SAFRANBOLU İLÇESİNDE YEMENİ YAPIMI

Bu çalışmada Safranbolu ilçesinde günümüzde sınırlıda olsa sürdürülen yemeni üretimini incelemek ve belgelemek amaçlanmıştır. Yemeni yapımında kullanılan araç-gereç, üretim aşamaları hakkında üreticisinden sağlanan bilgiler, fotoğraflarla desteklenerek açıklanmıştır. Bu illerimizden biri de Karadeniz bölgesinde yer alan Safranbolu ilçesidir. Safranbolu, Karabük ilinin en büyük ve gelişmiş ilçesidir. Konumu Ankara'nın 200 km kuzeyinde ve Karadeniz'in 100 km güneyindedir. Karabük ilçe merkezinin de 8 km kuzeyinde bulunmaktadır. Bugün günlük yaşamda işlevlerini yitirdikleri için ortadan kalkan ya da işlev değiştirerek kullanımda kalan el sanatları ve ürünlerinin henüz yok olmadan belgeleme çalışmaları ile gelecek nesillere aktarılması önem kazanmaktadır. Derinin en önemli kullanım alanlarından birisi ayakkabılardır. Geçmişte Anadolu'nun hemen her bölgesinde üretilen ve ortak yapım özellikleri gösteren el yapımı ayakkabı üretimi artık pek çok yerde makineleşmeye yenik düşmüş, ancak bir kaç ilde az sayıda sanatkâr sayesinde sürdürülür durumdadır. El Sanatları bütün folklorik sanatlar gibi bir milletin kültürel kişiliğinin en canlı belgeleridir. El sanatları içerisinde yer alan deri sanatı teknik, malzeme, süsleme, renk, desen açısından Türk kültür ve sanatında çok önemli bir yere sahiptir. Türkler, dünyada dericiliğin ve deri sanatının ilerleyip yayılmasında çok büyük katkıda bulunmuşlardır. Kuşaklardan kuşağa aktarılarak günümüze ulaşan, müze, kütüphane ve koleksiyonlarda bulunan deri örnekleri, Türk insanının üstün teknik gücünü, sanat zevkini ve yaratıcılığını göstermesi bakımından büyük önem taşımaktadır

KERCHIEF MAKING IN SAFRANBOLU SUB-PROVINCE

In the study, it is aimed to search and document the fabrication of the kerchiefs which is finitely maintained today in Safranbolu subprovince. The information about the tools and instruments, fabrication phases of the kerchief coming from the manufacturer are explained by supporting with photographs. One of those provinces is Safranbolu sub-province in the Black sea Region. Safranbolu is the greatest and the most developed subprovince of the Karabük Province. It is 200 km north of Ankara and 100 km south of the Black Sea. It is 8 km north of the Karabük center. It becomes important the handcrafts and products which disappeared since they lost their functionalities or changed their functions today before they completely disappear to document and convey to the next generations. One of the most important areas of use of the leather is the shoemaking. The handmade shoe fabrication which was very separate in Anatolia and had common fabrication features before it was defeated with the mechanization; however, it is maintained in a few provinces by a few craftsmen. Handicrafts are the liveliest documents of a nation’s cultural personality like the folkloric arts. The art of leather that is one of the handicrafts has a very important place in Turkish culture and art in terms of its technique, material, ornamentation, color and pattern. Turks have enormously contributed to the development and progression of the leather and art of leather in the world. The leather samples which have been conveyed from generation to generation in the museum, library and collections are very important since they indicate the higher technical capacity, sense of art and creativity of Turks

___

  • ACAR Mustafa, Safranbolu El Sanatları, Yayıncı Kent Araştırmaları, İstanbul 2006.
  • BARLAS Uğur, “Unutulmuş Bir Ayakkabıcılık Türü Safranbolu’da Yemenicilik”, IV. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Bildirileri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara,1992, s.45-58.
  • DAĞTAŞ Lütfü, Anadolu’da Dericilik, Dönence Yayınları, İstanbul 2007.
  • DOĞAN Mehmet KAYA Şemsettin, Gaziantep Ev ve El Sanatları Kitabı. Gaziantep İl Turizm Müdürlüğü Yayınevi, Gaziantep1999.
  • GÖKÇESU Zeynep. Deri Teknikleri. Yapa Yayınları, İstanbul 2002
  • ÖZEN Kutlu, “Divriği İlçesinde Köşker Esnafı”, Türk Folkloru,4/37-38 (1982), s.19-21.
  • ÖZERGİN, M. K. Çankırı’da Ayakkabıcılık. Türk Folklor Araştırması. S.15, (1974), s.7085- 7088.
  • SAKAOĞLU Necdet, AKBAYAR Nuri, Derinin Anadolu’da Bin Yıllık Öyküsü, Orijin Group, İstanbul 2002.
  • SAMİ Şemseddin, Kamusu Türk-i , Alfa Yayınları, İstanbul 1998.
  • TOBBAŞ Ahmet. “Afyonkarahisar Yemeniciliği” II. Afyonkarahisar Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri Zafer Matbaası, Afyon. 1991.