Ermeniye Fatihi Habib b. Mesleme el-Fihrî’nin Hayatı ve Askeri Faaliyetleri

Habib b. Mesleme el-Fihrî ilk İslâm fetihlerinde görev almış en önemli komutanlardan biridir. Çok genç yaşta Yermük savaşına birlik komutanı olarak katılan Habib b. Mesleme, Şam, Antakya, Malatya ve Harran ve Doğu Anadolu’nun fethine iştirak etmiştir. Anadolu’da Bizanslılarla mücadelesinden dolayı Habib er-Rûmî olarak meşhur olmuştur. Hz. Osman döneminde Ermeniye’yi fetheden Habib b. Mesleme, tarihe Ermeniye Fatihi olarak geçmiştir. Sıffîn savaşına Muaviye b. Ebu Süfyan tarafında ordu komutanı olarak katılan Habib b. Mesleme, bu savaşın neticesinde gerçekleşen tahkim görüşmelerinde de Muaviye b. Ebû Süfyan’ın heyetinde bulunmuştur. Daha ziyade askeri yönüyle meşhur olan Habib b. Mesleme, fasılalarla Hz. Ömer, Hz. Osman ve Muaviye b. Ebû Süfyan dönemlerinde Cezîre ve Ermeniye valilikleri yapmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Habib b. Mesleme, Ermeniye, İslâm, Fetih, Güney Kafkasya

Life And Military Activities of Armenia Conqueror Habib b. Maslama Al-Fihri

Habib b. Maslama al-Fihri is one of the most prominent commanders served in the early Islam conquers. Habib b. Maslama who participated in Yermuk war at a very young age as a commanding officer; attended in the conquest of Damascus, Antioch, Malatya, Harran and Eastern Anatolia. He became famous as Habib er-Rumi because of his struggle with Byzantines in Anatolia. Habib b. Maslama conquered Armenia in the period of Caliph Uthman and passed into history as the Conqueror of Armenia. Habib b. Maslama, having participated in the batte of Siffin as the army commander on the side of Muawiya I, took part in delegation of Muawiya I again in the arbitration discussions which took place in the result of this war. Habib b. Maslama, mostly famous for his military aspect, served as governors of Jazeera and Armenia in the periods of Caliph Omar, Uthman and Muawiye I at intervals.

Keywords:

Habib b. Maslama, Armenia, Islam, Conquest, South Caucasus,

PDF

___

Balcı, İsrafil, İlk İslâm Fetihleri Savaş-Barış ilişkisi. İstanbul: Pınar Yayınları, 2012.
Belâzurî Ebü’l-Abbas Ahmet b. Yahya, Futûhu’l-Buldân. Beyrut: Müessesetü’l-Meârif, 1987.
Buharî Muhammed b. İsmail, Tarihu Kebir, Haydarabad: Dairetü Mearifi’l-Osmaniyye, (t.y).
Fâsî Ebü't-Tayyib Takıyyüddin Muhammed, el-İkdü's-Semîn fî Târihi'l-Beledi'l-Emîn, Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1986.
Halife b. Hayyat, Kitâbu’t-Tabakât. Bağdat: Câmiatü Bağdat, 1967.
İbn A’sem el-Kûfî, Kitâbu’l-Futûh. Beyrut: Dâru’l-Evda’, 1991.
İbn Asâkir Ebü’l-Kâsım Ali b. Hasan, Tehzîbü İbn Asâkir, Beyrut: Dâru’l-Mesîre, 1979.
İbn Ebî Hâtim Ebû Muhammed Abdurrahman b. Muhammed, Kitâbü'l-Merâsîl, Beyrut: Müessesetü'r-Risâle, 1982.
İbn Habîb Ebû Ca’fer Muhammed b. Habîb, Kitâbu’l-Muhabber. Beyrut: Dâru’l-İfâka’l-Cedîde, 2009.
İbn Hacer Ahmed b. Ali b. Muhammed, Tehzîbu’t-Tehzîb, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1993.
İbn Hallikân, Vefeyâtü’l-A’yân ve Enbâi Ebnâi’z-Zâmân, Beyrut: Dâru’s-Sâdır, 1968.
İbn Hazm Ebû Muhammed Ali b. Ahmet, Cemheratü Ensâbi’l-Arab, Kahire: Dâru’l-Meârif, 1982.
İbn Hibbân Ahmed b. Hibbân es-Sicistânî, es-Sikât, Haydarabat: Dâiretü’l-Meârif, 1973.
İbn Sa’d Muhammed b. Sa’d, Kitâbu’t-Tabakâtü’l-Kebîr, Kahir: Mektebetü’l-Hancî, 2001.
İbn Haldun Ebû Zeyd Veliyyüddin Abdurrahman b. Muhammed, Târîhu İbn Haldun, Beyrut: Dârü'l-Fikr, 2000.
İbnü’l-Esîr Ebü’l-Hasan İzzeddin Ali b. Muhammed, Üsdü’l-Gâbe, Beyrut: Dâru İbn Hazm, 2012.
İbnü’l-Esîr Ebü’l-Hasan İzzeddin Ali b. Muhammed, el-Kâmil fi’t-Târih Tercümesi, İstanbul: Ocak Yayıncılık, 2016.
İbnü'l-Adîm Ebü'l-Kâsım Kemâleddin Ömer b. Ahmed, Zübdetü'l-Haleb min Târihi Haleb, Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1996.
Kaegi, Walter, Bizans ve İlk İslâm Fetihleri, İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2000.
Köse, Bayram Ali, “10 Yüzyıl İslâm Coğrafyacılarına Göre Ermeniye ve Arrân Tarihi Coğrafyası”, Turkish Studies, 2016, Güz, sy. 11/1, s. 89-109.
Külekçi, Cahit, İslâm Tarihinde Ermeniler ve Ermenistan Fetihleri, İstanbul: DBY Yayınları, 2012.
Mahmut Şit Hattab, Kâdetü’l-Fethi’l-İslâmî fi’l-Ermeniye, Cidde: Dâru’l-Endelüs el-Hadrâ, 1998.
Minkârî Nasr b. Müzâhim, Vak’atü Sıffîn, Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1990.
Mizzî Cemâlüddin Ebü’l-Haccac Yusuf, Tehzibu’l-Kemal, Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1985.
Refikbek A’zam, Eşherü Meşâhiri’l-İslâm, Kahire: Matbaa Emir Hindiyye, 1922.
Safedî Salahudin Halil b. Aybek, el-Vâfî bi’l-Vefeyât, Beyrut: Dâru İhyâi Türâsi’l-Arab, 2000.
Taberî Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerir, TârihuTaberî, Kahire: Dâru’l-Meârif, 1967.