Yazar Sabahattin Eyüboğlu Maviyle sanat, karayla para demek istiyorum (113) diye başladığı denemesine anlatacak çok şeyi sığdırır. Önce, “Bu memleket niçin bizim?” diye sorar; cevabını kitabındaki makalelerine dağıtır. Bu arada, 1940-1966 yılları arasında yazdığı denemelerine bir yenisini, bir yenisini ekler durur Mavi ve Kara ismini verdiği eserine. 1909-1973 yıllarında yaşamış olan bir düşün adamı aynı zamanda, Köy Enstitüsü’nün de öğretmeni, Batı Edebiyatı eserlerinin tercümesinde önemli bir çevirmendir. Yazarın amacı bellidir. Benim buradaki çabam ise yazar Sabahattin Eyüboğlu’nu, Bozkurt Güvenç’in deyimiyle eleştirmek değil anlamaktır. Bu noktada yaptığım çalışmanın amacı, yazarın denemelerini tek tek yazmak yerine, okuyucunun görmediği ancak uzun süren bir analizin sonunda ortaya çıkmış belli başlı konuları işlemektir. Çalışmamın tasarımı, önemli alt başlıklar hâlinde belirlediğim ve içinde Atatürk, bilim, din ile sanatın ayrıca diğer bağlayıcı unsurların da olduğu konuların (Batı ve Eğitim ile Köy Enstitüleri), genel konuyu (Anadolu’nun Halkı) hazırlama çabasına dayanır. Burada, birbirine bağımlı değişkenlerin “imkânsız ayrımları” (53) yerine, tek bir bütün hâlinde kitabın analizi, sunumu esastır.