Yeşim AYTOP, Semiha ÇETİNKAYA, Buse Ilgın DEĞİRMENCİ

Yerli Ürün Satın Alma Niyetinin Tüketici Etnosentrizmine Etkisinin Belirlenmesi

Çalışmada yerli malı ürün satın alma niyetinin tüketici etnosentrizmine etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda 2022 yılının Şubat-Mayıs ayları arasında Türkiye genelinde 600 kişi ile anket yapılarak veriler toplanmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistiklerden yararlanılmıştır. Ayrıca yerli malı ürün satın alma niyetinin tüketici etnosentrizmine etkisini ölçmek amacıyla Yapısal Eşitlik Modeli (YEM)’nden yararlanılmıştır. Çalışma sonucunda tüketicilerin çok az bir kısmının tüketici etnosentrizmi kavramını bildiği (% 11.83) belirlenmiştir. Tüketicilerin % 30.17’si her zaman, % 36.67’si ise bazen tüketici etnosentrizmi gösterdiklerini bildirmişlerdir. YEM modeline göre, yerli malı ürün satın alma niyeti üzerinde; milliyetçilik, yerli ürün ve menşei ülke faktörlerinin etkili olduğu, tüketici etnosentrizmi üzerinde yerli malı ürün satın alma niyeti, yerli ürün ve menşei ülke faktörünün etkili olduğu bulunmuştur. Bu çalışma ile Türkiye’deki tüketicilerin yerli ürün satın alma davranışlarının ve etnosentrizm düzeylerinin belirlenmesi, ulusal ve uluslararası pazarlarda yer alan aktörlere yol gösterici nitelikte olup izlemesi gereken politikaların ve pazarlama stratejilerinin belirlenmesi açısından önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Etnosentrizm, menşei, tüketici davranışı, milliyetçilik, yapısal eşitlik modeli

Determining the Effect of Domestic Product Purchase Intention on Consumer Ethnocentrism

In this study, it was aimed to determine the effect of the intention to buy domestic products on consumer ethnocentrism. For this purpose, data were collected by conducting a survey with 600 people in Türkiye between February and May 2022. Descriptive statistics were used in the analysis of the data. In addition, the Structural Equation Model (SEM) was used to measure the effect of domestic product purchase intention on consumer ethnocentrism. As a result of the study, it was determined that very few of the consumers knew the concept of consumer ethnocentrism (11.83%). The consumers’ 30.17% reported that they always show consumer ethnocentrism, while 36.67% sometimes show consumer ethnocentrism. According to the SEM model, on the intention to purchase domestic products; nationalism, domestic product and country of origin factors were found to be effective, consumer ethnocentrism was determined by the intention to purchase domestic products, domestic product and country of origin factor. This study is of significant importance in determining the purchasing behavior of consumers in Türkiye regarding domestic products and their levels of ethnocentrism. It serves as a guiding tool for actors operating in national and international markets to identify the necessary policies and marketing strategies to be followed.

Keywords:

Ethnocentrism, origin, consumer behavior, nationalism, structural equation model,

PDF

___

Akbarov, S., 2021. Consumer ethnocentrism and purchasing behavior: Moderating effect of demographics. Journal of Islamic Marketing, 13(4): 898-932.
Akbarov, S., Cafarova, A., 2021. The influence of consumer ethnocentrism on buying behavior-The case of Azerbaijan. International Journal of Multidisciplinary & Allied Studies, 7(10): 188-193.
Akın, M.S., Baloğlu, S., Okumuş, A., Öztürk, S., 2017. Tüketici etnosentrizmi, kozmopolitlik, satın alma tarzı, ilgilenim ve algılanan riskin yerli giyim ürünü satın alma niyetine etkisi. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 9(2): 257-295.
Akın, M., Çiçek, R., Gürbüz, E., İnal, M.E., 2009. Tüketici etnosentrizmi ve davranış niyetleri arasındaki farklılığın belirlenmesinde CETSCALE ölçeği. Ege Akademik Bakış, 9(2): 489-512.
Arı, E.S., Madran, C., 2011. Satın alma kararlarında tüketici etnosentrizmi ve menşe ülke etkisinin rolü. Öneri Dergisi, 9(35): 15-33.
Armağan, E.A., Gürsoy, Ö., 2011. Satın alma kararlarında tüketici etnosentrizmi ve menşe ülke etkisinin CETSCALE ölçeği ile değerlendirilmesi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2): 67-77.
Asil, H., Kaya, İ., 2013. Türk tüketicilerin etnosentrik eğilimlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 42(1): 113-132.
Aysuna, C., 2006. Tüketici etnosentrizmi etkisini ölçmede CETSCALE ölçeği ve Türkiye uygulaması. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Bozyiğit, S., Akkan, E., 2011. Tüketici etnosentrizmi ile satın alma niyeti ve otoriter tutumla yetiştirilme arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik pilot bir çalışma. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2): 98-118.
Büyükkalaycı, G., 2018. Y kuşağının etnosentrik eğilimlere göre yerli ve yabancı ürünlere karşı satın alma davranışı: Afyonkarahisar örneği. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
Büyüköztürk, Ş., 2002. Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32(32): 470-483.
Çam, H., 2016. İşletmelerin dış kaynak kullanımını etkileyen faktörlerin yapısal eşitlik modeli yaklaşımı ile belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 7(15): 210-228.
Devlieger, I., Rosseel, Y., 2017. Factor score path analysis. Methodology, 13(Supplement): 31-38.
Ellialtı, Y., 2009. Ürün özellikleri, görece ürün kalitesi ve tüketici etnosentrizminin yerli ürün satın alma eğilimine etkisi: Kozmetik sektöründe bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Erkorkmaz, U., Etikan, İ., Demir, O., Özdamar, K., Sanisoğlu, S.Y., 2013. Doğrulayıcı faktör analizi ve uyum indeksleri. Türkiye Klinikleri, 33(1): 210-223.
Fan, Y., Chen, J., Shirkey, G., John, R., Wu, S.R., Park, H., Shao, C., 2016. Applications of structural equation modeling (SEM) in ecological studies: an updated review. Ecological Processes, 5(19): 1-12.
Fettahlıoğlu, H.S., Sünbül, M.B., 2015. Tüketici etnosentrizmi ve tüketici husumetinin X, Y, Z kuşakları açısından incelenmesi. International Journal of Academic Values Studies, 1(1): 26-45.
Hu, L.T., Bentler, P.M., 1999. Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1): 1-55.
Huddleston, P., Good, L.K., Stoel, L., 2001. Consumer ethnocentrism, product necessity and Polish consumers’ perceptions of quality. International Journal of Retail & Distribution Management, 29(5): 236-246.
Jeon, J., 2015. The strengths and limitations of the statistical modeling of complex social phenomenon: Focusing on SEM, path analysis, or multiple regression models. International Journal of Economics and Management Engineering, 9(5): 1634-1642.
Karoui, S., Khemakhem, R., 2019. Consumer ethnocentrism in developing countries. European Research on Management and Business Economics, 25(2): 63-71.
Kerse, Y., Gelibolu, L., 2015. Tüketicilerin etnosentrik eğilimlerinde rolü olan faktörlerin etkisinin incelenmesi: Kars ilinde bir uygulama. Uluslararası İşletme ve Yönetim Dergisi, 3(2): 169-189.
Kılıç, O., Aydın Eryılmaz, G., 2020. Tüketicilerin ithal tarım ürünleri konusundaki tutum ve davranışlarının belirlenmesi: Samsun ili örneği, Türkiye. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 7(3): 315-320.
Kılıç, O., Başer, U., Eryılmaz, G.A., 2021. Tüketicilerin yerli tarım ürünü satın alma tercihini etkileyen faktörler: Samsun ili örneği, Türkiye. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11(3): 2342-2349.
Maiti, J., 2022. Confirmatory Factor Analysis. Multivariate Statistical Modeling in Engineering and Management, CRC Press.
Maksan, M.T., Kovačić, D., Cerjak, M., 2019. The influence of consumer ethnocentrism on purchase of domestic wine: Application of the extended theory of planned behaviour. Appetite, 142: 1-8.
Meydan, H.C., Şeşen, H., 2011. Yapısal Eşitlik Modellemesi AMOS Uygulamaları. Detay Yayıncılık, Ankara.
Mueller, R.O., Hancock, G.R., 2018. Structural equation modeling (Second Edition). In: G.R. Hancock, L.M. Stapleton and R.O. Mueller (Eds.), The Reviewer’s Guide to Quantitative Methods in the Social Sciences, Routledge, pp. 445-456.
Muhamad, N., Razak, R.C., 2004. Consumer ethnocentrism: The relationship with domestic products evaluation and buying preferences. International Journal of Management Studies, 11(Special Issue): 29-44.
Nguyen, T.D., Nguyen, T.T., Barrett, N.J., 2008. Consumer ethnocentrism, cultural sensitivity, and intention to purchase local products-evidence from Vietnam. Journal of Consumer Behaviour: An International Research Review, 7(1): 88-100.
Oğuz, C., Karakayacı, Z., 2017. Tarım Ekonomisinde Araştırma ve Örnekleme Metodolojisi. Atlas Akademi, Konya.
Onurlubaş, E., Altunışık, R., 2019. Tüketici etnosentrizmi ve marka imajının satın alma niyeti üzerindeki etkisi: gıda tüketicileri üzerine bir uygulama. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(17): 277-307.
Özden, A.T., 2017. Etnosentrik eğilim tüketicilerin satın alma davranışına etkisi: Doğu Anadolu ve Karadeniz bölgeleri üzerine karşılaştırılmalı analiz. Doktora Tezi, Başkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Öztürk, Y., 2020. Tüketici etnosentrizminin turistik satın alma tercihine etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(1): 304-313.
Paylan, M.A., Kavas, Y.B., 2020. Tüketici güveninin, algılanan finansal refah, toplum yanlısı etnosentrik eğilimler ve yerli ürün satın alma davranışı arasındaki düzenleyicilik etkisinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(COVID-19 Special Issue): 398-412.
Rahmawati, N.A., Muflikhati, I., 2016. Effect of consumer ethnocentrism and perceived quality of product on buying behavior of domestic and foreign food products: A case study in Pekanbaru, Riau, Indonesia. Journal of Consumer Sciences, 1(1): 1-13.
Ranjbarian, B., Rojuee, M., Mirzaei, A., 2010. Consumer ethnocentrism and buying intentions: An empirical analysis of Iranian consumers. European Journal of Social Sciences, 13(3): 371-386.
Saffu, K., Walker, J.H., Mazurek, M., 2010. The role of consumer ethnocentrism in a buy national campaign in a transitioning country: Some evidence from Slovakia. International Journal of Emerging Markets, 5(2): 203-226.
Schmitt, T.A., 2011. Current methodological considerations in exploratory and confirmatory factor analysis. Journal of Psychoeducational Assessment, 29(4): 304-321.
Shimp, T.A., Sharma, S., 1987. Consumer ethnocentrism: Construction and validation of the CETSCALE. Journal of Marketing Research, 24(3): 280-289.
Suhr, D.D., 2006. Exploratory or confirmatory factor analysis?. Proceedings of SAS Users Group International Conference, SAS Institute Inc., Cary, pp. 1-17.
Tekin, M., Öztürk, D., Ünal, H., 2021. Tüketici etnosentrizminin marka imajı oluşturmadaki etkisi: tanınmış bir hazır giyim markası örneği. Fırat Üniversitesi Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5(1): 1-26.
Ulusoy, G., 2020. The effects of the consumers ethnocentric tendencies on the purchase intention to products with domestic production logo. Business & Management Studies: an International Journal, 8(4): 139-158.
Uyar, K., Dursun, Y., 2015. Farklı ürün kategorilerinde yabancı markalama ve tüketici etnosentrizmi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2): 363-382.
Wang, C.L., Chen, Z.X., 2004. Consumer ethnocentrism and willingness to buy domestic products in a developing country setting: testing moderating effects. Journal of Consumer Marketing, 21(6): 391-400.
Yen, Y.S., 2018. Extending consumer ethnocentrism theory: the moderating effect test. Asia Pacific Journal of Marketing and Logistics, 30(4): 907-926.