ORTAOKUL DÜZEYİNDE BİR FABL İNCELEME ÖRNEĞİ

Fabllar, çocuklara ahlâk dersi vermek amaçlı bir eğitim aracı olarak yüzyıllardır kullanılmaktadır. Fablların veciz, metaforik ve çok anlamlı özellikleriyle önemli bir işlev taşıdıkları açıktır. Bu makalede, öncelikle fablların genel özellikleri ve çocuk eğitimindeki rolleri üzerinde durulacak, daha sonra da "Tilkiyle Leylek" isimli Ezop fablının ortaokul düzeyinde bir inceleme örneği sunulacaktır. Burada esas amaç, öğrencilerin zaten aşikar olan şeyleri tekrar etmesi yerine, fablın derin yapısını kavramalarını ve fablda verilen dersleri mantıklı ve eleştirel bir bakış açısıyla sorgulamalarını sağlamaktır. Bunun için fabl analiz edilirken öncelikle fablın iki kutuplu anlatısal yapısı üzerinde durulmuş ve Labov'un genel kabul görmüş anlatı modelinin altı unsuru, incelenmekte olan fabla uygulanmıştır. Daha sonra çalışmada esas alınan "Yazarı Sorgulama" yaklaşımı ile ilgili genel bilgiler verilmiş ve fablın bu yaklaşıma göre nasıl incelenebileceği gösterilmeye çalışılmıştır. Söz konusu fabl, Yazarı Sorgulama yaklaşımına göre analiz edildiği takdirde okuma eylemi çok daha aktif ve etkileşimsel bir deneyim hâline dönüşmekte, dolayısıyla daha verimli bir öğrenme gerçekleşmiş olmaktadır. Fabldaki fikirleri olduğu gibi kabul etmek yerine öğrencileri sorgulamaya ve fabldaki örtük anlamları keşfetmeye teşvik eden bu yaklaşım, öğretmenin cevapları bizzat kendisi vermek yerine öğrencileri yönlendirdiği, çeşitli sorular ortaya atarak onları düşünmeye ve sorgulamaya ittiği, kendi aralarında tartışmalarını sağlayarak sınıf içi iletişimi kuvvetlendirdiği ve etkileşimi sağladığı son derece verimli bir ders ortamı doğurmaktadır. Fabllar, ciddi ve derinlemesine ele alındıklarında, öğrencilere sorgulamayı, eleştirmeyi, düşünmeyi, yorumlamayı, analiz etmeyi, empati kurmayı vs. öğreten önemli bir araç hâline dönüşmektedir. Bu açıdan öğretmenlerin fabl metinlerini işlerken büyük bir dikkat ve özen göstermesi, konuyu daha verimli kılacak yöntem ve yaklaşımlardan faydalanması gerekmektedir

A FABLE ANALYSIS EXAMPLE AT SECONDARY SCHOOL LEVEL

Fables are being used for centuries as an educational tool designed to offer moral lessons to children. It is apparent that fables have a significant function due to their brief, metaphoric and multidimensional structure. First of all, this article discusses general characteristics of fables and their role in educating children and then studies an Aesop fable “The Fox and The Stork” as an example at secondary school level. Here, the primary goal is not to encourage student to repeat things that are actually apparent but to assure that they grasp an enhanced understanding of fable and adopt a logical and critical approach while deliberating on the lessons offered by the fable. For this purpose, the two-pole narrative structure of the fable was initially discussed while analyzing the fable and six elements of Labov’s recognized narrative model was applied to the fable discussed. Then, “Questioning the Author” approach which is the basis of this study was explained and we tried to exemplify how a fable can be analyzed based on this approach. When we analyze the fable in question based on “Questioning the Author” approach, the reading process turns into a more active and interactive experience and thus assures more productive learning process. This process encourages students to question and discover the underlining meanings of the fable rather than accepting these ideas as is and thus helps to create a very productive class environment where the teacher guides students rather than simply answering the questions, encourages them to think and question by bringing up some questions as well as reinforcing class communication through debates and assuring interaction. If discussed critically and thoroughly, the fables turn into an important tool that teaches students to question, criticize, think, interrupt, analyze and to sympathize etc. Bearing in mind this fact, teachers should be precise and careful while teaching fable texts and make use of methods and approaches that will assure a more productive process

PDF

___

AYGÜN, Uğur (2013). “Edebi Bir Tür Olarak Fabl ve Fabl Analizi”, TURKISH STUDIES - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, Volume 8/10, Fall 2013,www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5971, p. 115-121.
BECK, Isabel, Margaret MecKeown, Rebecca Hamilton ve Linda Kucan (1998). Questioning the Author, International Reading Association, Delaware.
BOYACIOĞLU, Fuat ve Serap ERDAĞ (2013). “Mevlâna Celaleddin Rumi ve La Fontaine’de Hoşgörü Algısı”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, Volume 8/8, Summer 2013, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5259, p. 325-340.
ÇIKLA, Selçuk (2005). “Tanzimattan Günümüze Çocuk Edebiyatı ve Bazı Öneriler”, Hece Dergisi, Sayı: 104-105, ss. 89-107.
ERDAL, Kelime (2009). “Çocuk Edebiyatı Türlerinin Kullanımı Açısından Orhan Veli Kanık’ın Eserlerine Bir Bakış”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, Volume 9/1, Winter 2009, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.576, p. 1135-1154.
FİLİZOK, Rıza (2009). “Karga ile Tilki Hikâyesinin Tahlili”, Ege Edebiyat, http://www.egeedebiyat.org/wp/?p=1214.
GRENBY, M.O. (2010). Children’s Literature, Edinburgh University Press, Edinburgh.
JOSE, Paul E., Catherine A. D’Anna ve Dana Balsink Krieg (2005). “Development of the Comprehension and Appreciation of Fables”, Genetic, Social, and General Psychology Monographs, 131(1), ss. 5-37.
LEWIS, Tyson E. (2012). “Rousseau And The Fable: Rethinking The Fabulous Nature of Educational Philosophy”, Educational Theory, V. 62, N. 3, University of Illinois, ss. 323 341.
LOCKE, John (2010). Some Thoughts Concerning Education, Gale ECCO, Print Editions.
LUKENS, Rebecca (1985). A Critical Handbook of Children’s Literature, Third E., Scott, Fores and Company, Illinois.
MAZİD, Bahaa-eddin M. (2009). “Date-palms, language and the power of knowledge: An analysis of a fable from Kalila and Dimna”, Journal of Pragmatics, v. 41, ss. 2515-2534.
OĞUZKAN, Ferhan A. (2010). Çocuk Edebiyatı, Anı Yayınları, İstanbul.
PRINCE, Gerald (2003). A Dictionary of Narratology, University of Nebraska Press.
ROUSSEAU, Jean-Jacques (2011). Emile, çev. Yaşar Avunç, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
SEARLE, John R. (2000). Söz Edimleri, çev. R. Levent Aysever, Ayraç Yay., Ankara.
SIMPSON, Paul (2006). “A Sociolinguistic Model of Narrative”, Stylistics, Routledge, http://cw.routledge.com/textbooks/0415281059/about/pdf/Stylistics_C5.pdf
SINAR, Alev (2007). Çocuk Edebiyatı, Morpa Yayınları, İstanbul.