ORTAÖĞRETİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI DERSİ ÖĞRETİMPROGRAMLARININ KONUŞMA EĞİTİMİ AÇISINDANİNCELENMESİ

Bu çalışmanın amacı 1924-2018 yılları arasında uygulanan ortaöğretim Türk dili ve edebiyatı dersi öğretim programlarının konuşma eğitimi açısından incelenmesidir. Araştırmada incelenen öğretim programlarında konuşma eğitimine verilen yer eğitim programlarının temel ögeleri olan amaç, içerik, öğrenme-öğretme süreci (yöntem-teknik) ve ölçme değerlendirme ögeleri açısından karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Araştırma tarama modelinde betimsel bir çalışma olup araştırma verilerine nitel veri toplama yöntemlerinden doküman analizi aracılığıyla ulaşılmıştır. İncelenen veriler 1924-2019 yılları arasında Millî Eğitim Bakanlığı tarafından uygulanan Türk Dili ve Edebiyatı Dersi Öğretim Programlarıdır. Verilerin analizinde betimsel analiz kullanılmıştır. Veriler; amaç, içerik, yöntem-teknik ve ölçme- değerlendirme temaları altından sunulmuştur. Programlar değerlendirildiğinde konuşma eğitimine ilişkin amacın tüm programlarda neredeyse aynı ifadelerle dile getirildiği belirlenmiştir. Konuşma eğitimi içeriğinin 1957 programında işlevsel bir açıdan ele alındığı, 1998 programında kapsamlı; sosyolojik ve psikolojik unsurları ile bir bütün olarak ele alındığı, 2015 ve 2018 programlarında ise tüm öğrenme alanları ile eşzamanlı ve uygulama odaklı ele alındığı belirlenmiştir. Yöntem ve teknik açısından öğretim programlarında genel ifadeler kullanıldığı, bu konuda en kapsamlı önerilerin 2005 programında yapıldığı ancak 2015 ve 2018 programlarında yöntem teknik önerileri yapılmaksızın etkileşimli çalışmalarla verilerek öğrenci merkezli uygulamalara yer verildiği saptanmıştır. Ölçme ve değerlendirme, sadece konuşma eğitimi açısından değil Türk dili ve edebiyatı öğretimi kapsamındaki tüm dil becerileri açısından en ihmal edilen öge olduğu belirlenmiştir. Konuşma eğitimine ilişkin içerik açısından en ayrıntılı programın 1992 programı olduğu, tüm ögeler açısından en zayıf programın 1976 programı olduğu, diğer dil becerileri ile birlikte ve uygulama odaklı planlanan 2018 programının konuşma eğitimi açısından çağın ihtiyaçları doğrultusunda hazırlandığı belirlenmiştir.

INVESTIGATON OF SECONDARY EDUCATION TURKISH LANGUAGE AND LITERATURE COURSE CURRICULA WITH REGARD TO SPEAKING EDUCATION

This study aims at investigating the secondary education Turkish language and literature course curriculaimplemented between 1924 and 2018 with regard to speaking education. The place given to speaking education inthe investigated curricula was evaluated by comparison of elements of curricula such as “aims, content, learningteaching process (method-technique), and assessment and evaluation. The study is a descriptive research and thedata of the study were obtained using the document analysis as one of the qualitative data collection methods. Thedata used in the study were comprised of the Turkish language and literature course curricula implemented by theMinistry of National Education between 1924 and 2019. The descriptive analysis was conducted in the analysis ofthe data. The data were presented under aim, content, method-technique, and assessment and evaluation themes.When the curricula were evaluated, it was found that the aim regarding the speaking education was stated withalmost the same expressions in all curricula. It was also found that speaking education was considered from afunctional perspective in the 1957 curriculum; comprehensively as a whole with its sociological and psychologicalaspects in the 1998 curriculum; as synchronous with other learning fields and from an exercise point of view inthe 2015 and 2018 curricula. It was revealed that general expressions were used in the curricula with regard tomethod and technique, and the most extensive recommendations were done in the 2005 curriculum but 2015 and2018 curricula included student-oriented exercises via interactive practices without making any recommendationsabout method and technique. It was found that assessment and evaluationis the most neglected element not onlyfor speaking education but also for other language skills under Turkish language and literature education. It wasrevealed that the 1992 curriculum was the most comprehensive one with regard to content, and the 1976curriculum was the weakest one with regard to all elements, and the 2018 curriculum, which was planned incoordination with other language skills and from an exercise point of view, had been organized in line with the requirements of the time with regard to speaking education

PDF

___

Aktaş, E., & Yurt, S. U. (2016). 2005 ile 2015 ilköğretim Türkçe Dersi öğretim programlarının (1-8 sınıflar) karşılaştırılması. 15. Uluslararası Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumunda Sunulan Bildiri, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla. Erişim adresi: http://usos2016.com/usos2016-bildiri-ozetkitabi.pdf sitesinden erişilmiştir.
Arhan, S. (2007). Öğretmen görüşlerine göre ilköğretim okulları ikinci kademede konuşma eğitimi (Ankara ili örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Atik, S., & Aykaç, M. (2017). 2009 ve 2015 Türkçe öğretim programlarının eğitim programı ögeleri açısından değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 586-607.
Babacan (2003)’a Babacan, M. (2003). Orta Öğretimdeki Türk Dili ve Edebiyatı öğretiminin eğitim fakültesi Türkçe eğitimi bölümü öğrencilerinin yazılı anlatım dersi sınav ve ödevleri çerçevesinde durumu. Dil Dergisi, 122, 61-74.
Balcı, A., Coşkun, E. & Tamer, M. (2012). Cumhuriyet Dönemi Türkçe dersi öğretim programlarının genel amaçları bakımından değerlendirilmesi. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(1), 1-13.
Bayburtlu, Y. S. (2015). 2015 Türkçe dersi öğretim programı ve 2006 Türkçe dersi öğretim programının değerlendirilmesi. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish and Turkic, 10(15), 137-158. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8817 sitesinden erişilmiştir.
Büyükkantarcıoğlu, N. (2006). Bilgi toplumu oluşturma bağlamında Türk edebiyatı dersleri üzerine düşünceler. Milli Eğitim Dergisi, 169.
Çağımlar Z., & İflazoğlu A. (2002). Yazılı ve sözlü anlatım becerilerinin (kompozisyon) ilköğretim 5. sınıflarda öğretmen ve öğrenci görüşleri açısından değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(23), 12-22.
Dursunoğlu, H. (). Cumhuriyetin ilanından günümüze Türkçe ve edebiyat öğretiminin orta öğretimdeki tarihi gelişimi. Milli Eğitim Dergisi, 169.
Ercilasun, A. B. (1998). Türkçenin yapısına uygunluk bakımından radyo ve televizyon yayınlarında kullanılan Türkçe. radyo ve televizyon yayınlarında türk dilinin kullanımı- tebliğler, geçici danışma kurulu toplantısı. 25-26 Kasım1998. Ankara: TRT Genel Sekreterlik Basım ve Yayım Müdürlüğü Ofset Tesisleri.
Işıksalan, S. N. (2011). 2005 Türk Edebiyatı öğretim programının değerlendirilmesi: Eskişehir örneği. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, C.12, S.1, 15-40.
Karahan, L. (1998, 25-26 Kasım). Radyo ve Televizyon Yayınlarında Yöresel Söyleyiş Sorunu. Radyo ve Televizyon Yayınlarında Türk Dilinin Kullanımı-Tebliğler, Geçici Danışma Kurulu Toplantısı. 25- 26 Kasım1998. Ankara: TRT Genel Sekreterlik Basım ve Yayım Müdürlüğü Ofset Tesisleri.
Karakuş, İ. (2002). Türkçe, Türk Dili ve edebiyatı öğretimi. Ankara: Anıttepe Yay. Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
Kavcar, C., Oğuzkan, F. & Sever, S. (2004). Türkçe öğretimi Türkçe ve sınıf öğretmenleri için. Ankara: Engin.
Sağlam, Ö. Y. (2010).7. Sınıf öğrenciliernin hazırlıksız konuşma becerileri üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Sargın, M. (2006). İlköğretim öğrencilerinin konuşma becerilerinin değerlendirilmesi-Muğla ili örneğinde. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. SıtkıKoçman Üniveristesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
Ulutaş, S. & Erman, M. (2011). Cumhuriyetin kuruluşundan günümüze Türkiye’de uygulanmış olan ilkokul, ortaokul ve ilköğretim okulları öğretim programlarında ölçme ve değerlendirme. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 2(1), 148-154.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
Yücel, H. A. (1938). Türkiye’de ortaöğretim. Ankara: Kültür Bakanlığı.
1030 Tarihli Orta Mektep ve Lise Müfredat Programlarına Zeyl. İstanbul Devlet Matbaası. Liselerin İkinci Derece Müfredat Programı, Matbaayı Amire: İstanbul.
Lise Müfredat Programları Esbabı Mucibe Layihası, Matbaayı Amire: İstanbul.
T. C. Maarif Vekaleti. (1934). Lise Müfredat Programı, Devlet Matbaası: İstanbul.
T. C. Maarif Vekaleti. (1930). Orta Mektep Müfredat Programı, Devlet Matbaası: İstanbul.
T. C. Kültür Bakanlığı. (1938). Lise Programı. Devlet Basımevi: İstanbul.
MEB. (1942). İlkokullarda ortaokul ve liselerde ve bu derecedeki meslek okullarında dilbilgisi öğretimi hakkında genelge (1942/916). Tebliğler Dergisi, 192.
MEB. (1949). Liselerin dört yıla çıkartılması üzerine derslerin haftalık dağılımı hakkında genelge (1949/2588). Tebliğler Dergisi, 557.
MEB. (1952). Kompozisyon müfredatı hakkında genelge (1952/32). Tebliğler Dergisi, 687.
MEB. (1954). 1789 Sayılı Genelge (1954/3879). Tebliğler Dergisi, 816.
MEB. (1954). Türk Dili ve Edebiyatı programları ile ilgili açıklamalar hakkında Talim ve Terbiye Kurulu Kararı (1954/222). Tebliğler Dergisi, 826.
MEB. (1957). Liselerin yeni müfredat programı hakkında Talim ve Terbiye Kurulu Kararı (1957/215). Tebliğler Dergisi, 976.
MEB. (1976). Lise Haftalık Ders Dağılım Çizelgeleri Hakkında Talim ve Terbiye Kurulu Kararı (1976/345). Tebliğler Dergisi, 1900.
MEB. (1976). Lise Haftalık Ders Dağılım Çizelgeleri Hakkında Talim ve Terbiye Kurulu Kararı (1976/345). Tebliğler Dergisi, 1900.
MEB. (1976). Lise Haftalık Ders Dağılım Çizelgeleri Hakkında Talim ve Terbiye Kurulu Kararı (1976/345). Tebliğler Dergisi, 1901.
MEB. (1992). Ders Geçme ve Kredi Yönetmeliğini uygulayan ortaöğretim kurumlarının ortak desleri arasında yer alan Türk Dili ve Edebiyatı öğretim programının kabulü hakkında Talim ve Terbiye Kurulu Kararı (1992/293). Tebliğler Dergisi, 2370.
MEB. (1998). 1998 Türk Dili ve Edebiyatı Ders Programı. Lise Ders Programları. C.II, Milli Eğitim Basımevi: İstanbul.
MEB. (2005). Dil ve Anlatım Dersi 9., 10., 11., 12. Sınıflar Öğretim Programı. Ankara. MEB. (2015).
Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı Dersi Öğretim Programı. Ankara. MEB. (2018). Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı Dersi Öğretim Programı. Ankara.