HALİT ZİYA’NIN SANAT YAZILARINDA MUSİKİ

Servet-i Fünûn dönemi, sanatkârane bir duyuş tarzının ön plana çıkarılmış olduğu eserlerin üretildiği bir dönemdir.Bu eserlerde Batılı tarzda sanat estetiğinin oluşturulmaya çalışıldığı görülür. Bu dönemin sanatçıları güzelsanatların diğer dalları ile de ilgilenmişler ve aynı zamanda dikkatlerini sanat eseri üzerine yoğunlastırmıslardır.Edebiyata önemli inşa malzemeleri sunan güzel sanatların çeşitli alanları arasında müzik ve resim ilk sırada yeralır. Bu bağlamda resim ve müzik Servet-i Fünûn dönemi eserlerinin en önemli unsurlarından birini oluşturur.Estetize olmuş bir dile sahip olan Servet-i Fünûn neslinin dağarcığına resim ve müzik sadece kavram ya da temaolarak girmemiş aynı zamanda onların üsluplarını da belirleyen bir unsur olmuştur. Servet-i Fünûn dönemiedebiyat tarihlerinin yaygın kanaati ile şiirde ön plana çıkan Tevfik Fikret/Cenap Şahabettin ile nesirde ön planaçıkan Halit Ziya/Mehmet Rauf isimleri güzel sanatların özellikle resim ve müzik dallarına da ilgi duymuşlardır.Ancak yalnızca ilgi boyutunda kalmayan bu resim ve müzik merakı onların eserlerinin arka fonunu da oluşturur.Türk edebiyatında adı özellikle roman türü ile bütünleşmiş ve günümüze kadar bu hakimiyeti tek başına korumuşolan Halit Ziya, kurgu metinlerin dışında aynı zamanda sanata dair yazılar kaleme alır. Ancak Halit Ziya’nın sanatyazıları romanları kadar rağbet görmez. Romanlarının gücü eleştirmenliğini gölgede bırakır. Bu araştırmanınkonusu Halit Ziya’nın kurgu metinler dışındaki eserlerinde musikinin yeri ve musiki üzerine görüşlerindenhareketle güzel sanatlara yaklaşımıdır.

MUSİC IN HALİT ZİYA’S ART WRİTİNGS

The period of Servet-i Fünûn was a period in which the works of art with an artistic style were brought to the fore. In these works, it is seen that Western aesthetics are tried to be created. The artists of this period were also interested in other branches of fine arts and also focused their attention on the work of art. Music and painting take the first place among the various fields of fine artsthat offer building materialsto literature. In this context, painting and music constitute one of the most important elements of Servet-i Fünûn period works. Servet-i Fünûn, which has an aesthetized language, has not only entered the repertoire of generation as a concept or theme, but has also been an element that determines theirstyle. Tevfik Fikret / Cenap Şahabettin and Halit Ziya / Mehmet Rauf, who came to the forefront in poetry with the widespread conviction of literary histories of Servet-i Fünûn period, were also interested in fine arts, especially painting and music branches. However, this curiosity of painting and music, which is not only in the dimension of interest, forms the background of their works. Halit Ziya, whose name has been integrated with the novel genre in Turkish literature and has maintained this domination alone until today, writes about art besides fiction texts. However, Halit Ziya's art writings are not as popular as his novels. The power of his novels overshadows his criticism. The subject of this research is the place of music in Halit Ziya's works other than fiction texts and his approach to fine arts based on his views onmusic.

PDF

___

Arslan, F. (2017). Halit Ziya Uşaklıgil’in Türk musikisi hakkındaki düşünceleri üstüne. Geçmişten Günümüze Uluslararası Dini Musiki Sempozyumu, Amasya Bildiriler Kitabı, s. 337-346
Arslan, N. (2002). Eylül ya da bir aşkın analizi. Hece Türk Romanı Özel Sayısı, 65/66/67, 560- 571.
Atay, O. (2005). Günlük. İstanbul, İletişim Yayınları.
Baş, S. (2010). Batıya hayran bir neslin romanı: Servet-i Fünûn romanı. Turkish Studies, 5(2), s. 333
Çağın, Ş. (2016). Halit Ziya’nın beslendiği güzel sanatlar. Yeni Türk Edebiyatı, 13, 23-38.
Çağın, Ş. (2016). “Ahmet Midhat ve Güzel Sanatlar”. Yeni Türk Edebiyatı, 16, 47-60.
Çanaklı, L. A. (2014). Halit Ziya Uşaklıgil ve Türk halk kültürü. Turkish Studies, 9(6), 237-254.
Çıkla, S. (2004). Roman ve gerçekçilik bağlamında kültür değişmeleri ve Servet-i Fünûn romanı. Ankara: Akçağ Yayınları.
Ebcioğlu, H. M. (1945). Günden güne: Halit Ziya Uşaklıgil’in aradığı şarkı. Vakit, 4 Mart 1945 (http://earsiv.sehir.edu.tr:8080/xmlui/handle/11498/13925) sitesinden indirilmiştir.
Huyugüzel, Ö. F. (2004). Halit Ziya Uşaklıgil. Ankara: Akçağ Yayınları. İleri, S. (2012). Yaşadığım İstanbul. İstanbul: Everest Yayınları.
Kerman, Z. (1995). Halit Ziya Uşaklıgil’in romanlarında Batılı yaşayış tarzı ile ilgili unsurlar. Ankara :Atatürk Kültür Merkezi Yayını
Özgül, M. K. (1997). Resmin gölgesi şiire düstü, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
Sazyek, H. (1998).Halit Ziya Uşaklıgil’in öykücülüğü, Adam Öykü, 14, 113-123.
Sazyek, H. (2013). Edebiyat niçin insansız olamaz? Turkish Studies 8, 8 (8), 1127- 1139)
Soykan, Ö. N. (2002). Müzik estetiği. Cogito Dergisi, 30, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları Tüzer, İ. (2017). Her dem taze, her dem okunası: Halit Ziya Uşaklıgil”, Arka Kapak, 23. Uşaklıgil, H. Z. (2008). İhtiyar dost: İstanbul: Özgür Yayınları
Uşaklıgil, H. Z. (2014). Sanata dair (haz: Sacit Ayhan, Levent Ali Çanaklı), İstanbul: Özgür Yayınları.
Uşaklıgil, H. Z. (2014). Kırk yıl (Yayın Yönetmeni: Rahim Tarım, haz: Nur Özmel Akın), İstanbul: Özgür Yayınları.
Uşaklıgil, H. Z. (2017). Kenarda Kalmış, (Haz: Salim Durukoğlu), Ankara, Gece Kitaplığı
Uysal, N. Z. (2016). Doğumunun 150. yılında kurucu bir figür olarak Halit Ziya Uşaklıgil. TR Dergisi
Yazıcı, H., & Gökbudak, Z. S. (2015). Türkiye’de ulusalcı müzik ve bir opera eseri olarak Aşk-ı Memnu”, tarihin peşinde- Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14, 213‐237.
Yıldırım, V.; Müzik ve edebiyat ilişkisi http://komplikedergi.com/muzik-ve-edebiyat-iliskisi/) sitesinden indirilmiştir.