A Romantic Poet in the Arab Poetry ‘Alî Mahmoud Tâhâ and His Poems

Poetry, which reached its peak in the Jahiliyya period in Arabic literature, which can also be called the oldest literary genre of Arabic literature, in fact, it witnessed various developments in Lebanon before Egypt, and then, with the invasion of Egypt in 1798 by Napoleon, the initiation of modern Arabic literature and the establishment of a printing house in Egypt during the governorship of Muhammad ‘Alî Pasha, sending students to Europe and translation, imitation and copyright movements started within the framework of their activities and Egypt reached its peak in modern Arabic literature. These developments not only affected the prose genre, but also led to the emergence of the schools, which are one of the contributors to the development of modern Arabic poetry. These schools are Madrasa al-Ahyâ, whose representatives are names such as Mahmoud Sâmî al-Bârûdî, Ahmad Shawqi and Hafiz Ibrâhîm, who want to enliven traditional Arabic poetry. Dîwân Group, which includes names such as ʻAbd al-Rahman Shukrî and ʻAbbâs Mahmoud al-ʻAkkâd, who were influenced by British romantics and represent romance. It is the Mahjar School born in the American continent, led by names such as Gibran Khalil Gibran, Mikhail Naimy and Amin Reihani and the Apollo Group founded by Ahmad Zakî Abû Shâdî and his friends in 1932. In the Apollo school, names such as Ahmad Zakî Abû Shâdî, İbrâhîm Nâgî, ‘Alî Mahmoud Tâhâ, Mohammad ‘Abd al-Mu‘ti al-Hemsherî, Mahmoud Hassan İsmâ‘îl and Sâlih Javdat attract attention. Ahmad Shawqi was elected as the first president of the Apollo School in the relevant period; but Khalil Mutran was replaced as he passed away several days later. The representatives of this movement, which first set out by establishing a magazine later announced that they had turned into a school. Contrary to popular belief, Apollo Magazine, which was actively published for a short period of 2 years and 3 months, has been felt in Arabic literature and its effect has been mentioned even today. Even though ‘Alî Mahmoud Tâhâ School does not come to the fore much, it is among the important names that help in the development of young people with their poems. Factors such as his knowledge of Western languages, his visits to European countries and his influence by Western romantics are the features that make him different. In fact, these features we have mentioned remind us of the most important authors of Lebanese literature such as Gibran, Mikhail Naimy and Amin Reihani. In this study, in order to introduce ” ‘Alî Mahmoud Tâhâ” to the reader of Arabic language in our country and to make the poet more known in the field of Arabic language and literature and to carry out various academic studies about him, first of all, it is aimed to give information about the life of ‘Alî Mahmoud Tâhâ, then his works and finally his literary personality and to present a variety of his diwans.

Arap Şiirinde Romantik Bir Şair ‘Alî Mahmûd Tâhâ ve Şiirleri

Arap edebiyatında Cahiliye döneminde doruk noktasına ulaşan ve aynı zamanda Arap edebiyatının en eski edebi türü olan şiir, aslında Mısır’dan önce Lübnan’da çeşitli gelişmelere tanıklık etmiş akabinde ise Napolyon’un 1798 yılında Mısır’ı işgali ile modern Arap edebiyatının başlatılması ve Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın valiliği sürecinde Mısır’da matbaanın kurulması, Avrupa’ya öğrencilerin gönderilmesi ve çeviri faaliyetleri çerçevesinde çeviri, taklit ve telif hareketleri başlaması ile Mısır modern Arap edebiyatında zirveye çıkmıştır. Bu gelişmeler nesir türünü etkilediği gibi modern Arap şiirinin gelişmesinde katkıda bulunan unsurlardan birisi olan ekollerin açığa çıkmasına da vesile olmuştur. Bu ekoller ise geleneksel Arap şiirine canlılık kazandırmayı isteyen ve temsilcileri arasında Mahmûd Sâmî el-Bârûdî, Ahmed Şevkî ve Hafız İbrâhîm gibi isimlerin olduğu Medresetu’l-İhyâ, İngiliz romantiklerinden etkilenen ve romantizmi temsil eden Abdurrahman Şukrî ve Abbâs Mahmûd Akkâd gibi isimlerin yer aldığı Divân Grubu, başını Cibrân, Mîhâ’îl Nu‘ayme ve Emîn er-Reyhânî gibi isimlerin çektiği Amerika kıtasında doğan Mehcer Ekolü ve 1932 yılında Ebû Şâdî ve arkadaşları tarafından tesis edilen Apollo Grubu’dur. Apollo ekolünde ilk olarak Ahmed Zekî Ebû Şâdî, İbrâhîm Nâcî, ‘Alî Mahmûd Tâhâ, Muhammed ‘Abdulmu‘ti el-Hemşerî, Mahmûd Hasen İsmâ‘îl ve Sâlih Cevdet gibi isimler dikkati çeker. İlgili dönemde Apollo ekolünün ilk başkanı olarak Ahmed Şevkî seçilir; ancak seçilmesinden birkaç gün sonra vefat ettiği için yerine Halîl Mutrân geçer. İlk iş olarak bir dergi kurup yola çıkan bu akımın temsilcileri daha sonraları bir ekol haline dönüştüklerini ilan ederler. 2 yıl 3 ay gibi kısa bir süre aktif olarak yayımlanan Apollo Dergisi sanıldığının aksine Arap edebiyatında oldukça hissedilmiş ve günümüzde bile etkisinden bahsedilir olmuştur. Bu bağlamda ilgili ekolün pek çok temsilcisi olduğu gibi içerisinden ‘Alî Mahmûd Tâhâ, gibi gençlik döneminde gelecek vaat eden önemli şairler de yetişebilmiştir. ‘Alî Mahmûd Tâhâ ekol içerisinde çok fazla ön plana çıkmasa da şiirleriyle dönemin gençlerini etkiler ve bu türün gelişiminde katkı sağlayan önemli isimler arasında yerini alır. Batı dillerine vakıf oluşu, Avrupa ülkelerine sıklıkla gerçekleştiği ziyaretleri ve Batılı romantiklerden etkilenmesi gibi unsurlar aslında onu farklı kılan özelliklerdir. Aslında zikredilen bu özellikler Cibrân, Mihâ’îl Nu‘ayme ve Emîn er-Reyhânî gibi Lübnan edebiyatının en önemli müelliflerini hatırlatır. Bu çalışmada‘Alî Mahmûd Tâhâ’yı ülkemiz Arap dili okuyucusuna tanıtmak ve şairin Arap dili ve edebiyatı sahasında daha fazla tanınıp kendisine ilişkin muhtelif akademik çalışmaların yapılmasına vesile olmak için öncelikle şairin hayatına, ardından eserlerine ve son olarak da edebi kişiliğine dair bilgi vermek ve divanlarından çeşitli örnekler sunmak amaçlanmıştır.

___

Adalar Subaşı, D. (2007). “Apollo grubu: Bir modern Arap şiiri ekolü”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi.

Badawi, M.M. (1975). A critical introduction to modern Arabic poetry, Cambridge University Press.

Brugram, J. (1984). An ıntroduction to the history of modern Arabic literature in Egypt.

Ceylan, Z. (2011). “Romantizmden öznelliğe Bedr Şâkir es-Seyyâb”, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.

Er, R. (2004). Çağdaş Arap edebiyatı seçkisi, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları. ez-Ziriklî, H. (1990). el-A‘lâm, C. I-V.

Kehhâle ‘U. R. (1957). Mu‘cemu’l-Muellifîn, C.I, C.II.

Şimşek, S. (2015). Amerika’daki Arap göç edebiyatında din anlayışı, Türkiye Alim Kitapları.

Şirin, F. (2015). “İbrâhîm Nâcî’nin munâsebât şiirleri”, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.

Tâhâ, A. M. (2013). Dîvân ‘Alî Mahmûd Tâhâ, Hindâvî.

Tâhâ, A. M. (1940). Leyâlî’l-Mellâhi’t-Tâ’ih.

Türken Çakır, M. (2013) “Modern Arap şiirinde Apollo ekolü”, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.