Türkiye’de Kaba Yem Üretim Potansiyelinin Değerlendirilmesi: Kırşehir İli Örneği

Türkiye’de çiftlik hayvanlarının yaşam ve üretim payı için gereken kaliteli kaba yem ihtiyacının karşılanamadığı ve ortaya çıkan açığın yoğun tahıl samanı kullanılarak kapatılmaya çalışıldığı herkes tarafından kabul edilen bir gerçektir. Türkiye’de üretilen 29.6 milyon ton kaliteli kaba yem 17.1 milyon hayvan birimi (HB) varlığının yaşam payı ihtiyacının % 37.6’sını karşılamaktadır. Kırşehir ilinde ise 181.8 bin HB hayvan varlığı 836.3 bin ton kaliteli kaba yeme ihtiyaç duyarken, mevcut üretim yalnızca 97.4 bin tondur. Kaba yem açığı Türkiye’de 49 milyon ton, Kırşehir’de ise 738.9 bin tondur. Türkiye genelindeki kaliteli kaba yem açığı ile ilgili sorun Kırşehir’de çok daha ciddi boyutlardadır. Nitekim Kırşehir’deki kaliteli kaba yem üretiminin ihtiyacı karşılama oranı sadece % 11.6’dır. Dolayısıyla kaliteli kaba üretiminin artırılması hem Türkiye hem de Kırşehir ili için acil bir zorunluluk haline gelmiştir. Yem bitkileri yetiştiriciliğine devlet tarafından verilen destekler ekiliş alanlarının ve üretim miktarlarının önemli ölçüde artmasını sağlamıştır. Ancak bu artışlar dahi mevcut ihtiyacı karşılamaktan oldukça uzaktır. Arzu edilen kaliteli kaba yem üretimi hedefine ulaşabilmek için; (1) öncelikle üreticilerde yem bitkileri kültürünün oluşturulması, (2) yem bitkilerinin ekonomik açıdan diğer bitki gruplarıyla rekabet edebilecek konuma getirilmesi, (3) yem bitkilerinin hayvan besleme dışındaki yararlarının üreticiye benimsetilmesi ve (4) meraların ıslah edilerek amenajman kurallarına göre kullanımının sağlanması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Hayvan varlığı, kaba yem, Kırşehir ili, yem bitkileri, ekim alanı

Evaluation of Roughage Production Potential in Turkey: The Case of Kırşehir Province

It is well known that the need for quality roughage to maintain the level of intake by livestock is not met in Turkey. It is a fact accepted by everyone that the resulting deficit is tried to be compensated by using cereal straw. The annual roughage production of Turkey is 29.6 million tons, which meets 37.6% required amount for maintenance of 17.1 million animal units in Turkey. The quality roughage needed in Kırşehir province is 836.3 thousand tons for 181.8 thousand animal units, whereas the current roughage production is only 97.4 thousand tons. The roughage deficit of Turkey is 49 million tons while this deficit is 738.9 thousand tons in Kırşehir. The deficiency in roughage production in Turkey is much more critical in Kırşehir province. The compensative ratio of quality roughage production in Kırşehir province is only 11.6%. Therefore, increasing the quality of roughage production has become an urgent obligation for both Turkey and Kırşehir province. The funded roughage production by the government has led to a significant increase in the cultivation areas and the amount of production. However, even these increases are far from meeting the current need. To reach the targeted quality roughage production; (1) the culture of forage crops should be adopted by the producers, (2) the forage crops should economically be competitive with the other crops, (3) the farmers should be convinced of the benefits of roughage other than the need for animal feeding, and (4) pastures should be improved and used according to management rules.

Keywords:

Animal population, cultivation area, roughage, Kırşehir province, forage crops,

PDF

___

Acikbas, S., Ozyazici, M.A., 2019. Buğday samanının yem değerinin belirlenmesi: Türkiye, Siirt ili örneği. International Journal of Scientific and Technological Research, 5(12): 238-243.
Aksu, N., Dellal, İ., 2016. Afyonkarahisar ilinde yem bitkileri desteğinin büyükbaş hayvancılık faaliyetleri ile ilişkisinin değerlendirmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 26(1): 52-60.
Alçiçek, A., Kılıç, A., Ayhan, V., Özdoğan, M., 2010. Türkiye’de kaba yem üretimi ve sorunları. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, 11-15 Ocak, Ankara, s. 1-10.
Altın, M., Orak, A., Tuna, C., 2009. Yembitkilerinin sürdürülebilir tarım açısında önemi. R. Avcıoğlu, R. Hatipoğlu ve Y. Karadağ (Editörler), Yembitkileri, Genel Bölüm, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, Cilt 1, İzmir, s. 14.
Altın, M., Gökkuş, A., Koç, A., 2011. Çayır Mera Yönetimi, I. Cilt (Genel İlkeler). T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, Ankara.
Anonim, 2020a. Ulusal Su Planı (2019-2023). (https://www.tarimorman.gov.tr/SYGM/Belgeler /NHYP%20DEN%C4%B/ULUSAL%20SU%20PLANI.pdf), (Erişim tarihi:10.02.2020).
Anonim, 2020b. Resmi İstatistikler. Meteoroloji Genel Müdürlüğü, (https://mgm.gov.tr/veridegerlendirme/ il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=KIRSEHIR), (Erişim tarihi:12.10.2020).
Anonim, 2020c. Kırşehir İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Verileri. (https://kirsehir.tarimorman. gov.tr/Menu/9/Il-Tanitim), (Erişim tarihi: 10.02.2020).
Anonim, 2020d. Bitkisel Üretim İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu, (https://biruni.tuik.gov.tr), (Erişim tarihi: 22.03.2020).
Anonim, 2020e. Hayvansal Üretim İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu, (https://biruni.tuik.gov.tr), (Erişim tarihi: 22.03.2020).
Bıçakçı, E., Açıkbaş, S., 2018. Bitlis ilindeki kaba yem üretim potansiyelinin hayvan varlığına göre yeterliliğinin belirlenmesi. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 7(1): 180-185.
Chaudhry, A.S., 2008. Forage based animal production systems and sustainability, an invited keynote. Revista Brasileira de Zootecnia, 37: 78-84.
Çeçen, S., Öten, M., Erdurmuş, C., 2005. Assesment of sorghum (Sorghum bicolor L.), sudangrass (Sorghum sudanense L.) and corn (Zea mays L.) as second crop in the coastal region of West Mediterranean Belt of Turkey. Mediterranean Agricultural Sciences, 18(3): 337-341.
Gençkan, M.S., 1992. Yem Bitkileri Tarımı. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 467, (2. Baskı), İzmir. Kır, H., 2020. Yield and quality traits of some silage maize cultivars. Fresenius Environmental Bulletin, 29(12a): 2843-2849.
Kır, H., Karadag, Y., Yavuz, T., 2018. The factors affecting yield and quality of hungarian vetch+ cereal mixtures in arid environmental conditions. Fresenius Environmental Bulletin, 27(12a): 9049-9059.
Kır, H., Şahan, B.D., 2018. The yield and agronomic characteristics of silage sorghum and sorghum-sudangrass hybrid cultivars under Kirsehir ecological conditions. International Journal of Agricultural and Natural Sciences, 1(3): 173-176.
Kuşvuran, A., Nazlı, İ.R., Tansı, V., 2011. Türkiye’de ve Batı Karadeniz Bölgesi’nde çayır-mera alanları, hayvan varlığı ve yem bitkileri tarımının bugünkü durumu. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 28(2): 21-32.
Meşe, A., Gülümser, E., Mut, H., 2019. Bilecik ili yem bitkilerinin mevcut durumu. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 6(2): 336-343.
Özkan, U., Şahin, D.N., 2016. Türkiye’de kaliteli kaba yem kaynaklarının mevcut durumu. Türkiye Bilimsel Derlemeler Dergisi, 9(1): 23-27.
Sürmen, M., Yavuz, T., Çankaya, N., Töngel, M.Ö., 2008. Karadeniz bölgesinde hayvan besleme alışkanlıkları üzerine bir araştırma. International Journal of Agricultural and Natural Sciences, 1(1): 49-53.
Topçu, G.D., Özkan, Ş.S., 2017. Türkiye ve Ege bölgesi çayır-mera alanları ile yem bitkileri tarımına genel bir bakış. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(1): 21-28.
Turan, N., Özyazıcı, M.A., Tantekin, G.Y., 2015. Siirt ilinde çayır mera alanlarından ve yem bitkilerinden elde edilen kaba yem üretim potansiyeli. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 2(1): 69-75.
Yavuz, T., 2017. Farklı biçim zamanlarının yem bezelyesi (Pisum sativum L.) ve yulaf (Avena sativa L.) karışımlarında ot verim ve kalitesi üzerine etkileri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 26 (1): 67-74.
Yavuz, T., Kır, H., 2018. Ahi Evran Üniversitesi kaba yem pilot üniversite projesi tanıtımı. Yem ve Kırmızı Et Sempozyumu, 25-27 Mart, Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir, s. 25-27.