazak tiyatro yazarları, Batı tiyatro eserlerini şekil olarak örnek alırken, içerikte Kazak folklorik kahramanlarını esas alarak kendi millî tiyatro kahramanlarını oluşturmayı da başarmışlardır. Bu çalışmada, Batı klasik tiyatrolarındaki kahramanlar ile Kazak tiyatro kahramanları karşılaştırılarak Kazak tiyatro yazarlarının tip derecesine ulaşan kahraman yaratmadaki gücü ortaya konulmuştur. Kazak sözlü edebiyatının ürünleri esas alınarak yazılan Kazak dramalarında, kahramanların Batı klasik tiyatrolarındaki tanınmış kahramanlar ile benzer olmaları, Kazak yazarların özellikle gösterdikleri bir uğraştan ve “taklit” etmekten kaynaklanmamaktadır. Makalede bu şekilde tip derecesine ulaşan kahramanların Kazak edebiyatında da zaten olgunlaşmış bir şekilde var oldukları, Kazak tiyatrosundaki folklorik kahramanlar üzerinden ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Kazak tiyatrosu, Batı klasik tiyatrosu, drama, folklorik kahraman, tip, tiyatro yazarı

PDF

___

“Kazak Ädebiyeti” gazeti, 23 mart 1957.
“Kazak Ädebiyeti” gazeti, 28 haziran 1963.
“Kazak Ädebiyeti” gazeti, 17 mart 1972.
Ävezov M. Şıgarmalarının elüv tomdık jıynagı 3-tom. (2014), Almatı: Dävir.
Bel-belester, (1987), kurastırgan B. Kundakbayev, Almatı: Öner.
BERDİBAYEV, R. (1989), Kävser bulak, Almatı: Jazuvşı.
Gazeta “Sovetskoe iskusstvo”, 23 dekabrya 1958.
GUSEV, V. E. (1980), Russkiy fol’klornıy teatr XVIII-naçala XX veka, L.
KASKABASOV, S. (2008), Elzerde, Almatı: Jibek jolı.
Kazak mädeniyeti (2005), Entsiklopediyalık anıktamalık. Almatı: Aruvna.
Kazak teatrının tariyhı, (1975), I. tom, Almatı: Gılım.
KUNDAKBAYEV, B. (1997), Muhtar Ävezov jane teatr, Almatı: Gılım.
KUSAYİNOV, Ş. (2005), Altın kalam, Almatı: Arıs.
LİHAÇEV, D. S. (1983-1994) Vzaimodeystvie literaturı i fol’klora. İstoriçeskie pesni: Russkaya literatura XVII v. // İstoriya vsyemirnoy literaturı: B 8 tomah/ AN SSSR; In-t mirovoy lit. im. A. M. Gorkogo. M.: Nauka, 1983-1994.- Na titl. L. İzd.: İstoriya vsyemirnoy literaturı: v 9 t.
MOLTOBAROVA, K. (2011), Rejissör Mämbetov fenomeni, Almatı: Kazıgurt. NURGALİYEV, R. (1968), Tragediya tabiygatı, Almatı: Jazuvşı.
NURGALİYEV, R. (1974), Kazak dramaturgiyası, Almatı: Kazakstan.
NURGALİYEV, R. (1991), Arkav, I tom, Almatı: Jazuvşı.
PUŞKİN, A. S. (1987), Soçineniya v tryoh tomah, T. 3, Moskva, Hudojestvennaya literatura.
ŞEKSPİR, Romeo men Jul’etta, avdargan Ä. Kekilbayev, Kitap portalı. TÄCİBAYEV, Ä. (1971), Kazak dramaturgiyasının damuvı men kalıptasuv kezenderi. Almatı: Jazuvşı.