NAĞIL SÜJETİNİN FORMALAŞMASINDA MİF MODELLƏRİNİN ROLU

Azeri masallarının yapısı çok karmaşıktır. Efsanenin yapısal modelleri masalları şekillendirmede önemli bir rol oynamaktadır. Efsane yapısı kozmogonik, etnografik, takvim, eskatolojik, şeytanolojik, etiyolojik, teolojik vb. içerir. Bu süreçlerden sonra masal teması, fikri ve sanatsal değeri ile ulusal hazinemiz haline gelmektedir. Masal yapısında ezoterik ve exoteric, kozmogonik, astral, şecere, antropomorfik, zoonimik, fononimik, totemik, dini vb. Efsaneler eşit olarak yansıtılır. Bütün bunlar uzun bir süre boyunca bir peri masalı yaratcılıgında ifade edilir. Her efsanenin içeriğine göre, ayrıca masal türleri de vardır. Bunlar masallar, büyülü masallar, hane ve sosyal masallar, alegorik masallar, dini masallar. Azerbaycan'da bu tür masalların sayısı çok fazladır ve varyantları mevcuttur.

THE ROLE OF MYTH MODELS IN THE FORMATION OF THE TALE PLOT

The structure of Azerbaijani tales is very complicated. Myth's structural models play a key role in formation of tales. Cosmogonic, ethnogonic, calendar, eschatological, demonological, etiological, theological and other mythological views participate in the myth’s structure. After these processes, the fairy tale becomes our national treasure with its theme, plot, idea and artistic value. Initiation, esoteric and exoteric, cosmogonic, astral, genealogy, anthropomorphic, zoonimic, phitonimic, totemic, religious and other myths are equally expressed in the tale structure. Myths are equally reflected. All these are expressed in the tale creation over a long period of time. According to the content of each myth, there appear relevant types of tales as well. These are the tales about animals, magical tales, household and social tales, allegorical tales, child tales and religious tales. In Azerbaijan, the number of such tales forms majority and possesses a variation feature.

___

  • Azərbaycan Nağılları. (1963). 5 Cilddə. 4-Cü Cild. Bakı: Azərbaycan EA Nəşriyyatı.
  • Azərbaycan Folkloru Antologiyası. (2003). Ağbaba Folkloru. VIII Kitab. Bakı: Səda.
  • Bahaeddin Ögel. (1971). Türk Mitolojisi. I Cild. Ankara.
  • Bəydili C. (2007). Türk Mifoloji Obrazlar Sistemi: Struktur Və Funksiya. Bakı: Mütərcim.
  • Фрейденберг О. Ф. (1978). Миф и литература древности. М.: Наука,
  • Мелетинский Е.М. (1958). Герой волшебной сказки (Происхождение героя). М.: Восточной Литературы.
  • Мифологический словарь. (1991). М.: Советская энциклопедия.
  • Sehirli Sünbüllər: Azərbaycan Mifləri. (1990). Toplayanı A.Nəbiyev. Bakı: Gənclik.