Kuraklık stresli Quercus cerris fidanlarının fizyolojik ve biyokimyasal özelliklerindeki değişimler

Saçlı meşe, ülkemizde kurak ve yarı kurak bölge ağaçlandırmalarında kullanılabilecek türler arasında yer almaktadır. Saçlı meşenin kuraklığa nasıl bir tepki verdiğini anlamak, türün stres toleransının geliştirilmesine ve ağaçlandırma programlarının başarısına katkı sağlayabilir. Bu çalışmada, 1+0 yaşındaki tüplü saçlı meşe (Quercus cerris L.) fidanlarının kuraklık stresine tepkisi araştırılmıştır. Kontrollü koşullarda, kuraklık stresi uygulanan fidanlar bir ay süresince susuz bırakılırken, kontrol fidanları stres denemesi süresince düzenli olarak sulanmıştır. Kuraklık stres denemesi süresinde 0, 7, 14, 21 ve 30. günlerde hem kontrol hem de kuraklık stresi işlem grubundan örneklenen fidanlar üzerinde gövde ksilem su potansiyeli, stoma iletkenliği ve toplam çözünebilir şeker içeriği belirlenmiştir. Ayrıca, hacimsel toprak nem içeriği tespitleri de yapılmıştır. Sonuç olarak, ksilem su potansiyeli, stoma iletkenliği ve toplam çözünebilir şekerler bakımından kontrol ve kuraklık stresli fidanlar arasında önemli farklılıklar belirlenmiştir. Kuraklık stresi toprak nem içeriğini oldukça düşürmüş ve buna bağlı olarak da stres altındaki saçlı meşe fidanlarının ksilem su potansiyeli kontrol fidanlarından daha düşük bulunmuştur. Kuraklık stresi, toplam çözünebilir şeker birikimini arttırırken, stoma iletkenliğini düşürmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Saçlı meşe, Kuraklık stresi, Ksilem su potansiyeli, Stoma iletkenliği, Çözünebilir şeker

Variations in physiological and biochemical traits of drought-stressed Quercus cerris seedlings

Turkey oak is among the species that can be used for the afforestations in the semi-arid and arid regions of Turkey. Understanding how the Turkey oak responds to drought could contribute to improve stress tolerance and to the success of afforestation programs of species. In this study, the response of one-year-old seedlings of Turkey oak (Quercus cerris L.) to the drought stress was investigated. Under controlled conditions, the seedlings in the control group were regularly irrigated during the stress experiment, while drought-stressed seedlings were subjected to drought stress by withholding irrigation for 30 days. Both control and drought-stress treatment groups were sampled on days 0, 7, 14, 21 and 30, and their stem xylem water potential, stomatal conductance and total soluble sugars were determined. In addition, the volumetric soil moisture content was also determined. As a result, significant differences were found in xylem water potential, stomatal conductance and total soluble sugar between the control and drought-stressed seedlings. Drought stress significantly reduced soil moisture content and consequently, xylem water potential of the drought-stressed oak seedlings were lower than the control seedlings. Drought stress decreased stomatal conductance, but significantly increased accumulations of total soluble sugars.

Keywords:

Turkey oak, Drought stress, Xylem water potential, Stomatal conductance, Soluble sugar,

PDF

___

Acherar, M., Rambale, S., 1992. Comparative water relations of four Mediterranean oak species. Vegetatio, 99(100): 177-184.
Alkhail, M.S.A., Moftah, A.E., 2011. Adaptation mechanisms of some desert plants grown in central region of Saudi Arabia. International Research Journal of Agricultural Science and Soil Science, 1(11):462-470.
Arndt, S.K., Clifford, S.C., Wanek, W., Jones, H.G., Popp, M., 2001. Physiological and morphological adaptations of the fruit tree Ziziphus rotundifolia in response to progressive drought stress.Tree Physiology, 21:705-715.
Atta, H.A.E., Aref, İ.M., Ahmed, A.İ., Khan, P.R., 2012. Morphological and anatomical response of Acacia ehrenbergiana Hayne and Acacia tortilis (Forssk) Haynes subsp. raddiana seedlings to induced water stress. African Journal of Biotechnology, 11(44): 10188-10199.
Augé, R.M., Xiangrong, D., Croker, J.L., Witte, W.T., Green, C.D., 1998. Foliar dehydration tolerance of twelve deciduous tree species. J. Expt. Bot., 49: 753-759.
Balok, C.A., Hilaire, R.S., 2002. Drought responses among seven southwestern landscape tree taxa. J. Am. Soc. Hortic. Sci., 127: 211–218.
Boydak, M., Çalışkan, S., 2014. Ağaçlandırma (Tohum, Ağaç Islahı, Fidanlık, Doğaya Yakın Ormancılık, Alan Hazırlığı, Ekim, Dikim, Yarı Kurak, Kurak Alanlar, Endüstriyel Ağaçlandırmalar, Karstik Alanlar, Özet Nitelikli Ağaçlandırmalar), Ogem-Vak., İstanbul.
Büyük, İ., Soydam Aydın, S., Aras, S., 2012. Bitkilerin stres koşullarına verdiği moleküler cevaplar. Turk Hij. Den. Biyol. Derg., 69(2): 97-110.
Clua, A., Paez, M., Orsini, H., Beltrano, J., 2009. Incidence of drought stress and rewatering on Lotus tenuis. Effects on cell membrane stability. Lotus Newsletter, 39(1):21-27.
Çalıkoğlu, M., 2002. Anadolu Karaçamı (Pinus nigra Arnold. ssp. pallasiana Lamb. Holmboe) orijinlerinin kuraklığa karşı reaksiyonlarının ekofizyolojik analizi. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Dubois, M., Gilles, K.A., Hamilton, J.K., Rebers, P.A., Smith, F., 1956. Calorimetric method for determination of sugars and related substances. Anal. Chem., 28: 350- 356.
Epron, D., Dreyer, E., Aussenac, G., 1993. A comparison of photosynthetic responses to water stress in seedlings from 3 oak species: Quercus petraea (Matt), Q. rubra L. and Q. cerris L. Ann.Sci. For., 50(1):48-60.
Farquhar, G.D., Sharkey, T.D., 1982. Stomatal conductance and photosynthesis. Annu.Rev.Plant.Physiol., 33:317-345.
Fort, C., Fauveau, M.L., Muller, F., Pabel, P., Granier, A., Dreyer, E., 1997. Stomatal conductance, growth and root signaling in young oak seedlings subjected to partial soil drying. Tree physiol., 17: 281-289.
Fotelli, M.N., Radoglou, K.M., Constantinidou, H.I.A., 2000. Water stress responses of seedlings of four Mediterranean oak species. Tree Physiology, 20:1065–1075.
Franco, J.A., Sánchez-Martínez, J.J., Fernández, J.A., Bañón, S., 2006. Selection and nursery production of ornamental plants for plants for landscaping and xerogardening in semi-arid environments. Journal of Horticultural Science and Biotechnology, 81(1):3-17.
Göksoy, A.T., Turan, Z.M., 1991. Kuraklığın bitki morfolojisi ve fizyolojisi üzerine etkileri. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 8:189-199.
Holland, V., Koller, S., Lukas, S., Brüggeman, W., 2016. Drought- and frost-induced accumulation of soluble carbohydrates during accelerated senescence in Quercus pubescens. Trees, 30:215–226.
Johnson, P.J., S.R. Shifley, R. Rogers. 2002. Oak-dominated ecosystems. In: The Ecology and Silviculture of Oaks. CABI Publishing, N.Y. pp. 8–53.
Jones, H., 1992. Plants and Microclimate. A Quantitative Approach to Environment Plant Physiology, Second ed., Cambridge University Press, Great Britain, pp. 264–276.
Maguire, A.J., Kobe, R.K., 2015. Drought and shade deplete nonstructural carbohydrate reserves in seedlings of five temperate tree species. Ecology and Evolution, 5(23): 5711–5721.
Manes, F., Vitale, M., Donato, E., Giannini, M., Puppi, G., 2006. Different ability of three Mediterranean oak species to tolerate progressive water stress. Photosynthetica, 44 (3): 387-393.
Morales, C.G., Pino, M.T., del Pozo, A., 2013. Phenological and physiological responses to drought stress and subsequent rehydration cycles in two raspberry cultivars. Scientia Horticulturae, 162, 234–241.
OGM, 2015. Türkiye Orman Varlığı Kitabı. Orman ve Su İşleri Bakanlığı. Orman Genel Müdürlüğü, Ankara.
Priwitzer, T., Kurjak, D., Kmet´, J., Sitková, Z., Leštianska, A., 2014. Photosynthetic response of European beech to atmospheric and soil drought. Lesn. Cas. For., 60:31-37.
Sánchez, F.J., Andrés de, E.F., Tenorio, J.L., Ayerbe, L., 2004. Growth of epicotylos, turgor maintenance and osmotic adjustment in pea plants (Pistum sativum L.) subjested to water stress. Field Crops Research, 86:81-90.
Sayed, S.A., Gadallah, M.A.A., Salama, F.M., 2013. Ecophysiological studies on three desert plants growing in Wadi Natash, Eastern Desert, Egypt. Journal of Biology and Earth Sciences, 3(1 ): 135-143.
Stojnić, S., Pekeč, S., Kebert, M., Pilipović, A., Stojanović, D., Stojanović, M., Orlović, S., 2016. Drought effects on physiology and biochemistry of Pedunculate Oak (Quercus robur L.) and Hornbeam (Carpinus betulus L.) saplings grown in urban area of Novi Sad, Serbia. South-East European Forestry, 7(1): 57-63. Toprak, B., Yıldız, O., Sargıncı, M., Güner, Ş.T., 2016. Kök boğazı çapı ve fidan boyunun karaçam (Pinus nigra), Toros sediri (Cedrus libani) ve saçlı meşe (Quercus cerris) fidanlarının yarı-kurak sahalardaki tutma başarısına etkisi. Ormancılık Dergisi, 12(1): 105-111.
Tüfekçi, S., Gürlevik, N., Polat, O., Topal, A., Polat, S., Gültekin, H.C., 2016. Yerel mikorizal türlerle aşılamanın saçlı meşe (Quercus cerris L.) fidanı gelişimine etkileri. Orman Genel Müdürlüğü Ormancılık Araştırma Dergisi, 1(3): 38-49.
Valero-Galván, J., González-Fernández, R., Navarro-Cerrilo, R.M., Gil-Pelegrín, E., Jorrín-Novo, J.V., 2013. Physiological and proteomic analyses of drought stress response in Holm Oak provenances. Journal of Proteome Research, 12: 5110-5123. Vasques, A.R., Pinto, G., Dias, M.C., Correia, C.M., Moutinho-Pereira, J.M., Vallejo, V.R., Santos, C., Keizer, J.J., 2016.
Physiological response to drought in seedlings of Pistacia lentiscus (mastic tree). New Forests, 47: 119–130.
Wu, M., Zhang, W.H., Ma, C., Zhou, J.Y., 2013. Changes in morphological, physiological, and biochemical responses to different levels of drought stress in Chinese cork oak (Quercus variabilis BI.) seedlings. Russ. J. Plant Physl., 60(5): 681–692.