3924 nolu cizye defterine göre Kıbrıs eyaleti baf ve kukla kazalarında gayrimüslimler (H.1061/m.1650-51)

Başbakanlık Osmanlı Arşivi'nde bulunan 3924 nolu Baf ve Kukla kazalarına ait mufassal cizye defteri Kıbrıs Adası' ndaki Müslim ve Gayrimüslim reayanın vergilerine esas teşkil etmek üzere H.1061/M..1650-51 tarihinde yapılan sayımda oluşturulmuştur. Defterde, adı geçen kazalardaki gayrimüslim vatandaşların yaşadıkları yerleşim yerleri ve hâne sayısı, cizye vergisine tâbi olanların eşkâli, yaşı ve meslekleri ile gelir durumlarına göre tasnifi yapılmıştır. Ayrıca cizye vergisine tâbi olmayan çocuklar ile iş göremez durumda olan yaşlı ve sakatlar da belirtilmiştir.Bu çalışmada cizye defterleri ve Kıbrıs'taki cizye uygulaması hakkında genel bir bilgi verilerek, H.1061/M.1650-51 yılında Baf ve Kukla kazalarında yaşayan gayrimüslimlerin yerleşim yerleri, hâne sayısı, gelir durumu, yaşlan, meslekleri ve gelir durumlarına göre mesleklerin dağılımı değerlendirilmiştir.

Non-muslims in baf and kukla towns at cyprus province according to jizya ınventory number 3924

Detailed Jizya Inventory 3924 belonging to Baf and Kukla towns in Ottoman Archive in the Office of Prime Ministry was formed during the census held in H. 1061/M. 1650-51 reflecting the taxes of Muslims and non-muslim people dwelling in Cyprus Island. The inventory contains inclusive information about non-muslims classified according to settlement places and number of houses, facial futures of people who were subject to jizya, ages, occupations and income level. Yet, children who were free from jizya and elderly and handicapped people were also identified. In this study, having provided general information about jizya inventories and jizya practices in Cyprus, a detailed set of information regarding to the settlement places, number of houses, income levels, ages, occupations and distribution of occupations according to income levels of non-muslims in Bafa and Kulda towns in H.1061/M. 1650-52 was investigated.

PDF

___

I. ARŞİV VESİKALARI A-BaşbakanSık Osraıamln Arşivi
1. Mühimme Defterleri: (BOA. MD.)
2. Maliyeden Müdevver Defterler: (BOA. MAD.)
Defter no: 279, 396, 524, 2737, 2772, 5712, 6268, 8428, 9840, 9845
3. Kamil Kepeci Tasnifi,
a. Cizye Muhasebe Kalemi (KK.d. 3924:)
B-Tapu Kadastro Genelmüdürlüğü Kuyud-ı Kadime Arşivi (TK. KKA. TD.)
1. Defter no: 64
C-Kıbrıs Evkaf Müdürlüğü
1. Şer'iyye Sicilleri: (KŞS. Defter I - KŞS. Defter II)
H. ARAŞTIRMA ESERLERİ
BARKAN, Ömer Lütfı (1964), "894 (1488-1489) Yılı Cizyenin Taksimatına Ait Muhasebe Bilançoları", Belgeler, 1/1, (Ankara), s. 1-117.
BECKER, C. H. (1993), "Cizye", İslam Ansiklopedisi, m, İstanbul, s. 199-201
ÇAĞATAY, Neşet (1947), Osmanlı İmparatorluğunda Reâyâdan Alınan Vergi ve Resimler" DTCFD,V/V, (Kasım- Aralık), s. 484-510.
DARLING, Linda (1996), Revenue Raising and Legitimacy Tax Collection and Financial Administration in the Ottoman Empire 1550-1560, Leiden-Brill.
DÜNDAR, Recep (1998), Kıbrıs Beylerbeyliği (1570-1670), (İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi), Malatya.
DÜNDAR, Recep (1998), Kıbrıs Beylerbeyliği (1570-1670), (Basılmamış Doktora Tezi), Malatya.
EKEN, Galip (2008), "19. Yüzyılda Kangal Kazası'nın Sosyo-Ekonomik Yapısına Dair", Selçuk Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 23, s. 263-299.
ERCAN, Yavuz (1991), "Osmanlı İmparatorluğu'nda Gayrimüslimlerin Ödedikleri Vergiler ve Bu Vergilerin Doğurduğu Sosyal Sonuçlar", Belleten, LV/213, (Ankara), s. 371-391.
ERKAL, Mehmet (1993), "Cizye", Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (TDVİA), İstanbul.
ERPOLAT, Mehmet Salih (2004), "Cizye Defterlerinin Sosyal ve İktisadî Tarih Araştırmaları Açısından Önemi: Diyarbakır Örneği", Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi (SBArD), S. 4, (Eylül), s. 189-204.
GOFMAN, Daniel (1982), " The Maktu System and the JeWich Community of Sixteenth Century Safed: A Study of Two Documents from of the Ottoman Archives", Osmanlı Araştırmaları III, s. 81-90.
İNALCIK, Halil (1959), "Osmanlılarda Raiyyet RüsumuBelleten, XXD3/92, (Ekim), s. 575-610.
İNALCIK, Halil (1993), "Cizye", DİA, VIII, İstanbul, s. 45-48.
İYİ, Yusuf (1999), Niğde Sancağı 1259 (M.1843) Senesi Cizye Defteri, (Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Niğde.
JENNINGS, R. C. (1978), "Zımmis (Non_ Muslim) in Early 17th Century Ottoman Judicial Records - the Sharia Court of Anatolian Kayseri", Journal of Economic and Social History of the Orient, XXI/3, (1978), s. 225-293.
KALDY-NAGY, Gyula (1960), "Bevolkerrungsstatistisciher Quellentwert der Cizye Defter und der Tahrir Defter", Acta Orientalia Hungarica, 11, s. 259-269.
KAZICI, Ziya (1997), Osmanlı Vergi Sistemi, İstanbul.
KIEL, Machiel (1990), " Rremarks on the Administration of the Poll Tax (Cizye) in the Ottoman Balkans and The Value of Poll Tax Registers (Cizye Defterleri) for Demographic Research, Etudes Balkaniques, 4, s. 70-104.
KIEL, Machiel (1991), "Anatolia Transplented Patterns of Demographic Religious and Ethnic Changes in The District of Tozlu (N. E. Bulgaria) 1479-1873", Anatolica XVII, s. 1-27.
KIEL, Machiel (1991), "Hrazgrad Hezargrad Razgrad The Vicissitudes of Turkish Town in Bulgaria", Turcica, 21-23.
KÜTÜKOGLU, Mübahat S. (1999), "Osmanlı İktisadî Yapısı", Osmanlı Devleti Tarihi II, (Editör: E. İhsanoğlu), İstanbul, s. 513-650.
McGOWAN, Bruce W. (1981), Economic Life in Ottoman Europe Taxation Trade and Struggle for Land 1600-1800, Cambridge.
NEDKOFF, Boris Christoff, "Osmanlı İmparatorluğunda Cizye", Belleten VI 11/32, (Çev. Şinasi Altundağ), Ankara 1944, s. 599-652.
ÖZCOŞAR, İbrahim- GÜNEŞ, Hüseyin Haşimi (2006), "Osmanlı Devleti'nde Cizye ve 19. Yüzyıla Ait Bir Cizye Defteri: Cizre Sancağı'nın Cizye Defteri (Cizye Defter Numarası: 375)", Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 5/15, s.159-179.
ÖZEL, Oktay (2001), "Avarız ve Cizye Defterleri", Osmanlı Devleti'nde Bilgi ve İstatistik, Ankara, s. 35-50.
ÖZKUL, Ali Efdal (2006/1), "XVIII. Yüzyıl Osmanlı Kıbrısında Çangarlık", Doğumunun 65. Yılında Prof. Dr. Ahmet Özgiray'a Armağan, Tarihin İçinden, İstanbul, s. 508-511.
ÖZKUL, Ali Efdal (2006/2), Kıbrıs'ın Sosyo-Ekonomik Tarihi (1726-1750), İstanbul.
PAKALIN, M. Z. (1971), Tarih Deyimleri ve terimleri Sözlüğü /, İstanbul, s. 297-302
ŞENER, Abdüllatif (1990), Tanzimat Döneminde Osmanlı Vergi Sistemi, İstanbul.
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, (2010), Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi, İstanbul.
TABAKOĞLU, Ahmet (1985), Gerileme Devrine Girerken Osmanlı Mâliyesi, İstanbul.
TABAKOĞLU, Ahmet (1994), Türk İktisat Tarihi, İstanbul.
TATAROVA, Maria (1988), "Was There a Demographic Crisis in the Ottoman Empire in the Seveenteenth Century", Etudes Balkaniques, 2, s. 55-63.