PROTO-TÜRK ETNO-DİLBİLİMSEL VE KÜLTÜREL TOPLUMUNUN TARİHİNİN KAVRAMSAL PARADİGMASININ ÖZETİ (M.Ö. I. milenyum)

Şu anda, sosyo-insani bilim alanında, bireysel disiplinlerin geleneksel sınırlarını aşma süreci, birkaç sosyal bilimlerin kategorilerinin genişlemesi ve geniş genişlemenin bitişik bilgi alanlarına yayılması süreci artmaktadır. Geçmişte ve günümüzde Türk halklarının yaşamının farklı yönlerini inceleyen sosyo-insani disiplinlerden oluşan bir kompleks olan modern Türkolojide, Prototürk/Proto-Türkik ve Pra-Türk/Pratürkik terimleri sıklıkla eşanlamlı olarak kullanılmaktadır. Dilbilimin 20. yüzyılın son yıllarında antropolojik veya antroposentrik paradigmaya geçişi, sosyal ve insani araştırmaların disiplinler arasındaki alanlarının hızlı gelişimini teşvik etti. Karşılaştırmalı-tarihsel dilbilimi, şimdiki zamanımızda tarihsel bir disiplin haline dönmektedir.

SYNOPSIS OF THE CONCEPTUAL PARADIGM OF THE HISTORY OF PROTO-ETHNOLINGUISTIC COMMUNITY (I Millennium bc.uh.)

At the present time, in the socio-humanitarian sphere of science, the process of eroding the traditional boundaries of individual disciplines, the expansion of the categories of a number of social sciences, and broad expansion into adjacent areas of knowledge are growing. In modern Turkology, which is a complex of socio-humanitarian disciplines that study different aspects of the life of Turkic peoples in the past and present, the terms Proto- Turk / Proto-Türkic and Pra-Turk / Praturkic are often used as synonyms. The transition of linguistics in the last decades of the 20th century to an anthropological, or anthropocentric, as it is often called, paradigm stimulated the rapid development of interdisciplinary areas of social and humanitarian research. Comparative-historical linguistics, as it is written in the family, in our time increasingly becomes a historical discipline.

___

  • Дробышев Ю. И. Человек и природа в кочевых обществах Центральной Азии (III в. до н.э. – XVI в. н.э.). М.: ИВ РАН, 2014.
  • Егоров Н. И. Избранные труды по этнолингвогенезу и этнической истории чувашского народа. Чебоксары: Новое время, 2017. Кн. 1. 428 с.; Кн. 2. 440 с.
  • Кляшторный С. Г., Савинов Д. Г. Степные империи древней Евразии. СПб.: Филол. ф-т СПбГУ, 2005. 346 с.
  • Миняев С. С. Дырестуйский могильник. СПб.: Филол. ф-т СПбГУ, 2007. 233 с.
  • Миняев С. С. Зона скифского мира на северо-востоке КНР: находки и проблемы // Общество и государство в Китае. М., 1991. Вып. XXII. С. 171–175.
  • Миняев С. С. К проблеме происхождения сюнну // Информационный бюллетень международной ассоциации по изучению культуры Центральной Азии. М., 1985. Вып. 9. С. 70–78.
  • Миняев С. С. О дате появления сюнну в Ордосе // Проблемы хронологии и истории. Барнаул, 1991. С. 108–120.
  • Миняев С. С. Раскопки Дырестуйского могильника и основные проблемы археологии сюнну // Древние культуры и археологические изыскания. СПб.: ИИМК АН СССР, 1991. С. 72–75.
  • Санпин Чен. Някои бележки за китайските българи // Авитохол. – София, 2004. Бр. 26. С. 43–47.
  • Тенишев Э. Р. Введение // Сравнительно-историческая грамматика тюркских языков: Пратюркский язык. Картина мира тюркского этноса по данным языка. М.: Наука, 2006. С. 5–9.
  • Сравнительно-историческая грамматика тюркских языков: Фонетика. М.: Наука, 1984. 484 с.
  • Сравнительно-историческая грамматика тюркских языков: Морфология. М.: Наука, 1988. 560 с.
  • Сравнительно-историческая грамматика тюркских языков: Синтаксис / Н.З. Гаджиева, Б.А. Серебренников. М.: Наука, 1986. 284 с.
  • Сравнительно-историческая грамматика тюркских языков: Лексика. М.: Наука, 1997. 800 с.
  • Сравнительно-историческая грамматика тюркских языков: Лексика. М.: Наука, 2001. 822 с.
  • Сравнительно-историческая грамматика тюркских языков: Региональные реконструкции. М.: Наука, 2002. 767 с.
  • Сравнительно-историческая грамматика тюркских языков: Пратюркский язык-основа. Картина мира пратюркского этноса по данным языка. М.: Наука, 2006. 908 с.
  • Цыбиктаров А. Д. Культура плиточных могил Монголии и Забайкалья. Улан-Удэ: Изд-во Бурят. гос. ун-та, 1998. 289 с.
  • Шульга П.И. Могильник Юйхуанмяо в Северном Китае (VII–VI вв. до н.э.). Новосибирск: Изд-во ИАЭТ СО РАН, 2015. 304 с.
  • Boodberd P. A. The Language of the T’o-Pa Wei // Harvard Journal of Asiatic Studies. Cambridge (Mass.), 1936. Vol. 1. № 2. P. 167–185.
  • Chen Sanping. Some remarks on the Chinese «Bulgar» // Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae. – Budapest, 1998. Vol. 51. № 1–2. – P. 69–83.
  • Chen Sanping. Multicultural China in the Early Middle Ages. Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 2012. – 292 p.
  • Clauson G. Turk, Mongol, Tungus // Asia Major. N.S. London, 1960. Vol. VIII. Part 1. P. 105–123.
  • Dashibabov B. B. The Hiongnu archaeology: questioning, the connections between, the tradidions of the earli Mongols and ancient Koreans // The VI Conference on Korean Studies Association of Australasia. – Sidney, 2009. P. 265–268.
  • Eberhard W. Ģin kaynaklarına göre Orta ve Garbi Asya Halklarının Medeniyeti / Ģeviren M. Mansuroğlu // Türkiyat Mecmuası. – Ankara, 1942. VII–VIII c. 1 sayl. 125–191 s.
  • Pritsak O. From the Säbirs to the Hungarians // Hungaro-Turcica: Studies in honor of Julius Németh. Budapest: Joránd Eötvös University, 1976. – P. 17–30.
  • Pulleyblank E. G. Lexicon of Reconstructed Pronuncation: In Early Middle Chinese, Late Middle Chinese, and Early Mandarin. Vancouver: UBS Press, 1991. – 497 p.
  • Pulleyblank E. G. Tribal confederations of uncertain identity: The Hsileng-nu // Philologiae et Historiae Turcicae Fundamenta. Berlin, 2000. Vol. 3. P. 62–65.
  • Yegorov N.I. Orta-Asya Tarihinde Ogur «Protobulgar»ın Dil Kültürü ve Devamlılığı // Dünya Uygarlığı içinde Türk Uygarlığı: Tarih ve Dil Meseleleri Kurultayı: 26–29 Haziran, 2014, Eskişehir, 2014, II cilt: Dil / Edebıyat Meseleleri Tebliğleri. S. 124–171.