Son Dönem Fıkıh Usûlü Eserleri

Bu makale, Tanzimat’tan günümüze kadar oluşan fıkıh usûlü literatürünü incelemektedir.Bu çerçevede iki farklı süreçten bahsedilebilir. Birincisi Tanzimat’tanbaşlayarak Cumhuriyet dönemine kadar devam eden süreç, ikincisi iseCumhuriyet’ten günümüze kadar gelen süreçtir. Birinci süreçte yoğun bir şekildekanunlaştırma faaliyetleri yaşandı. Bazı kanunlar Batı’dan iktibas edilmiş olsa dakanunlaştırma faaliyetleri genel itibariyle İslam hukukuna dayanmaktaydı. Bu yenihukuk faaliyetlerine bağlı olarak dönemin hukukçu ihtiyacını karşılamak üzeremedreseye alternatif, yüksek öğretim düzeyinde yeni kurumlar açıldı. Bu kurumlarınmüfredatına fıkıh usûlü dersleri de dahil edildi ve bu dersleri, dönemin kanunlaştırmafaaliyetlerinde de resmen görev alan hocalar verdi. Bu dönemin fıkıhusûlü telifatı da çoğunlukla bu hocaların ders notlarından oluşmaktadır. Cumhuriyetdöneminde ise fıkıh ve fıkıh usûlunün mer’î hukukta bir karşılığı yoktu. Busebeple fıkıh usûlü dersi hukuk fakültelerinin değil İslâmî eğitim veren kurumlarınmüfredatına dahil edildi. Öncelikli olarak, ders kitabı ihtiyacını karşılamak amacıylafıkıh usûlünün tüm konularını muhtasar bir şekilde ele alan eserler tercümeve telif edilmeye başlandı. Bunun yanında fıkıh usûlünün belli konularını ele alaneserler de telif ediliyordu. Fıkıh usûlü literatürünü besleyen bir diğer önemli alanda ilahiyat fakültelerinde yapılan yüksek lisans ve doktora düzeyindeki tezlerdir.
Anahtar Kelimeler:

fıkıh, fıkıh usulü

___

  • Sami Erdem, “Seyyid Bey: Hayatı ve Eserleri”, Yüksek Lisans tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1993.