İNSANLIK İLMİNİN MENŞEİ ÜZERİNE

İnsanlık, insanoğlunun eylemlerinin ele alındığı en değerli ve en önemli konularından biridir. İnsanlıkla hakkındaki düşünceleri tarihi Aristo’ya kadar uzanır. Aristo’nun kanaatince insanlığın temeli, hayırseverliktir. Bununla birlikte hayırseverlik, akıl ile vicdandan beslendiğinden dolayı entelektüel ve ahlâkȋ olarak ikiye ayrılmaktadır. İnsanlık kavramının önemini algılama hususunda M.Ö. III. yüzyılda yaşamış olan Plotinus’un katkısı büyüktür. Plotinus’a göre birlikte hareket etme güdüsü olgunlaşmamışken birlik, hakiki bir kemale ermeye denktir. İnsan karakterinin özü ile insan olmanın sırrı, Plotinus’un eserlerinde detaylı bir şekilde anlatılmıştır. El Farabi, insanlığı her şeyin kendi doğasına uygun şekilde gelişmesi ve o gelişimi kendisi için en iyi şekilde tamamlaması olarak tanımlamaktadır. Onun kanaatince, insanın, insanlık bakımından gelişmesi iç huzuru oluşturur. İnsanlık, ruhanî açıdan olgunlaşan ve yetişen bir hayırseverliktir. İbn Sina ise insanlığı, karakter ile niteliği ruh ile ilişkilendirerek değerlendirir. Makalede, bu şekilde insanlığın önemi ile Aristo’dan itibaren günümüze kadar devam eden görüşler incelenecektir. İnsanoğlu hayatı boyunca çeşitli güzelliklerden faydalanarak geçer. İnsanlık, insanın amaç edinmesi gerektiği en büyük erdemdir. Plotinus, El Farabi, İbn Sina vb. şahsiyetler, bu düşünürlerin hepsi de insanlığı, ruh sağlığının zindeliği ve erdemli bir biçimi olarak dile getirmişlerdir. Bundan dolayı, İnsanlığa sadece iyi işler yapmayla erişilebileceği kanaatine ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

İnsanlık, Menşei, Aristo, Plotinus, El Farabi, İbn Sina, Erdem, Akıl, Ruh Sağlığı, Hayırseverlik, Olgunlaşma ve Kemale Ermek

On the Origins of the Doctrine of Morality

Morality is the noblest and most basic topic that the human mind deals with. It is from Aristotle that the systematic study of the doctrine of morality begins. In his opinion, the basis of morality is virtue. And virtue originates from the mind and heart and is divided into intellectual and ethical. The contribution of Plotinus, who lived in the third century AD, to the study of morality is very great. In his understanding, plurality is imperfection, and unity is the most perfect maturity called truth. The essence of man and his moral formation are deeply investigated in the enneias of Plotinus. According to al-Farabi, a person is improving in accordance with his essence and is distinguished by the constancy of perfection. And moral perfection will lead to happiness. Morality is a virtue that is formed at the level of the soul. Ibn Sina connects moral properties and qualities with the state of mind of a person. The article examines the origins of the doctrine of morality, which originates from Aristotle and continues to the present day. A person’s life goes through various benefits, that is, using different benefits. Morality is the highest property and good that a person strives for. Plotinus, al-Farabi, ibn Sina considered morality as a health of the soul and a good state of mind. It is concluded that the path to it is only through virtue.

Keywords:

Morality, Doctrine Source, Aristotle, Plotinus, al-Farabi, ibn Sina, Good, Reason, Soul Health, Virtue, Development, Perfection,

PDF

___

1. Аристотель. Никомахова этика // Философы Греции / Перев. Н. Брагинской. – Москва: ЗАО Издательство «ЭКСМО ПРЕСС», 1997. – 191 с.
2. Абай (Ибраһим) Құнанбаев. Екі томдық шығармалар жинағы. ІІ том. – Алматы: «Жазушы». 1986. – 200 б.
3. Абай (Ибраһим) Құнанбаев. Екі томдық шығармалар жинағы. І том. – Алматы: «Жазушы». 1986. – 304 б.
4. Плотин. Эннеады. К.: «УЦИММ-ПРЕСС», 1995-1996; К.:PSYLIB, 2003. От редактора HTML-версии. – 310 с. https://classics.nsu.ru/bibliotheca/ploti01/index.htm 5. Баласағұни Й. Құтадғу білік: Құт әкелетін білім. – Түркістан: «Тұран». 2004. – 555 б.
6. Иасауи Қ.А. Диуани хикмет (Ақыл кітабы) / Аударғандар: М. Жармұхамедұлы, С. Дәуітұлы, М. Шафиғи. – Алматы: «Мұраттас» ғылыми-зерттеу және баспа орталығы. 1993. – 262 б.
7. Құдайбердиев Ш. Шығармалары. – Алматы: «Жазушы». 1988. – 560 б.
8. Әл-Фараби. Философиялық трактаттар. – Алматы: «Ғылым». 1973. – 489 б.
9. Әл-Фараби. Әлеуметтік-этикалық трактаттар. – Алматы: «Ғылым». 1975. – 455 б.
10. Ибн-Сина. Избранные философские произведения. – М.: «Наука». 1980. –550 с.
References 1. Arıstotel. Nıkomahova etıka. Perevod: (S) Nına Bragınskaıa (satis@glasnet.ru). Fılosofy Gretsıı. ZAO Izdatelstvo «EKSMO PRESS». Moskva: 1997. – 191 s.
2. Abaı (Ibraһım) Qunanbaev. Ekі tomdyq shyǵarmalar jınaǵy. II tom. Almaty: «Jazýshy». 1986. – 200 b.
3. Abaı (Ibraһım) Qunanbaev. Ekі tomdyq shyǵarmalar jınaǵy. I tom. Almaty: «Jazýshy». 1986. – 304 b.
4. Plotın. Enneady. K.: «ÝTsIMM-PRESS», 1995-1996; K.:PSYLIB, 2003. Ot redaktora HTML – versıı. – 310 s. https://classics.nsu.ru/bibliotheca/ploti01/index.htm
5. Balasaǵunı I. Qutadǵý bіlіk: Qut ákeletіn bіlіm. Túrkіstan: «Turan». 2004. – 555 b.
6. Iasaýı Q.A. Dıýanı hıkmet (Aqyl kіtaby). Aýdarǵandar: M.Jarmuhameduly, S.Dáýіtuly, M.Shafıǵı. Almaty: «Murattas» ǵylymı-zertteý jáne baspa ortalyǵy. 1993. – 262 b.
7. Qudaıberdıev Sh. Shyǵarmalary. Almaty: «Jazýshy». 1988. – 560 b.
8. Ál-Farabı. Fılosofııalyq traktattar. Almaty:. «Ǵylym». 1973. – 489 b.
9. Ál-Farabı. Áleýmettіk-etıkalyq traktattar. Almaty: «Ǵylym». 1975. – 455 b.
10. Ibn-Sına. Izbrannye fılosofskıe proızvedenııa. Moskva: «Naýka». 1980. – 550 s.