SELCEN ÇİFCİ, Ozan ALEVLİ, Eski Anadolu TÜRKÇESİ

MANTIKU'T-TAYR'DA TEMEL DİL BECERİLERİNİN KULLANIMI

Günümüzde, temel dil becerileri örgün eğitim kurumlarında Türkçe öğretimi programı içerisinde verilirken; geçmişte, ana dili öğretimi yapan okulların henüz var olmadığı dönemlerde, edebî metinlerde örtük olarak yer almıştır. Anlama becerilerinden dinleme ve okuma ile anlatma becerilerinden konuşma ve yazma becerileri kültür aktarımı yoluyla edebî metinlerden okuyucusuna ulaşmayı başarmıştır. Bu çalışmada XIV. yüzyıl Eski Anadolu Türkçesi eserlerinden olan Mantıku't-tayr'daki temel dil becerileri tespit edilmiş ve tespit edilen becerilerin Türkçe Dersi (6, 7, 8. sınıflar) Öğretim Programı'ndaki kazanımlarla örtüşme düzeyi ortaya konmuştur. Çalışma doküman incelemesine dayalı olarak yapılmış, eserdeki 4440 beytin tamamı taranmış, bu tarama sonucunda temel dil becerileriyle ilgili 878'i konuşma, 38'i yazma, 76'sı dinleme ve 79'u okuma olmak üzere toplam 1070 beyit tespit edilmiş, ilgili olmayan beyitler değerlendirmeye alınmamıştır. Eserde dinleme becerisinin daha çok işitme/duyma (49 beyit) yönüyle kullanıldığı görülmüştür. Dinleme sırasında söylenen sözlerin vurgulanmıştır. Yine iyi dinlemenin, söyleneni anlamanın temeli olduğu belirtilmiştir. Eserde en çok, konuşma becerisiyle ilgili beyit tespit edilmiştir. Söz söylerken güzel konuşmanın önemi, sorulara düzgün ve vaktinde cevap verme, sorunlara konuşarak çözüm arama, kendi konuşmasını değerlendirme vurgulanmıştır. Okuma sırasında sadece aynı eseri okumak yerine bu eseri destekleyecek başka eserleri de okumanın önemi üzerinde durulmuştur. Yazma becerisi daha çok yazı türleri ve yazı materyallerinden bahsedilerek işlenmiştir. Eserde yer alan temel dil becerileriyle ilgili beyitler incelendiğinde, bu becerilerin Türkçe Dersi Öğretim Programı'ndaki kazanımlarla örtüştüğü görülmektedir. O halde bu tür eserlerin eğitim-öğretim programlarında yer almasının faydalı olacağı düşünülmektedir.

Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic

Nowadays, basic language skills are tought within the curriculum of teaching Turkish as a part of the formal education programmes. Whereas, it was tought through the use of literary texts in the past times, when there was not any school presenting mother tongue education. The basic language skills of listening, reading, speaking and writing were mostly learned by the way of cultural socialisation with the use of literary texts. In this work, the basic language skills in Mantıku't-tayr which was written in old Anatolian Turkish of 14th century have been detected and revealed the correspondance level of these skills with the functions in Turkish Language Teaching Programme (6th, 7th and 8th grades). This work is based on document analysis, all the 4440 couplets in Mantıku't - Tayr have been scanned and through this scanning 1070 couplets related to basic language skills have been detected which include 878 couplets of speaking, 38 couplets of writing, 76 couplets of listening and 79 couplets of reading and the irrelevant couplets haven't been evaluated. It's been seen that the listening skill in this work has been used mostly through hearing / auditory (49 couplets). It's been emphasized that the spoken words in the listening activities must be listened very carefully. Once again it's been stated that good listening is the basis of good understanding. The couplets related to speaking skills have been detected the most. The importance of elocution, answering the questions properly and on time, solving the problems by talking and evaluation of self-speech have been emphasized. The importance of reading various works has been dwelt on. The writing skill has been processed mostly through the writing species and writing materials. The couplets involving the basic language skills have been examined and it's been seen that the skills in this work are corresponded with the functions of today's Turkish Lesson Teaching Programme. Henceforth, it is thought necessary and fruitful to utilise this kind of sources in the design and execution of the relevant curricula.

PDF

___

ARSLAN Akif (2012). "Kutadgu Bilig'de Dinleme Ve Konu?ma Becerisine ?li?kin Sözler", Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:3, Sayı:7

BATUR Zekerya (2012). "Divânü Lûgati't-Türk'te Anlama ve Anlatma Becerilerine ?li?kin Örnekler." Turkish Studies 7.2 : 219-231.

CEM?LOĞLU Mustafa (2004). İlköğretim Okullarında Türkçe Öğretimi, ?stanbul: Aktüel Yayınları.

CLEEREMANS Axel ve D?ENES Zoltan (2008). ''Computational models of implicit learning'', In R. Sun (Ed.), Cambridge handbook of computational psychology (pp. 396-421). Cambridge: Cambridge University Press.

CONWAY Christopher M. ve PISONI David B. (2008). '' Neurocognitive Basis of Implicit Learning of Sequential Structure and Its Relation to Language Processing'', http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2605665/.

Ç?FÇ? Musa (2001). ''Dinleme Eğitimi ve Dinlemeyi Etkileyen Faktörler'', Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. II, S. 2, Afyon, s. 165-177.

Ç?FÇ? Selcen ve YILDIRIM Gülbike (2013). " ?skendernâme'deki Anlama ve Anlatma Becerileri ile ?lgili Unsurlar ve Bunların ?lköğretim Türkçe Dersi (6,7,8. Sınıflar) Öğretim Programındaki Yeri", Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 6, Sayı:2, Sayfa 313-331.

DEM?REL Özcan (1999). İlköğretim Okullarında Türkçe Öğretimi, ?stanbul: MEB Yay.

KARAPANLI Gürcan (2009). Risalet'ün Nushiyye, Mantıku't-tayr ve Garipname Mesnevilerinin Tasavvuf Açısından İncelenmesi, Basılmamı? Doktora Tezi, Tez Danı?manı: Prof. Dr. Kemal Yavuz, ?stanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, ?stanbul.

KARTAL Ahmet (2004). "Attar"ın Mantıku"t-tayr"ı ile Gülşehri"nin Mantıku"t-tayr"ının Mukayesesi", I. Kır?ehir Kültür Ara?tırmaları Bilgi ?öleni (8-10 Ekim 2003) Bildiriler, Kır?ehir.

KAVCAR Cahit vd. (1998). Türkçe Öğretimi, Ankara: Engin Yayınevi.

KORKMAZ Zeynep (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara: TDK Yayınları.

MEB (2006). İlköğretim Türkçe Dersi(6,7,8. Sınıflar) Öğretim Programı, Ankara.

ÖZBAY Murat; Melanlıoğlu, Deniz (2012). "Türkçe Öğretim Programlarının Dinleme Becerileri Açısından Değerlendirilmesi", Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/1 Winter 2012, p.87-97, TURKEY

ÖZBAY Murat (2005). "Ana Dili Eğitiminde Konu?ma Becerisini Geli?tirme Teknikleri", Journal Of Qafkaz University, 16 Fall , s.177-184.

ÖZDEN Mehtap (2009). Türkçe Kaynak Metinlerin Türkçe Öğretiminde Kullanılabilirliği, Basılmamı? Doktora Tezi, Tez Danı?manı: Prof. Dr. Mustafa S. Kaçalin, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, ?stanbul.

ÖZKAN Mustafa (2000). Türk Dilinin Gelişme Alanları ve Eski Anadolu Türkçesi, ?stanbul: Filiz Kitabevi.

SEVER Sedat (2004). Türkçe Öğretimi ve Tam Öğrenme, (4. bs.), Ankara: Anı Yayıncılık.

TEMEL Arzu (2010). Gülşehri'nin Mantıku't-tayr Tercümesinde Kelime Grupları, Basılmamı? Yüksek Lisans Tezi, Danı?man: Doç.Dr. Suzan Suzi Tokatlı, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.

TEMUR Turan (2001). "Dinleme Becerisi", Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu Türkçe 1-8, (Ed. Prof.Dr. Ay?egül Ataman vd.), ?stanbul: Nobel Yayın Dağıtım.

YILDIRIM Ali; ??M?EK Hasan (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınları.

YAVUZ Kemal (1983). " XIII-XVI. Asır Dil Yadigarlarının Anadolu Sahasında Türkçe Yazılı? Sebepleri ve Bu Devir Müelliflerinin Türkçe Hakkındaki Görü?leri", Türk Dünyası Araştırmaları, Sayı: 27, Faruk Timurta?'a Armağan, ?stanbul, s.9-57 .

YAVUZ Kemal (2000). "Türk Edebiyatında Mesnevî"den İlk Tercüme Hikayeler ve Bazı Dikkatler", Bildiriler, Uluslar arası Mevlânâ Bilgi ?öleni (15-17 Aralık 2000), Kültür Bakanlığı Yayınları: 2526, Özel Dizi: 22, Ankara, s. 355-381.

YAVUZ Kemal (2004). "Çe?itli Yönleri ile Mantıku't-tayr ve Garib-nâme Mesnevileri", İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, ?stanbul Üniversitesi Yayınları No: 4501, Cilt 31, 345-356. ss. ?stanbul.

YAVUZ Kemal (2007). Gülşehri'nin Mantıku't-tayr'ı (Gülşen-nâme) [Metin ve Aktarma], Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü.

http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-215468/h/giris.pdf (eri?im: 08.04.2013)

http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-215469/h/metin.pdf (eri?im: 08.04.2012)