Kentsel alanda çocuklara doğa bilinci kazandırmada oyun mekanı tasarımının rolü

Gelişim psikolojisi alanında yapılan araştırmalar, çocukluk döneminde kazanılan bilincin ileriki yaş dönemlerini de etkilediğini ortaya koymaktadır. Bu nedenle bu makalede, doğa bilincinin çocukluk döneminde verilmesi gerekliliğinden hareketle öncelikle, mevcut kültürel yapı içinde verilen bilinç ortaya konulmuş ve bu bağlamda (1)“çocuklara nasıl bir doğa bilinci verilmelidir?” ve (2) “doğa bilinci çocuklara nasıl verilmelidir?” sorularının fiili durumdaki yanıtı, ülkemiz ve yurtdışı örnekleri değerlendirilerek irdelenmiştir. Bu sorulara yanıt arayan makalede sırasıyla şu sonuçlara ulaşılmıştır. (1) İnsana kendisini doğanın parçası olarak görmesini sağlayacak “ekolojik benlik bilinci” verilmelidir. (2) Doğa bilinci, çocuğa oyun eylemi üzerinden ve doğal mekân kullanımıyla deneyimleyerek verilmelidir. Bu doğrultuda, Ergin (1982)’in geliştirdiği “oyun bölgesi” tanımına temellenen ve peyzaj düzenlemesiyle oyun alanlarında doğal öğe ve doğal mekan tasarımını içeren bir konsept önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

kentsel alanlar, çocuk parkı

PDF

___

Çevre ve Orman Bakanlığı, 2006. İnternet Sitesi: http://www.eyd.cevreorman.gov.tr/ (28.12.2006).

Devall, B., 1994. Ekolojik Benliğimiz, Der:Günseli Tamkoç, Derin Ekoloji, Ege yay., İzmir, ss.43-56.

Ergin, Ş., 1982. Çocuğun Oyun Gereksinimi ve İzmir/Alsancak Semtinde Çocuğa Yönelik Açık/Yeşil Mekân Olanaklarının Artırılması Üzerine Bir Araştırma, doçentlik tezi, Ege Üniversitesi, İzmir (yayınlanmamış), 112s.

Kaya, N., 2004-a. Evrenin Dili, sistem yayıncılık, 2. baskı, İstanbul, 238s.

Kaya, N., 2004-b. Sezgilerimiz ve Takıntılarımız, sistem yayıncılık, 2. baskı, İstanbul, 315s.

Kendle, A. D. and Forbes, S. J., 1997. Urban Nature Conservation: Landscape Management in the Urban Countryside, E & FN Spon, London, 352p.

Milli Eğitim Bakanlığı, 2006-a. İnternet Sitesi: http://orgm.meb.gov.tr/OzelEgitimProgramlar/Egitilebilir/03.htm (27.12.2006).

Milli Eğitim Bakanlığı, 2006-b. İnternet Sitesi: http://orgm.meb.gov.tr/OzelEgitimProgramlar/Egitilebilir/04.htm (27.12.2006).

Onur, B., 1995. Gelişim Psikolojisi, İmge kitabevi, Ankara, 282s.

Özdemir, A., 2003. İlköğretim Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Çevre Bilgi ve Bilinçlerinin Araştırılması, doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir (yayınlanmamış), 150s.

Özgüner, H., 2003. Kentsel Peyzajda Doğal Stilin Fonksiyonel Değerleri ve Bunların Klasik Stille Karşılaştırılması, SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, Seri: A. (2): 19-36.

Özgüner, H., Çukur, D., 2006. Role of Media in Participation and Preferences of Children in Their Everyday Life During The Process of Monoculturization. Childhood and Youth: Choice and Participation. International Conference, 4-6 July 2006, Sheffield, UK.

Özgüner H., Ergin Ş., Gül A., Çukur D., Küçük V., Akten M., 2007. Günümüz Kültürel Yapısı içinde Kentsel Alanda Doğa Korumanın Olanak ve Sınırları İle Sosyalizasyon Sürecinde Çocuklarda Doğa Bilinci Gelişimini Destekleyici Kentsel Tasarım Yaklaşımlarının Saptanması. Süleyman Demirel Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi Raporu, Proje No: 01018-m-05, Isparta, 92s.

TUBİTAK, 2006. İnternet Sitesi: http://vizyon2023.tubitak.gov.tr/teknolojiongorusu/paneller/cevrevesurdurulebilirkalkinma/kaynaklar/komrap.pdf (28.12.2006).