TÜRKÇEDE ÜÇÜNCÜ KİŞİDE KİŞİ VE SAYI ÖZELLİKLERİNİNONARIM TABANLI İNCELENMESİ*

Sözdizim kuramında [kişi] ve [sayı] özelliklerinin demet özellikler biçiminde bulunduğunu belirten görüşe karşın (Chomsky, 1995, 2000, 2004), bu özelliklerin ayrık özellikler olduğunu öne süren görüşler de bulunmaktadır (Sigur?sson, 2004; Baker, 2008; Nevins, 2011, vd.). [kişi] ve [sayı] özellikleri arasındaki bu ayrımın yanı sıra, [kişi] özelliği içerisinde de bir hiyerarşik yapılanmanın bulunduğu, dillerarası görünüme bakıldığında, 1/2>3 biçiminde bir [kişi] hiyerarşisinin bulunduğu belirtilmektedir (Benveniste, 1966; Silverstein, 1985; Carminati, 2005; Bianchi, 2006). Bu çalışmada, Türkçede, üçüncü kişideki [kişi] ve [sayı] özelliklerinin ayrık özellikler olup olmadığının onarım stratejisi üzerinden belirlenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca, çalışmanın bulguları, Aygüneş (2012, 2013)'te yer alan verilerle bir araya getirilerek, ikinci bir analiz gerçekleştirilmiştir. Bu analizde, birinci kişi ile üçüncü kişi arasında kişi ve sayı kategorisinde onarım sürecine yansıyan farklılıkların belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada 70 katılımcı yer almıştır. Katılımcılara BelÖ (Belirleyici Öbeği) ile Zo başı (Zaman Başı) arasında kişi, sayı ve hem kişi hem sayı kategorilerinde birden uyumsuzluğun bulunduğu üç tümce biçimi sunulmuş ve katılımcılardan bu tümceleri onarmaları istenmiştir. Çalışma sonucunda, katılımcıların uyumsuzluk içeren tümceleri daha büyük oranda BelÖ'ye göre onardıkları ve onarım sürecine sözcük dizilişinin bir etkisinin bulunmadığı belirlenmiştir. Dahası, üçüncü kişide kişi ve sayı kategorilerindeki uyumsuzlukların onarımında farklılığın olduğu görülmüştür. Bu bulgu [kişi] ve [sayı] özelliklerinin ayrık özellikler olduğunu öne süren görüşlerle de uyumludur. Ayrıca bu çalışmanın verileri, Aygüneş (2012, 2013)'te yer alan verilerle bir araya getirildiğinde, birinci kişi ile üçüncü kişi arasında onarım sürecine yansıyan bir farklılığın olduğu, bu farklılığın ise, sayı kategorisinden kaynaklandığı belirlenmiştir. Birinci kişide sayı kategorisi BelÖ ve Zobaşıyla benzer oranda etkileşime girerken, üçüncü kişide sayı kategorisinin daha büyük oranda BelÖ ile etkileşime girdiği görülmektedir. Bu durum, üçüncü kişinin özellikle sayı kategorisi açısından birinci kişiden farklılaştığını göstermektedir.

A REPAIR-BASED INVESTIGATION OF PERSON AND NUMBER FEATURES OF THIRD PERSON IN TURKISH

In syntactic theory, one line of reasoning holds that [person] and [number] features are in the form of bundle features (Chomsky, 1995, 2000, 2004), while there are also views supporting the split features argument (Sigur?sson, 2004; Baker, 2008; Nevins, 2011, et al.). In addition to this distinction between [person] and [number] features, it is argued that there is also a hierarchical structure within the [person] feature and considering the cross-linguistic perspective, there is a 1/2>3 [person] hierarchy (Benveniste, 1966; Silverstein, 1985; Carminati, 2005; Bianchi, 2006). The present study aims to understand whether [person] and [number] features of third person in Turkish are split features or not through the repair strategy. Furthermore, the data collected in this study have been combined with that of Aygüneş (2012, 2013) and a second analysis was performed. The aim of this analysis was to identify the differences reflected to the repair process in person and number categories of the first and third person. Seventy participants took part in the study. The participants were presented with three sentence types including person, number, and both person and number mismatches between DP (Determiner Phrase) and To head (Tense Head) and were asked to correct these sentences. The results revealed that participants repaired sentences containing mismatch on the basis of the DP at a higher rate and word order did not influence the repair process. Moreover, a difference was observed in the repair of mismatches in the person and number categories in the third person. This finding is line with the argument that [person] and [number] are split features. When the present data were combined with data from Aygüneş (2012, 2013), a difference was observed between first and third person in the repair process, which stems from the number category. While the number category interacted with DP and To head at a similar rate in the first person, it interacted with the DP at a higher rate in the third person. This indicates that the third person differs from the first person, particularly in terms of the number category.

PDF

___

AYGÜNEŞ, M. (2012). Türkçede uyum özelliklerinin onarım tabanlı incelenmesi. Mersin Üniversitesi Dil ve Edebiyat Dergisi, 9 (1), 1-19.
AYGÜNEŞ, M. (2013). Türkçede uyum özelliklerinin Olaya İlişkin Beyin Potansiyelleri (OİP) çerçevesinde incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi.
BAKER, M. C. (2008). The syntax of agreement and concord. Cambridge: Cambridge University Press.
BÉJAR, S. ve REZÁC, M. (2003). Person licensing and the derivation of PCC effects. Ana-Teresa Pérez-Leroux ve Yves Roberge (yay.), Romance linguistics: Theory and acquisition (ss. 49-61) içinde. Amsterdam: John Benjamins.
BENVENİSTE, E. (1966). Problèmes de linguistique generale. Gallimard, Paris.
BİANCHİ, V. (2006). On the syntax of personal arguments. Lingua,116 (12), 2023-2067.
CARMİNATİ, M.N. (2005). Processing reflexes of hierarchy (person>number>gender) and implications for linguistic theory. Lingua 115, 259-285.
CHOMSKY, N. (1995). The Minimalist program. Cambridge, Mass.: MIT Press.
CHOMSKY, N. (2000). Minimalist inquiries: The framework. Roger Martin, David Michaels, ve Juan Uriagereka (yay.), Step by step: Essays on minimalist syntax in honor of Howard Lasnik, (ss. 89-155) içinde. Cambridge, MA: MIT Press.
CHOMSKY, N. (2004). Beyond explanatory adequacy. A. Belletti (yay.), Structures and beyond, (ss.104-131) içinde. Oxford: Oxford University Press.
DİXON, R.M.W. (1994). Ergativity. Cambridge: Cambridge University Press.
GREENBERG, J.H. (1963). Some universal of grammar with particular reference to the order of meaningful elements. J. H. Greenberg, (yay.), The universals of language, (ss.73-113) içinde. MIT Press,Cambridge, MA.
GREENHOUSE, S., Geisser, S. (1959). On methods in the analysis of profile data. Psychonomics, 24, 95-112.
GOOD, J. ve YU, A. C. (2005). Morphosyntax of two Turkish subject pronominal paradigms. Lorie Heggie ve Francisco Ordóñez (yay.) Clitic and affix combinations: Theoretical perspectives. (ss. 315-341) içinde. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
HARLEY, H. ve RİTTER, E. (2002). Person and number in pronouns: A feature-geometric analysis, Language, 78,(3), 482-526.
İNCE, A., AYGEN, G., AYDIN, Ö. (2012). Copular structures as (non)phases. The 16th International Conference on Turkish Linguistics, 18 Eylül, 2012, ODTÜ, Ankara.
LİNN, M.S., ROSEN, S. (2003). The functional projections of subject splits. W.E. Griffin (yay.), The Role of Agreement in Natural Language: TLS 5 Proceedings (ss. 135-146) içinde. Texas Linguistic Forum, 53.
NEVİNS, A. (2011). Multiple agree with clitics: Person complementarity vs. omnivorous number. Natural Language ve Linguistic Theory, 29, 939-971.
NEVİNS, A., DİLLON, B., MALHOTRA, S., ve PHİLLİPS, C. (2007). The role of feature-number and feature-type in processing Hindi verb agreement violations. Brain Research, 1164, 81- 94.
MANCİNİ, S., MOLİNARO, N., RİZZİ, L. ve CARREİRAS, M. (2011). A person is not a number: Discourse involvement in subject-verb agreement computation. Brain Research, 1412 (2), 64-76.
PREMİNGER, O. (2011). Asymmetries between person and number in syntax: A commentary On Baker"s SCOPA. Natural Language ve Linguistic Theory, 29, 917-937.
ROOD, D. S. (1996). Sketch of Wichita, a Caddoan Language. I. Goddard (yay.) Handbook of North American Indians 17, (ss. 580-608), içinde. Washington: Smithsonian Institution.
SİLVA-PEREYRA, J. F. ve CARREİRAS, M. (2007). An ERP study of agreement features in Spanish. Brain Research, 1185 (14), 201-211.
SİLVERSTEİN, M. (1985). Hierarchy of features and ergativity. Muysken, P., van Riemsdijk, H. (yay.), Features and projections, (ss. 163-232) içinde. Foris, Dordrecht.
SİGUR?SSON, H. A. (2004). The syntax of person, tense and speech features. Italian Journal of Linguistics, 16, 219-251.
SHLONSKY, U. (1989). The hierarchical representation of subject-verb agreement. Haifa: University of Haifa.
WAGERS, M., Lau, E. ve Phillips, C., (2009). Agreement attraction in comprehension: representations and processes. Journal of Memory and Language. 61 (2), 206-237.