AVNÎ DİVANI’NDA SALTANAT

“Sultan ateşe benzer. Uzaklaşırsan fayda vermez, yaklaşınca yanarsın” diye bir söz vardır. Bu sözden hareketle gerek halk gerekse sultan birbirlerine haddinden fazla yaklaşamamışlardır. Konumlarından dolayı halk gibi doğrudan hayatın içerisine dâhil olamayan sultanlar tebdil-i kıyafet edip halk arasında dolaşmak gibi çeşitli sebeplerle sosyal hayatta neler olup bittiğini öğrenmek istemişlerdir. Devlet yükünün de omuzlarındaki ağırlıkları onları bu gibi çözümlerle sevk etmiştir. Fakat her zaman bu gibi çareler yeterli olmadığı için bazı hükümdarlar, sanatla ve şiirle meşgul olarak kendilerini rahatça ifade etmek istemişlerdir. Bunlardan biri de bu çalışmada eserini, saltanat ve ilgili kavramlar, çerçevesinde inceleme konusu yaptığımız “Fatih Sultan Mehmed”tir. Genç yaşta tahta çıkan II. Mehmed birçok başarıya imza atmış olmakla birlikte, onun en önemli başarısı Doğu Roma İmparatorluğu’nun bin yıllık başkenti olan İstanbul’u (Konstantiniyye) feth etmesidir.”Fatih Sultan Mehmed yalnızca başarılı bir devlet adamı sıfatıyla bilinmemekte aynı zamanda sanata, kültüre, tarihe, dil ve edebiyata da önem veren bir şahsiyet olarak karşımıza çıkmaktadır. İlmin ve edebiyatın korunması ve gelişmesine yönelik çeşitli adımlar atmıştır. Şahsi olarak ise daha önceki hükümdarlar gibi o da şiirler yazmıştır. Şiirlerinde “Avnî” mahlasını kullanan Mehmed bir divan ortaya koymuştur. Bu çalışma “Avnî Divanı”ndaki şiirlerden hareketle Sultan Fatih’in saltanat ve şiir arasındaki söylemlerini incelemiştir.

Anahtar Kelimeler:

Avnî Dîvânı, Şiir ve Saltanat, Sultan Mehmed, söylem, feth etmek

PDF

___

AK, Coşkun. (2001). Şair Padişahlar, Kültür Bakanlığı Yayınları, İstanbul
AYVERDİ, İlhan. (2011), Misalli Büyük Türkçe Sözlük, KUBBEALTI Neşriyat, İstanbul
BALTACIOĞLU, Şahmeran. (2003), Fatih (Avnî) Divanı ve Tahlili, Doktora Tezi
COŞKUN, Vildan. (2004), İstanbul’un Şahı, Şiirin Sultanı Fatih, VII: Eyüp Sultan Sempozyumu Tebliğler, İstanbul
ÇELEBİOĞLU, Amil. (1998), Şair Fatih, Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları, İstanbul
DOĞAN, Muhammet Nur. (2014), Fatih Dîvânı ve Şerhi, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yay, İstanbul
DOĞAN, Muhammet Nur . (2011), Eski Şiirin Bahçesinde, YELKENLİ Yay, İstanbul
İPEKTEN, Haluk. (1996), Divan Edebiyatında Edebî Muhitler. Millî Eǧitim Bakanlıǧı.
KARAHAN, Abdülkadir. (1954), Fâtih, Şair Avnî. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 6(6), 1-38.
KAYAALP, İsa. (1999), Sultan Ahmed Divanı’nın Tahlili, KİTABEVİ Yay, İstanbul
Ortaylı, İlber. (1996), Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), Türkiye Diyanet Vakfı Yay, Ankara, C:13.
ÖZKAN, Ömer. (2007), Divan Şiirinin Penceresinden Osmanlı Toplum Hayatı, KİTABEVİ Yay, İstanbul
ÖZCAN, Abdülkadir. (2002), Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), Türkiye Diyanet Vakfı Yay, Ankara, cilt: 26.
PALA, İskender. (2011), Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Kapı Yay, İstanbul, s.216
PALA, İskender. (2002), Fatih Sultan Mehmet, Metropol Yay, İstanbul
PALA, İskender. (2005), Şiirin Sultanları, Asya Finans Kültür Yay, İstanbul, s.52
SARI, İbrahim. (2016), Amirler,Memurlar,Yöneticiler, Net Medya Yay, İstanbul, 2016, s.22
ŞARDAĞ, Rüştü. (1982), Şair Sultanlar, Türkiye İş Bankası Yay.
Türk Dil Kurumu. (2010), Büyük Türkçe Sözlük, TDK Yay, Ankara
YÜCEL, Yaşar, & Sevim, Ali. (1991). Klasik Dönemin Üç Hükümdarı Fatih-Yavuz-Kanûnî. Türk. TKB Ankara.