Orman mühendisliği programında mühendislik tasarımı öğretimi: İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi’nde mevcut durum ve gelişme olanakları üzerine bir değerlendirme

Mühendislik tasarımı özel kısıtlar altında, kullanıcı ihtiyaçlarına ve amaçlarına uyan biçim ve işlevde; araçlar, sistemler ve süreçler oluşturmak üzere tasarımcıların yaratma, değerlendirme ve kavramlaştırma işleriyle ilgili sistematik ve akla dayalı bir süreçtir. Mühendislik tasarımlarının temel bilimlerle, teknik ve sosyo-ekonomik bilimleri bütünleştirebilen bir yapıda olması gereklidir. Orman mühendisliği, çoklukla araç üreten bir meslek alanı olmasa da, süreçler planlamakta, sadece doğal ekosistemleri yönetmemekte, doğaya uygun yapay sistemler de kurmaktadır. İÜ Orman Fakültesi’nde Orman Mühendisliği programının MÜDEK (Mühendislik Akreditasyon Kurulu) tarafından akredite edilmesine karar verilmesiyle birlikte, bu alandaki Mühendislik Tasarımı öğretim açığı anlaşılmıştır. MÜDEK akreditasyon ölçütlerine göre; program mezunlarının alanıyla ilgili en az bir ürün veya süreci; temel bilimler, teknik bilimler ve sosyal bilimler derslerinde aldığı bilgileri, sentezleyerek tasarlayabildiği kanıtlanmalıdır. İÜ Orman Fakültesi müfredatına 2011 - 2012 eğitim öğretim yılında Mühendislik Tasarımı I ve Mühendislik Tasarımı II dersleri eklenmiştir. Orman Mühendisliği Bölüm Başkanlığı tarafından “Mühendislik Tasarımı I - II Derslerinin Uygulanmasına İlişkin Esaslar” belgesi hazırlanmıştır. İlk eğitim öğretim uygulamasının başlamasıyla birlikte, sıkıntılar ortaya çıkmış ve bu belge değiştirilerek yeni esaslar oluşturulmuştur. Bu çalışmanın amacı, ilk üç yıllık uygulama deneyimi ile ders uygulama esaslarını temel alarak, orman mühendisliği öğretiminde mühendislik tasarımı konusunu tartışmaktır. Çalışmada, uygulama esasları yanında, öğrencilere yaptırılan 92 tasarım çalışması incelenmiştir. İnceleme sırasında, literatürde yer alan mühendislik tasarımı ilkelerine uygunluk araştırılmıştır. Sonuç olarak, Türkiye’nin orman mühendisliği alanındaki ilk mühendislik tasarımı öğretiminin bir tasarımdan çok, belirli bir konuda inceleme yaptırmaya odaklandığı, öğretimi yönlendiren esasların tasarım yaptırabilecek bir altyapıyı kurmaktan uzak olduğu, derste üretilen öğrenci raporlarının tasarım yeteneğinin kazandırıldığını kanıtlayabilen yapıda olmadığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Mühendislik tasarımı, Orman mühendisliği, Eğitim, Akreditasyon

Teaching of engineering design in forest engineering program: An evaluation of situation and improvement possibilities in Faculty of Forestry, Istanbul University

Engineering design is a systematic, intelligent process in which designers generate, evaluate, and specify concepts for devices, systems, or processes whose form and function achieve clients’ objectives or users’ needs while satisfying a specified set of constraints. The designer must combine different disciplines dealing with engineering area in a designing process. In general, forest engineers may not produce devices but plan some processes and generate artificial systems in Turkey. According to criterion set for accreditation, engineering program must prove that alumni can design at least a product or process by using basic sciences, techniques and social or economic principles learned from different courses in the program. At the education period of 2011 – 2012, two new courses, Engineering Design I and II, have been agreed upon in Forest Engineering Division. Principles of Teaching Rules for Engineering Design I and II have been prepared. After first education period, important problems were observed in the design of the courses and teaching approach. The document on teaching principles was mainly revised. The aim of this study is to discuss the teaching approach of engineering design. Official documents, 92 evaluation reports and products generated by students in the courses were investigated. As a result, it is seen that engineering design have focused on investigation of any subject in forestry. Principles in official documents have important weakness for teaching process on design and could not integrate different disciplines of forestry sciences under a design process. Reports generated by students in the course could not prove to reach design competence in forestry.

Keywords:

Engineering design, Forest engineering, Education, Accreditation,

PDF

___

Anonim, 2014a. Orman Mühendisliği Bölümü, Mühendislik Tasarımı I – II Derslerinin Uygulanma Yönergesi, Yayınlanmamış kurumsal belge, 14 sayfa.
Anonim, 2014b. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü Mühendislik Tasarımı I-II Derslerinin Uygulanmasına İlişkin Bilgiler, Yayınlanmamış kurumsal belge, 4 s.
Anonim, 2015. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü Mühendislik Tasarımı Dersi Uygulama Esasları, Yayınlanmamış kurumsal belge, 11 sayfa.
Anonim, 2017. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Eğitim Öğretim İzleme ve Geliştirme Komisyonu 2016 - 2017 Eğitim Öğretim Yılı Güz Yarıyılı Raporu (Yayınlanmamış idari rapor, 37 sayfa).
Armstrong, J., 2008. Design Matters, The Organisation and Principles of Engineering Design. DOI 10.1007/978-1-84628-722-0, Springer-Verlag London Limited, ISBN: 978-1-84628-722-0
Buede, D.M., 2009. The Engineering Design of Systems, Models and Methods. Second Edition, A John Wiley & Sons, Inc., Publication, USA, ISBN 978-0-470-16402-0.
Butcher, K., 1999. Environmetal Design CIBSE Guide A. The Chartered Institution of Building Services Engineers London, ISBN: 0 900953 96 9.
Dym, C.L., 1994. Engineering Design, A Synthesis of Views. Cambridge University Press, ISBN:0-521-44224-9.
Dym, C.L., Agogino, A.M., Eris, O., Frey, D.D., Leifer, L.J., 2005. Engineering design thinking, teaching, and learning. Journal of Engineering Education, 94(1): 104–120.
Dym, C.L.,Little, P., Orwin, E.J., Spjut, R.E., 2009. Engineering Design, A Project – Based Introduction, Third Ed., ISBN: 978-0-470-22596-7. John Wiley & sons Inc. USA.
Lammi M., Becker K., 2013. Engineering design thinking. Journal of Technology Education. Journal of Technology Education, 24(2): 55-77.
Ok, K., 2007. Yarı kurak bölge ağaçlandırma ve erozyon kontrolü çalışmalarının projelendirme yaklaşımları açısından incelenmesi. Türkiye’de Yarı Kurak Bölgelerde Yapılan Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Uygulamalarının Değerlendirilmesi Çalıştayı, 7-10 Kasım 2006, I., 11-24.
Özgen, K., Bayazıt, N., 2015. Mühendislik ve mimarlık eğitiminde tasarım öğretimi: Sorunlar. Cumhuriyet Bilim Teknoloji, Sayı 1450, s.14.
Pahl, G., Beitz, W., Feldhusen, J., Grote, K.H., 2007. Mühendislik Tasarımı, Sistematik Yaklaşım (Çeviren: H. R. Börklü). Hatipoğlu Yayınları, ISBN: 978-975-8322-34-3. Sydenham P.H., 2004. Systems Approach to Engineering Design. ISBN: 1-58053-479-1, Artech House Inc., 357 pages.
URL 1., 2017. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Mühendislik Tasarımı / Bitirme Çalışması Yazım Kılavuzu, http://ee.uludag.edu.tr/wp-content/uploads/2015/04/ EEtasbityazimYoner.pdf (Erişim 12.10.2017)