Adıyaman yöresi rezervuar kayaçlarının porozite ve hidrokarbon doygunluğu değerlerinin jeoistatistiksel simülasyonu
Bu çalışma Adıyaman Bölgesi'nin rezervuar kayalarından Karababa C Formasyonunun rezervuar özellikleri, gözeneklilik ve hidrokarbon doygunluğu değerlerinin jeoistatistiksel simülasyon yöntemleri ile incelenmesini ve değerlendirilmesini kapsamaktadır. İnceleme alanında açılmış olan 11 adet sondajdan elde edilen veriler jeoistatistiksel olarak değerlendirilmiştir. İnceleme alanının 3 boyutlu değerlendirilmesi yapılmış ve variogram fonksiyonları hesaplanmıştır. Gözeneklilik ve hidrokarbon doygunluğu değerlerinden elde edilen variogramlar küresel olarak modellenerek gözeneklilik için model parametreleri $C_0=0.0003$, C=0.0020, a=400 m; hidrokarbon için $C_0=0.01$, C=0.04, ve a=450 m olarak belirlenmiştir. Model parametrelerinin doğruluğu, çapraz doğrulama tekniği kullanılarak test edilmiştir. İnceleme alanında 3 boyutlu olarak toplam 540000 adet grid noktası belirlenerek koşullu simülasyon yöntemlerinden "annealing simülasyon" tekniği uygulanmıştır. Bu çalışma kapsamında belirtilen bölgede aynı grid noktalan için aynı parametreler kullanılarak simülasyon 40 farklı sonuç verecek şekilde tekrarlanmıştır. Simülasyon sonucunda elde edilen 40 farklı sonuçtan en iyi sonucu/senaryoyu veren, yani mevcut üretim alanlarıyla uyuşan ve en geniş petrol üretim alanı kaplayan simülasyon sonucu kabul edilmiştir. Gözeneklilik ve hidrokarbon doygunluğu için elde edilen 540000 adet koşullu verinin ortalama, varyans, histogram ve variogram gibi istatistiksel parametreleri hesaplanmış ve değerlendirilmiştir. Simülasyon sonuçları x,y,z yönlerinde belirlenen kesitler üzerinde değerlendirilerek petrol üretiminin yapılabileceği uygun alanlar belirlenmiştir.
Geostatistical simulation of porosity and hydrocarbon saturation values of reservoir rocks in Adıyaman Region
This study includes examination and evaluation of Karababa C Formation's reservoir caharacteristics, porosity and hydrocarbon saturation values which is one of the reservoir rocks of Adıyaman region by using geostatistical simulation methods. The data which were obtained from the 11 drillholes drilled in the study area were evaluated by determining the parameters geostatistically. By using geostatistical simulation softwares three dimensional evaluation of the study area was done and variogram functions were calculated. Variogram s which were obtained from porosity and hydrocarbon saturation values were modelled spherically, model parameters with $C_0=0.0003$,C=0.0020, a=400 for porosity values and $C_0=0.01$, C=0.04, a=450 for hydrocarbon values were determined. The suitability of model parameters were validated with back-kriging technique. The study area was seperated into blocks for x direction 300x10 m,fory direction 120 x 10 m and for z direction 15x10 m and evaluated conditional simulation was done by using "annealing simulation method". 40 different results which were obtained from simulation the simulation result giving the best senario which means to be compatible of existance production area and covers the most wide area is examinated. Some statistical parameters such as mean, varince, histogram and variogram were calculated and evaluated of 540000 simulated data values which were obtained for porosity and hydrocarbon saturation. Simulation results were evaluated on cross-sections which is determined x,y,z directions and the best areas where petroleum production could be done were determined.
___
- Bozdoğan, N. ve Erten, T., 1990. Mardin yükseliminin yaşı ve etkileri, GD. Anadolu, Türkiye 8. Petrol Kongresi., 16-20 Nisan 1990, Bildiriler, 207-227.
- Cros, P., Dercourt, J., Günay, Y., Fourcade, E., Bellier, J.P., Laver, J.P., Marivit, H., ve Kozlu, H., 1991. The Arabian Platform in the Southern Turkey: an alvo-Turonian carbonate ramp collapsed during the Senonian, Bull.centres Rech. Explor. Prod. Elf-Aquitaine, 15, 1, 215-237.
- Çelikdemir, E. ve Dülger, S., 1990. Güneydoğu Anadolu'da Mardin Grubu karbonatlarının stratigrafisi, sedimantolojisi ve rezervuar özellikleri, TPAO Arama Rap. No:2665, 93 s.
- Çoruh, T., 1983. XII. Bölge Çemberlitaş-5,4, Adıyaman- 1 ve Durukaynak-1 kuyularıyla, ve İnişdere ÖSK'larındaki Derdere ve Karababa Formasyonları hakkında yeni mikropaleontolojik bulgular, TPAO Araş. Rap. No:549, 14 s.
- Çoruh, T., 1991. Adıyaman civarındaki (XL Bölge kuzeybatısı ve XII. Bölge) yüzeylenen Kampaniyen-Tanesiyen istifinin biyostratigrafisi ve paleocoğrafik evrimi, TPAO Araş. Rap. No: 1656, 94 s.
- Demirel, İ.H. ve Güneri, S., 2000. Cretaceous carbonates in the Adıyaman region, SE Turkey: An assessment of burial history and source-rock potential, Journal of Petroleum Geology, vol. 23(1), 91-106.
- Deutsch, C.V. ve Journel, A.G., 1998. GSLIB Geostatistical software library and user's guide, 2 nd Edition, Applied Geostatistics series, Oxford University Press, New York, 369 p.
- Dowd, P. A., 1978. Advances in geostatistics: numerical methods and their application: PhD thesis, Leeds University, Leeds.
- Duran, O., 1991. Beşikli, Tokaris; Bakacak ve Taşlık sahalarının stratigrafisi, sedimantolojisi ve rezervuar özellikleri: TPAO Araştırma Rapor No: 1586, 43 s.
- Duran, O. ve Alaygut, D.9 1992. Adıyaman dolayı rezervuar kayalarında (GD Türkiye) porozite ve permeabiliteyi denetleyen mekanizmalar: 9. Petrol Kongresi., 17-21 Şubat 1992, Bildiriler, 390-406.
- Duran, O., Şemşir, D., Sezgin, İ. ve Perinçek, D., 1988. Güneydoğu Anadolu'da Midyat ve Silvan gruplarının stratigrafisi, sedimantolojisi ve petrol potansiyeli, TPJD Bült., 11-2,99-126.
- Erenler, M., 1989. XI-XIL Bölge güney alanlarındaki kuyularda Mesozoyik çökel istifi mikropaleontolojik incelenmesi, TPAO Araş. Rap. No: 1364, 44 s.
- Ertuğ, K., 1991. GDA Kretase yaşlı Mardin Grubu ve Karaboğaz Formasyonunun palinostratigrafısi, TPAO Araş. Rap. No: 1529, 49 s.
- Günay, Y., 1991. Güneydoğu Anadolu' nun Stratigrafisi, TPAO Derleme, 206 s.
- Güven, A., Dinçer, Tuna, M. E., ve Çoruh, T., 1991. Güneydoğu Anadolu Kampaniyen, Paleosen otokton istifinin stratigrafisi, TPAO Arama Rap. No:2827, 133 s.
- Harbaugh, J. W. ve Bonham-Carter G., 1970. Computer simulation in 'geology: John Wiley and Sons, Inc., New York.
- Journel, A.G. ve Huijbregts, C.J.,1978. Mining geostatistics, Academic Press, London, 600s.
- Köylüoğlu, M., 1981. Körkandil ölçülmüş stratigarafi kesitinin Mesozoyik biyostratigrafisi, TPAO Araş. Rap. No:362, 14s.
- Matheron, G., 1963. Principles of geostatistics, Economic Geology, no 58, 1246-1266.
- Matheron, G., 1973. The instrinsic random functions and their applications, advances in applied probability, December, number 5, 439-468.
- Perinçek, D., 1980. Arabistan Kıtası kuzeyindeki tektonik evrimin kıta üzerinde çökelen istifteki etkileri, Türkiye 5. Petrol Kong. ve Serg., Tebliğler, 77-93.
- Perinçek, D., Duran, O., Bozdoğan, N., ve Çoruh, T., 1991. Stratigraphy and Paleogeographical evolution of the Autochthonous sedimentary roks in the SE Turkey, Ozan Sungurlu Symp., Kasım/1991, Proceedings, 274-305.
- Saraç, C., 1994. Maden yataklarının değerlendirilmesinde jeoistatistiksel simülasyon yöntemlerinin kullanılması: Jeoloji Mühendisliği, sayı 44-45, 21-27.
- Şemşir, D., Duran, O., Alaygut, D., Kaya, M., Kumsal, K., Güngör, H. ve Aydemir, V., 1992. XI-XII. Bölgelerde Beşikli, D. Beşikli, Tokaris, Bakacak sahaları ile İkizce ve Taşlık kuyuları civarının stratigrafisi, tektoniği, yer altı jeolojisi ile Karaboğaz Formasyonu ve Mardin Grubunun sedimantolojisi, diyajenez ve rezervuar özellikleri: TPAO Arama Rapor No:3051, 142 s.
- Şengündüz, N. ve Soylu, C., 1990. Derdere Formasyonu sferoidal seviyesinin sedimantolojisi ve organik jeokimyası, Türkiye 8. Petrol Kongresi., 16-20 Nisan 1990, Bildiriler, 50-61.
- Tercan, A.E. ve Saraç, C., 1998. Maden yataklarının değerlendirilmesinde jeoistatistiksel yöntemler, TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınlan, No 48, Ankara, 137 s.
- Tuna, D., 1973. VI Bölge litostratigrafi birimleri adlamasının açıklayıcı raporu, TPAO Arama Rap. No:813, 131 s.
- Wagner, C., ve Pehlivanlı, M., 1985. Karst geological interpretation of Mardin Carbonaites in Çemberlitaş Oil Field, A pilot study; Arama Grubu Rapor No:2051.
- Yılmaz, Y. ve Yiğitbaş, E., 1990. SE Anadolu'nun farklı ofiyolitik-metomorfik birlikleri ve bunların jeolojik evrimdeki rolü, Türkiye 8. Petrol Kongresi., 16-20 Nisan 1990, Bildiriler, 128-140.
- Yurdagül, A.G., 2001. Adıyaman yöresi porozite ve hidrokarbon doygunluğu değerlerinin jeoistatistiksel simülasyon yöntemleriyle incelenmesi, Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Mühendislik Tezi, Ankara, 101 s.
- ISSN: 1016-9164
- Başlangıç: 1947
- Yayıncı: TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası
Sayıdaki Diğer Makaleler
Gökhan DEMİRELA, Erkan YILMAZER
3 Şubat 2002 Çay (Afyon) depremleri
Fikret KOÇBULUT, Kaan Şevki KAVAK, Semir ÖVER, Süha ÖZDEN, Haluk TEMİZ