COĞRAFYADA ALTERNATİF BİR TEMATİK HARİTALAMA TEKNİĞİ: ALAN KARTOGRAMLARI

Haritalar geçmişten günümüze gerek akademik coğrafya araştırmalarında gerekse coğrafya eğitimi ve öğretiminde en temel görselleştirme araçlardan biri olagelmiştir. Günümüzde farklı alanlarda ve çok büyük miktardaki veri akışı bir görselleştirme aracı olarak tematik haritaları ön plana çıkarmıştır. Bir tematik harita çeşidi olan alan katogramları, özellikle coğrafyada nicel veriler için önemli bir görselleştirme aracıdır. Alan kartogramlar boyut veya mesafenin yeryüzünün boyutu veya uzaklık birimi dışındaki bir değişkene göre ölçeklendirildiği bir tematik harita çeşidi olarak tanımlanabilir. Koroplet,, korokromatik, nokta, dereceli sembol ve akış haritaları gibi geleneksel tematik haritalarda idari birimler yüzölçümlerine göre gösterilirken; kartogramlarda bu alanlar gösterilmek istenen verinin büyüklüğü ile orantılı olarak gösterilmektedirler. Böylece yüzölçümü büyüklüğünün gösterilen mekânsal verinin dağılışına bakılmaksızın haritayı domine etmesinin ve harita okuyucusunun görsel algısını etkilemesinin önüne geçilmektedir. Bu durum alan kartogramlarını diğer tematik haritalardan ayıran en önemli özelliktir. Alan Kartogramlarının bir diğer önemli özelliği ise altlık harita üzerindeki her bir birimin kartogram üzerinde, seçili veri setinin gerçek değeriyle gösterilmesidir. Bu sayede kartogram haritalama tekniğinde diğer tematik haritalama tekniklerinde olduğu üzere veri sınıflandırması olmadığı için kayıp veri sorunu da oluşmamaktadır. 19.yüzyılın sonlarından itibaren gazete, dergi ve ders kitaplarında bir görselleştirme aracı olarak kullanılmaya başlayan alan kartogramlarının, akademik coğrafya çalışmalarında kullanımı 20.yüzyılın ikinci yarısından sonra olmuştur. Alan kartogramlarının daha ziyade beşerî coğrafya çalışmalarında etkin olarak kullanılabileceği görülmektedir. Bu durumun nedeni kartogram haritalama tekniğinin kullanılabilmesi için alansal bir veriye ihtiyaç duyulmasıdır. Beşerî coğrafyada hemen hemen her araştırma alanında kullanılmakla beraber alan kartogramlarının en yaygın olarak kullanıldığı araştırma alanlarının nüfus ve seçim coğrafyası olduğu görülmektedir. Bu makalede bir tematik harita çeşidi olarak alan kartogramlarının, coğrafya araştırmalarında nasıl kullanılabileceği örnekler üzerinden ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Coğrafya, harita, tematik harita, kartogram

AN ALTERNATIVE THEMATIC MAPPING TECHNIQUE IN GEOGRAPHY: AREA CARTOGRAMS

From past to present, maps have been one of the most fundamental visualization tools not only in academic geography researches, but also in geography education and training. Today, data flow in different areas and in vast amounts brings thematic maps to the forefront as a tool of visualization. As a type of thematic map, area cartograms are significant tools of visualization particularly for quantitative data in geography. Area cartograms can be defined as a type of thematic map in which dimension or distance is scaled according to a variable other than the dimension and distance of earth’s surface. Units like countries, states/provinces and cities are displayed in proportion to their surface areas in traditional thematic maps like choropleth, chorochromatic, dot, proportional symbol and flow maps, whereas the same areas are shown in proportion to the size of the data intended to be displayed in cartograms. In this way, size of the surface area is prevented from dominating the map regardless of the distribution of the depicted spatial data and also from distorting the visual perception of the map-reader. This is the most important feature separating area cartograms from other thematic maps. Another important feature of area cartograms is that each unit represented on the base map is indicated with the real value of the selected data set on the cartogram. Since there is no data classification in cartogram mapping technique as in other thematic mapping techniques, there is also no lost data problem. Area cartograms, which were started to be used as a tool of visualization in the newspapers, magazines and textbooks as of the late 19th century, started to be used in academic geography studies following the second half of the 20th century. It is seen that cartograms can be effectively used rather in human geography studies. The reason behind that is spatial data is needed to use cartogram mapping technique. It appears that the research areas where cartograms are most commonly used are population and electoral geography, even though they are used in almost every research field in human geography. In this article, the issue of how area cartograms, as a type of thematic map, can be used in geographical researches is illustrated through examples.

Keywords:

Geography, map, thematic map, cartogram,

PDF

___

Andresen, M. A., Wuschke, K., Kinney, J. B., & Brantingham, P. J. (2010). Cartograms, Crime, and Location QuotIents. Crime Patterns and Analysis, 2(1), 31-46.
Bilgin, T. (1996). Genel Kartoğrafya II (4.Baskı). Filiz Kitapevi.
Bonnett, A. (2008). What is Geography? (1. baskı). London ; Thousand Oaks. Calif: SAGE Publications Ltd.
De Blij, H. (2012). Why Geography Matters: More Than Ever. Oxford University Press.
Demiralp, N . (2009). Haritalarla öğrenme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7 (4), 955-973. http://dergipark.gov.tr/tebd/issue/26109/275087
Dent, B. D. (1999). Cartography: Thematic Map Design. WCB/McGraw-Hill.
Dent, B. D., Torguson, J., & Hodler, T. W. (2009). Cartography: Thematic Map Design (6. baskı). New York: McGraw-Hill Education.
Dorling, D. (1994). Cartograms for visualising human geography. Visualization in Geographic Information Systems, 85-102.
Dorling, D. (1996). Area Cartograms : Their Use and Creation. Concepts and Techniques in Modern Geography (CATMOG). https://ci.nii.ac.jp/naid/10016621100/
Dorling, D. (1998). Human Cartography: When it is Good to Map. Environment and Planning A: Economy and Space, 30(2), 277-288. https://doi.org/10.1068/a300277
Dorling, D. (2012). The Visualization of Spatial Social Structure. John Wiley & Sons.
Dorling, D., Barford, A., & Newman, M. (2006). Worldmapper: The World as You’ve Never Seen it Before. IEEE Transactions on Visualization and Computer Graphics, 12(5), 757-764. https://doi.org/10.1109/TVCG.2006.202
Field, K., & Dorling, D. (2016). UK election cartography. International Journal of Cartography, 2(2), 202-232. https://doi.org/10.1080/23729333.2016.1238744
Flowerdew, R., & Martin, D. (2005). Methods in Human Geography: A Guide for Students Doing a Research Project (2. baskı). Harlow, England ; New York: Routledge.
Friendly, M., & Denis, D. J. (2009). Milestones in the History of Thematic Cartography, Statistical Graphics, and Data Visualization: An Illustrated Chronology of Innovations. Statistical Consulting Service, York University.
Gastner, M. T., Shalizi, C. R., & Newman, M. E. J. (2005). Maps and Cartograms of the 2004 US Presential Election Results. Advances in Complex Systems, 08(01), 117-123. https://doi.org/10.1142/S0219525905000397
Hennig, B. D. (2013). Rediscovering the World. Içinde Springer Theses. https://www.springer.com/us/book/9783642348471 https://doi.org/10.1007/978-3-642-34848-8
Hennig, B. D. (2014). Gridded cartograms as a method for visualising earthquake risk at the global scale. Journal of Maps, 10(2), 186-194. https://doi.org/10.1080/17445647.2013.806229
Kadmon, N. (2006). Cartograms and Topology. Cartographica: The International Journal for Geographic Information and Geovisualization, 19(3-4), 1-17. https://doi.org/10.3138/LW02-3404-3756-064M
Keim, D. A., North, S. C., Panse, C., & Schneidewind, J. (2002). Efficient cartogram generation: a comparison. IEEE Symposium on Information Visualization, 2002. INFOVIS 2002., 33-36. https://doi.org/10.1109/INFVIS.2002.1173144
Kitchin, D. R., & Tate, D. N. (1999). Conducting Research in Human Geography: Theory, Methodology and Practice (1 edition). London New York: Routledge.
Li, L., & Clarke, K. C. (2012). Cartograms showing China’s population and wealth distribution. Journal of Maps, 8(3), 320-323. https://doi.org/10.1080/17445647.2012.722792
Monmonier, M. (1991). How to Lie with Maps (2nd edition). Chicago: University of Chicago Press.
Muehrcke, P. (1981). Maps in Geography. Cartographica: The International Journal for Geographic Information and Geovisualization, 18(2), 1-41. https://doi.org/10.3138/Y0U7-U48P-617N-27R4
Nusrat, S., Alam, M. J., Scheidegger, C., & Kobourov, S. (2018). Cartogram Visualization for Bivariate Geo-Statistical Data. IEEE Transactions on Visualization and Computer Graphics, 24(10), 2675-2688. https://doi.org/10.1109/TVCG.2017.2765330
Nusrat, Sabrina, Alam, M. J., & Kobourov, S. (2018). Evaluating Cartogram Effectiveness. IEEE Transactions on Visualization and Computer Graphics, 24(2), 1077-1090. https://doi.org/10.1109/TVCG.2016.2642109
Nusrat, Sabrina, & Kobourov, S. (2015). Visualizing Cartograms: Goals and Task Taxonomy. arXiv:1502.07792 [cs]. http://arxiv.org/abs/1502.07792
Nusrat, Sabrina, & Kobourov, S. (2016). The State of the Art in Cartograms. Comput. Graph. Forum, 35(3), 619–642. https://doi.org/10.1111/cgf.12932
Nuñez, J. J. R. (2014). The Use of Cartograms in School Cartography. T.Bandrova, M.Konecny ve S.Zlatanova (Ed.), Thematic Cartography for the Society içinde (s. 327-339). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-319-08180-9_24
Raisz, E. (1934). The Rectangular Statistical Cartogram. Geographical Review, 24(2), 292-296. https://doi.org/10.2307/208794
Raisz, E. (1948). General cartography. Newyork: McGraw-Hill Book Co.
Rittschof, K. A., Stock, W. A., Kulhavy, R. W., Verdi, M. P., & Johnson, J. T. (1996). Learning from Cartograms: The Effects of Region Familiarity. Journal of Geography, 95(2), 50-58. https://doi.org/10.1080/00221349608978925
Shimizu, E., & Inoue, R. (2009). A new algorithm for distance cartogram construction. International Journal of Geographical Information Science, 23(11), 1453-1470. https://doi.org/10.1080/13658810802186882
Slocum, T. A., Slocum, T. A., McMaster, R. B., Kessler, F. C., & Howard, H. H. (2005). Thematic Cartography and Geovisualization. Pearson Higher Education & Professional Group.
Sun, H., & Li, Z. (2010). Effectiveness of cartogram for the representation of spatial data. https://doi.org/10.1179/000870409X12525737905169
Szegö, J. (1987). Human Cartography: Mapping the World of Man. Swedish Council for Building Research.
Şahin, B. (2012). Coğrafya öğretmenlerinin tematik haritalara yönelik görüşleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara http://www.acikarsiv.gazi.edu.tr/index.php?menu=2&secim=10&YayinBIK=8593
Şahin, B. (2016). Kartogramların Beşeri Coğrafyada Kullanımı. Program adı: TÜCAUM Uluslararası Coğrafya Sempozyumu (13-14 Ekim 2016), Ankara.
Tao, M. (2010). Using Cartograms in Disease Mapping (Doktora tezi). The University of Sheffield. Erişim adresi: https://search.proquest.com/pqdtglobal /docview/ 13145 64857/216CAABDCF97483DPQ/1?accountid=11054
Thomas, B., & Dorling, D. (2004). Advances in the Human Cartography of the UK. The Cartographic Journal, 41(2), 109-115. https://doi.org/10.1179/000870404X21121
Thrower, N. J. . (2008). Maps and Civilization: Cartography in Culture and Society (3. baskı). Chicago: University of Chicago Press.
Tobler, W. (2004). Thirty Five Years of Computer Cartograms. Annals of the Association of American Geographers, 94(1), 58-73. https://doi.org/10.1111/j.1467-8306.2004.09401004.x
Tümertekin, E., & Özgüç, N. (1998). Beşeri Coğrafya ( İnsan, Kültür, Mekân). İstanbul: Çantay Kitapevi.
Tyner, J. A. (2014). Principles of Map Design (1 edition). New York, London: The Guilford Press.
Van Kreveld, M., & Speckmann, B. (2007). On rectangular cartograms. Computational Geometry, 37(3), 175-187. https://doi.org/10.1016/j.comgeo.2006.06.002