TÜRKİYE'DE KONAKLAMA SEKTÖRÜNÜN YAPISAL VE MEKÂNSAL DEĞİŞİMİ: 1990-2013

Konaklama sektörü daha çok turizm disiplini içerisinde, konaklama, ağırlama, otel yönetimi, hizmet kalitesi, marka değeri vb. gibi konularda ele alınmaktadır. Ancak turizm coğrafyası ve ekonomik coğrafya kapsamında konaklama tesisleri konusu çoğunlukla ihmal edilmiştir. Bu makale, 1990'dan 2013'e kadar olan süreçte Türkiye'de konaklama sektörünün yapısal değişimi ve değişen coğrafyasını ele almaktadır. Çalışmada il düzeyinde, konaklama tesislerinin tesis, oda ve yatak kapasitelerindeki mekânsal değişim; 1990, 2000, 2010 ve 2013 yılları için ArcGIS 10 yazılımı kullanılarak ortaya konulmuştur. Türkiye'de konaklama sektörü 1980'lerin başlarından itibaren gelişmeye başlamıştır. 1990'ların başlarında Türkiye'de konaklama sektörünün tesis, oda ve yatak kapasitelerinin coğrafi dağılışı ana hatları ile kitle turizmin yansıtacak biçimde şekillenmiştir. Ancak bu dönemde alternatif turizmle birlikte konaklama sektöründe gelişme gösteren bazı iller de mevcuttur. Konaklama sektörü turizmde doğrudan istihdam alanı yaratmaktadır. Turizmle birlikte konaklama sektörünün gelişmesi Türkiye'de turizm potansiyeline sahip pek çok il için ekonomik kalkınmaya katkı sağlayabilecek önemli bir araçtır.

STRUCTURAL AND SPATIAL CHANGE OF THE LODGING SECTOR IN TURKEY: 1990-2013

Lodging sector are mostly deal with in tourism dicipline, such as accommodation, hospitality, hotel management, service quality, brand value etc. issues. However, accommodation facilities issue, has been often neglected within the scope of tourism geography and economic geography. This article deal with constitutional change and changing geography of lodging sector in Turkey from 1990 to 2013. In this study, facility, room and bed capacity data of accommodation sector used for years of 1990, 2000, 2010 and 2013. We use this data for demonstrate the spatial changes in the supply of accommodation sector. The study carry out at provincial level. The data is analyzed using with ArcGIS 10 software. Lodging sector in Turkey began to develop since the early 1980s. In the early 1990s, geography of facility, room and bed capacity of lodging sector in Turkey has reflected mass tourism destination. Because the developments with respect to mass tourism has shaped the accommodation sector in Turkey. However, certain provinces are also in existence that growing in the accommodation sector with alternative tourism during this period. Accommodation sector create direct employment in tourism. The deveopment of accommodation sector together with tourism is an important device that can contribute to economic development for many provinces which has tourism potential in Turkey.

PDF

___

AKPINAR, G. (2010). "Türkiye'de Kaplıca Turizmi ve Sorunları", Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S: 9(1).
BAHAR, O. (2006). "Turizm Sektörünün Türkiye'nin Ekonomik Büyümesi Üzerindeki Etkisi: VAR Analizi Yaklaşımı", Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, S: 13(2).
BORATAV, K. (2014). Türkiye İktisat Tarihi 1908-2009. Ankara: İmge Kitabevi.
ÇAVUŞ, Ş. ve Öncüer, M. (2013). Türkiye'de Konaklama Sektörünün Gelişimi, (Ed. Ş. Çavuş, Z.Ege ve O.E. Çolakoğlu), Türk Turizm Tarihi Yapısal ve Sektörel Gelişim, Ankara: Detay Yayıncılık.
ÇIMAT, A., Bahar, O. (2003). "Turizm Sektörünün Türkiye Ekonomisi İçindeki Yeri ve Önemi Üzerine Bir Değerlendirme", Akdeniz İ.İ.B.F Dergisi. S: 6.
DİNÇER, M., Dinçer, F. (1989). "Türkiye'de Konaklama Sektörünün Gelişimi ve Başlıca Sorunları Üzerine Bir Araştırma", İktisat Fakültesi Mecmuası, S:47(1-4).
DOĞANER, S. (1997) "Türkiye'nin Dağcılık alanlarında Kış Turizmini Etkileyen Coğrafi Etmenler", Coğrafya Dergisi, S:5.
EGE, Z. (2013). Türkiye'de Dış Turizm Talebinin Yapısı ve Gelişimi. (Ed. Ş. Çavuş, Z.Ege ve O.E. Çolakoğlu), Türk Turizm Tarihi Yapısal ve Sektörel Gelişim, Ankara: Detay Yayıncılık.
EMEKLİ, G. (2005). "Avrupa Birliğinde Turizm Politikaları ve Türkiye'de Kültürel Turizm", Ege Coğrafya Dergisi, S:14.
EMEKLİ, G., İbrahimov, A., Soykan, F. (2006). "Türkiye'de Küreselleşmeye Coğrafi Yaklaşımlar ve Türkiye". Ege Coğrafya Dergisi, S:15.
GIBSON, C. (2009). "Geographies of Tourism: Critical Research on Capitalism And Local Livelihoods", Progress in Human Geography, S:33.
GILL, A. (2012). "Travelling Down The Road to Postdisciplinarity?: Reflections of A Tourism Geographer", The Canadian Geographer, S:56.
GÖKDENİZ, A., DİNÇ, Y., AŞIK, N.A., MÜNGER, L., TAŞKIR, H. (2009). "Türkiye'de İç Turizm Kavramı ve İç Turizmde Önemli Bir Destinasyon Olan Ayvalık'ta Müşteri Arz ve Talebine Yönelik Ampirik Bir Araştırma Işığında Geliştirme Stratejileri", Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S:12 (22).
GÜLBAHAR, O. (2009). "1990'lardan Günümüze Türkiye'de Kitle Turizminin Gelişimi ve Alternatif Yönelimler", Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S:14 (1).
GÜLCAN, B. (2010). "Türkiye'de Kültür Turizminin Ürün Yapısı ve Somut Kültür Varlıklarına Dayalı Ürün Farklılaşma İhtiyacı", İşletme Araştırmaları Dergisi, S:2(1).
GÜNDÜZ, F., BARLI, M. (2013). "Genel Olarak Otel İşletmelerini Etkileyen Sorunlar: Doğu Anadolu Bölgesindeki Otel İşletmelerine Yönelik Bir Uygulama". Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, S:2.
HALL, C. M., PAGE, S. J. (2009). "Progress in Tourism Management: From The Geography of Tourism to Geographies of Tourism: A Review", Tourism Management, S:30.
IOANNIDES, D. (2006). "Commentary: The Economic Geography of The Tourist Industry: Ten Years of Progress In Research And an Agenda For The Future", Tourism Geographies, S:8.
KOZAK, N., KOZAK, M.A., KOZAK, M. (2014). Genel Turizm Bilgisi İlkeler-Kavramlar. Ankara: Detay Yayıncılık.
KOZAK, N. (2012). Genel Turizm Bilgisi. Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2472.
KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI. (2013) http://yigm.kulturturizm.gov.tr/TR,10177/kis-sporlari-turizm- merkezlerine-iliskin-genel-bilgiler.html. Erişim Tarihi:03.07.2015
KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI. (2015a). http://yigm.kulturturizm.gov.tr./TR,9853/istatistikler.html. Erişim tarihi: 03.07.2015.
KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI. (2015b). http://yigm.kulturturizm.gov.tr/TR,9860/turizm -belgeli-tesisler.html Erişim tarihi: 03.07.2015
NEPAL, S. K. (2009). Tourism geographies: A Review of Trends, Challenges, And Opportunities. In T. Jamal and M. Robinson (Eds.), The Sage Handbook of Tourism Studies, London: SAGE.
NIEWIADOMSKI, P. (2015). "International hotel groups and regional development in Central and Eastern Europe", Tourism Geographies: An International Journal of Tourism Space, Place and Environment, S:17 (2).
OKUYUCU, A., SOMUNCU, M. (2013). "Türkiye'de İnanç Turizmi: Bugünkü Durum, Sorunlar ve Gelecek", International Conference on Religious Tourism and Tolerance: 9-12 Mayıs 2013 Konya Proceedings.
ONGUN, B. (2014). Turizm ve Sağlık Turizmi (Denizli Örneği), Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
ÖZGÜÇ, N. (2007). Turizm Coğrafyası Özellikler ve Bölgeler. İstanbul: Çantay Kitabevi.
ÖZTÜRK, Y., YAZICIOĞLU, İ. (2002). Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Alternatif Turizm Faaliyetleri Üzerine Teorik Bir Çalışma, Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, S:2.
PEARCE, D. G. (1979). "Towards A Geography of Tourism", Annals of Tourism Research, S:7.
ROGERSON, J. M., VİSSER, G. (2011). "Rethinking South African urban tourism research", Tourism Review International, S:15.
ROGERSON, J.M. (2012). "The Changing Location of Hotels in South Africa's Coastal Cities", 1990-2010. Urban Forum, S:23.
ROGERSON, J.M. (2013a). "The Economic Geography of South Africa's Hotel Industry 1990-2010", Urban Forum, S:24.
ROGERSON, J.M. (2013b). "Reconfiguring South Africa's hotel industry 1990-2010: Structure, segmentation, and spatial transformation", Applied Geography S:36.
SHARMA, B., DYER, P., CARTER, J., GURSOY, D. (2008). "Exploring Residents' Perceptions of the Social Impacts of Tourism on the Sunshine Coast, Australia", International Journal of Hospitality & Tourism Administration, S:9 (3).
SHOVAL, N., COHEN-HATTAB, K. (2001). "Urban Hotel Development Patterns in The Face of Political Shifts", Annals of Tourism Research, S:28.
SOMUNCU, M., ÇUBUK KAYA, N., AKPINAR, N., KURUM, E., ECERAL, T.Ö. (2012). Doğu Karadeniz Bölgesi Yaylalarında Çevresel Değişim. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınevi.
SOMUNCU, M., AKPINAR, N., KURUM, E., ÇUBUK KAYA, N., ECERAL, T.Ö. (2010). "Gümüşhane İli Yaylalarındaki Arazi Kullanımı ve İşlev Değişiminin Değerlendirilmesi: Kazıkbeli ve Alistire Yaylaları Örneği", Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, S:2 (2).
SOMUNCU, M. (2004). "Dağcılık ve Dağ Turizmindeki İkilem: Ekonomik Yarar ve Ekolojik Bedel", Coğrafi Bilimler Dergisi, S:2 (1).
SOMUNCU, M. (1997)."Doğu Karadeniz Bölümünde Yayla-Dağ Turizminin Bugünkü Yapısı, Sorunları ve Geleceği", Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, S:6.
TIMOTHY, D. J., WALL, G. (1995). "Tourist Accommodation in An Asian Historic City". Journal of Tourism Studies, S:6.
TIMOTHY, D.J., TEYE, V.B. (2009). Tourism And The Lodging Sector. Oxford: Butterworth-Heinemann.
TUYED (2014). http://www.tuyed.org.tr/turizmde-istihdam-838-bin-kisi- oldu/ Erişim Tarihi: 04.07.2015
USTA, Ö. (2014). Turizm Genel ve Yapısal Yaklaşım. Ankara: Detay Yayıncılık.
ÜNER, M.M., Sökmen, A., Birkan, İ. (2006). "Türkiye'de Her Şey Dahil Uygulamasının Konaklama İşletmeleri Üzerindeki Etkisi: Antalya Örneği", Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, S:17 (1).
YAVAN, N. (2011). Teşviklerin Sektörel ve Bölgesel Analizi Türkiye Örneği. Ankara: Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Yayınları No: 27.