İşitme ve Zihinsel Engelli Çocuğu Olan Annelerin Kaygı Düzeyleri ve Çocuklarını Kabullenme Durumlarına “Destekleyici Eğitim Programlarının” Etkisi

Bu çalışmada, 30 işitme ve 20 zihinsel engelli çocuğun annesi için gereksinimleri doğrultusunda , iki farklı eğitim programı hazırlanmış ve programın, annelerin kaygı ve çocuklarını kabullenme düzeyleri üzerindeki etkisi incelenmiştir. Program, her iki grup için ayrı ayrı 8 hafta ve haftada 1 saat grup toplantısı şeklinde uygulanmıştır. Anneler ile ilgili veriler, Gereksinim Belirleme Formları, Aile Bilgi Formu, Kaygı ve Endişe Ölçme Aracı, Sürekli Kaygı Envanteri ve Aile Çocuk İlişkileri Formu aracılığıyla toplanmıştır. Elde edilen veriler incelendiğinde, engel türüne göre annelerin kaygı ve çocuğunu kabullenme düzeyleri istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermemiştir.

Anahtar Kelimeler:

Anne- baba eğitimi, İşitme engelli çocuk, Zihinsel engelli çocuk, Kaygı, Anne babanın çocuğunu kabullenmesi

The Effect of “Supportive Educational Programs” on Levels of Stress and Anxiety and Acceptance of the Mothers of Hearing- Impaired and Mentally Handicapped Children

In this study, two different training programs are prepared for 30 hearing impaired and 20 mentally handicapped children’s mother for the fulfilment to their requirements and the stress effect and children acceptance levels of the mothers were examined. The program was applied along eight weeks through one-hour group meetings each week. The data about the mothers were collected by using Need Access Forms, Family İnformation Form, Questionnaire on Resources and Stress, Trait Anxiety Inventory and Potential Acceptance – Rejection Questionnaire Mother Form. When the above data were evaluated it was observed that the stress and the acceptance levels of hearing- impaired and mentally handicapped children’s mother has not too much significantly changed.

Keywords:

Mother-father (parent) training, Hearing-impaired children, Mentally handicapped children, Anxiety/ stress, Parental acceptance,

PDF

___

1. Love H. The mentally retarded child and his family. Springfield: Charles Thomas. 1973.
2. Gargiulo R. Working with parents of exceptional children: A guide for professionals. Boston: Houghton Mifflin Company; 1985.
3. Bıyıklı L. Özürlü çocuk toplum ve aile. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1989, 22(3): 633-640. 4. Kimpton D. A special child in the family. London: Sheldon; 1990.
5. Mc Cracken W, Sutherland H. Deaf ability not disability. Adelaide: Multilingual Matters; 1991.
6. Spodek B, Saracho O. Dealing with individual differences in the early childhood classroom. New York: Longman; 1995.
7. Eripek S. Zihinsel engelli çocuklar. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi; 1996.
8. Friedrich NW, Wilturner LT, Cohen DS. Coping resources and parenting mentally retarded children. American Journal of Mental Deficiency, 1985, 90(2): 130-139.
9. Bebko MJ, Konstantareas MM, Springer J. Parent and professional evaluations of family stress associated with characteristics of autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 1981, 7(4), 565-577.
10. Wilton K, Renaut J. Stress levels in families with intellectually handicapped preschool children and families with nonhandicapped preschool children. Journal of Mental Deficiency Research, 1986: 30, 163-169.
11. Kazak AE. Families with disabled children: stress and social networks in three samples. Journal of Abnormal Child Psychology, 1987: 15(1), 137-146.
12. Flynt SW, Wood TA. Stress and coping of mothers of children with moderate mental retardation. American Journal on Mental Deficiency, 1989: 90(2), 130-139.
13. Baker BL, Landen SJ, Kashima KJ. Effects of parent training on families of child with mental retardation: Increased burden or generalized benefit. American Journal on Mental Retardation, 1991:96(2), 127-136.
14. Akkök F. An overview of parent training and counselling with the parents of children with mental disabilities and autism in Turkey. International Journal for the Advancement of Counselling, 1994: 17, 129-138.
15. Kargın T. Okulöncesi düzeyde engelli çocuğu bulunan ailelere yardım süreçleri. Okulöncesi Eğitim Dergisi, 1990: 39, 18-19.
16. Köni N. İşitme özürlü çocukların eğitiminde ailenin önemi. Okulöncesi Eğitimi Dergisi, 1991: 42, 11-16.
17. Aksaz KN. Bilgi verici danışmanlığın otistik çocuğu olan anne babalarınkaygı düzeylerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. 1992.
18. Sucuoğlu B. Özürlü çocuğu olan anne babaların gereksinimlerinin belirlenmesi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 1995: 2(1), 10-18.
19. Bailey DB, Simeonsson RJ. Assessing needs of families with handicapped infants. The Journal of Special Education, 1988: 22(1), 117-127. 20. Dale N. Working with families of children with Special Needs. New York: Routledge; 1996.
21. Bilir Ş. Zeka gerilikleri ve nedenleri. In: Bilir Ş, editor. Özürlü çocuklar ve eğitimleri. Ankara: Ayyıldız; 1986. p.6-44.
22. Belgin E, Darıca N. İşitme engelli çocukların erken tanısında ve eğitiminde aileye öneriler. Ankara: Unicef; 1995.
23. Holroyd J. Questionnaire on resources and stress for families with chronically ill or handicapped members. Brandon: Clinical Psychology; 1987.
24. Akkök F. Özürlü bir çocuğa sahip anne babaların kaygı ve endişe düzeyini ölçme aracının güvenirlik ve geçerlik çalışması. Psikoloji Dergisi, 1987: 7(23), 26-38.
25. Öner N, Le Compte A. Süreksiz durumluluk/ sürekli kaygı envanteri el kitabı. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi; 1985.
26. Öner N. Türkiye’de kullanılan psikolojik testler. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi; 1985. 27. Anjel M, Erkman F. Transliteral equivalence of parental acceptance-rejection questionnaire (PARQ) mother form. XV. International School Psychology Colloquim, selected papers, İstanbul. 1992.
28. Anjel M. (1993). The transliteral equivalence, reliability and validity studies of parental acceptance- rejection questionare (PARQ) mother form: A tool for assessing child abuse. Yüksek Lisans Tezi, Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Fakültesi, İstanbul. 1993.
29. Sümbüloğlu K, Sümbüloğlu V. Biyoistatistik. Ankara: Hatiboğlu; 1990.
30. Blacher J, Nihira K, Meyers CE. Characteristics of home environment of families with mentally retarded children: Comparison across levels of retardation. American Journal of Mental Deficiency, 1987: 91(4), 313-320.
31. Wolf LC, Noh S, Fisman SN, Speechley M. Brief report: Psychological effects of parenting of autistic children. Journal of Autism and Developmental Disorders, 1989: 19(1), 157-166.
32. Aksaz KN. Otistik çocukların ve öğretilebilir zihinsel özürlü çocukların anne- babalarının kaygı düzeyleri. Psikoloji Dergisi, 1990: 7(25), 14-20.
33. Adams WJ, Tidwell R. An instructional guide for reducing the stress of hearing-impaired children. AAD, 1989: December, 323-328. 34. Hornby G. Singh NN. Behavioural group, training with parents of mentally retarded children. Journal of Mental Deficiency Research, 1984: 28, 43-52.
35. Beckman PJ. Influence of selected child characteristics on stress in families of handicapped infants. American Journal of Mental Deficiency, 1983: 88(2), 150-156.
36. Akkök F. Aile rehberliğinde yeni bir yaklaşım: Yardımcı aile sistemi. İnsan Bilimleri Dergisi, 1989: VIII (2), 1-6. 37. Gökcan M. Aile eğitiminin işitme engelli çocukların ailelerinin beklentileri üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Anaadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir. 1987.
38. Sandler A, Coren A, Thurman K. A training program for parents of handicapped preschool children: Effects upon mother, father and child. Exceptional Children, 1983: 49(4), 355-358.
39. Baker BL, Mc Curry MC. School-based parent training: An alternative for parents predicted to demonstrate low teaching proficiency following group training. Education and Training of the Mentally Retarded, 1984: December, 261-267.
40. Orr RR, Cameron SJ, Day DM. Coping with stress in families with children who have mental retardation: An evaluation of the double ABCX model. American Journal on Mental Retardation, 1991: 95 (4), 444-450.
41. Kravetz S, Katz S, Katz S. A goal directed approach to training parents of children with a developmental disability. The British Journal of Mental Subnormality, 1990: 36(1), 17-29.