Tarihsel Süreçte Vezir Nizamülmülk’ün İstihbarata Yaklaşımı: Siyasetname Örneği

Nizamülmülk; bireysel kabiliyetleri, kişisel özellikleri, devlet yönetiminde ulaştığı konum, yönetim anlayışı, prensipleri ve döneminde sağladığı refah ve güven ortamı sayesinde bütün dikkatleri üzerinde toplamıştır. Bundan dolayı Nizamülmülk gerek kendi döneminde gerekse sonrasında hiçbir vezirin olmadığı kadar ilgi odağı olmuştur. Selçuklu Devleti kurumlarını kendi yönetim anlayışına göre şekillendirmesi, sorunlara gerçekçi çözümler üretmesi, makamını ve gücünü kuvvetlendirmiştir. Yönetimini din, adalet, düzen ve liyakat üzerine kurmuş önemli bir şahsiyet olan Nizamülmülk’ün istihbaratçılık vasfı sayesinde elde ettiği kazanımlar, döneminin diğer yöneticilerinden farklılıkları, Selçuklu Devletine barış huzur ve istikrar getirmiştir. Bunun sonucu olarak da otuz yıla yakın vezirlik yaparak, kendisinden sonraki Türk-İslam devletlerine de örnek olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Nizamülmülk, Siyasetname, İstihbarat, Yönetim, Güvenlik

PDF

___

Bilge Vezir Nizâmülmülk (2019). Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları: 402 Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları: 92 Toplantı Metinleri: 23, Şimşir, Mehmet (2019), “Nizâmülmülk’ü Devlet Yönetiminde Başarılı Kılan Temel Özellikleri”
Delibalta, Yavuz (2019). “Selçuklularda İstihbarat”. Yeditepe Yayınevi, (Kitap İncelemesi: Çağla Çakır) İstanbul 2018, Tarih ve Gelecek Dergisi, 5/3 (Aralık- 2019), s. (893-897) https://docplayer.biz.tr/201063317-Tarih-gelecek-history-future- kitap- incelemesi-cagla-cakir-yavuz-delibalta-selcuklularda-istihbarat- yeditepe-yayinevi-istanbul-2018.html
El Bündari (1943). Irak ve Horasan Selçukluları Tarihi, Tercüme: Kıvamüddin Burslan, Türk Tarih Kurumu Yayınları, İstanbul
https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuturkiyat/issue/18505/194922(ErişimTarihi:20.04.2020)
https://m5dergi.com/kapak/istihbarat-kavraminin-tanimi-ve-ozellikleri/(ErişimTarihi: 20.03.2023)
https://tr.wikipedia.org/wiki/Niz%C3%A2m%C3%BClm%C3%BClk (Erişim tarihi:20.03.2023)
https://www.mit.gov.tr/isth-olusum.html (Erişim tarihi: 20.03.2023)
Kafesoğlu, İbrahim (2010). Büyük Selçuklu Veziri Nizamü'l-Mülk'ün Eseri, Siyasetname ve Türkçe Tercümesi. Türkiyat Mecmuası,
Şimşir, Mehmet (2015). “Nizamülmülk’ün siyasetnamesi ve istihbarata yönelik ilke ve Yöntemleri”. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi S.17 (28), 201 Erişim adresi:tps://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/107113
Mutlu, Nedim (2022). “Hibrit Savaş Modeli ve Hibrit Savaş anlayışında İstihbaratın Yeri”. Sempozyum, Milli Savunma Üniversitesi Yayınları, İstanbul
Nizamü’l-Mülk (1982). Siyasetname. Mehmet Altay Köymen, (hazırlayan), Ankara, Kültür ve Turizm Bakanlığı 100 Temel Eser Dizisi 89
Nizamü’l-Mülk (2020). Siyasetname. Mehmet Altay Köymen, (Hazırlayan), Ankara, Türk Tarih Kurumu, 5.Baskı, Ankara
Nizamü’l-Mülk, (2009). Siyasetname. Mehmet Taha Ayar (Çev.) Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 5. Basım. Genel Yayın 1799
Nizamü’l-Mülk, (2019). Siyasetname. Mehmet Kanar (Çev.), Say Yayınları.4. baskı, İstanbul
TDK, (1198). Türkçe Sözlük, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, (Türk Dil Kurumu) Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara,9. Baskı, 1. Cilt, A-J
Tunç, Ahmet ve Çarkıt Merve, (2019). “Yönetim ve Siyasal Bilimler İncelemesi”. Erişim adresi:https://dergipark.org.tr/en/download/article ile/936773