GÜVAHÎ'NİN BİLİNMEYEN ESERİ: TAZARRU'-NÂME

Güvahî, divan edebiyatında daha çok Pend-nâme şairi olarak tanınır. Ancak şairin Gurbet-nâme ve İbret-nâme adında iki küçük mesnevisinin daha olduğu ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada ise, Güvahî'nin kaynaklarda adından söz edilmeyen bir başka eseri Tazarru'-nâme tanıtılmış ve transkripsiyonlu metni verilmiştir. Mesnevi nazım şekliyle kaleme alınmış olan eserin içerisinde farklı vezinlerle yazılmış farklı nazım şekilleri de bulunmaktadır. Harekeli olan ve 553 beyitten oluşan Tazarru'-nâme'deki birkaç beyit Pend-nâme'deki bazı beyitlerle benzerlik göstermektedir. Bu benzerlikler Tazarru'-nâme'nin, Pend-nâme şairi Güvahî tarafından kaleme alındığını göstermektedir. Tevhid, na't ve münacat içerikli manzumelerle başlayan eser, dünyanın geçiciliğinden, ahiret için hazırlık yapılmasından bahsederek şairin günahlarının bağışlanmasını istediği manzumelerle devam etmekte, sebeb-i telif, eserin adı, dua ve eserin bitirildiği yılı belirten beyitlerle sona ermektedir. Güvahî'nin Tazarru'-nâme'sinde klasik bir mesnevide olması gereken bütün bölümler bulunmamakta ve en önemlisi herhangi bir hikâye anlatılmamaktadır. Bu nedenle eseri, mesnevi nazım şekliyle yazılmış uzunca bir manzume olarak tanımlamak yerinde olacaktır. Eserin giriş bölümü besmele ile başlamış, tevhid, münacat ve na't ile devam etmiştir. Giriş bölümünde bulunması gereken sebeb-i telif kısmı ise hatime bölümüne konmuştur. Hatime bölümü bir başlıkla belirtilmemekle birlikte eserin sonunda, okuyanlardan dua isteği, eserin adı ve yazıldığı tarihin söylendiği beyitler bulunmaktadır. Şair eserini herhangi bir olaya dayandırmamış sadece günahkâr olduğunu ve affedilme isteğini dile getirmiştir. Aralarda bulunan meviza başlıklı manzumelerde ise insanın aczinden, günahkâr oluşundan, dünyanın geçiciliğinden bahsedilmekte, günahların bağışlanması için Allah'a yalvarılması gerektiği öğütlenmektedir. Divan edebiyatında Tazarru'-nâme denilince Sinan Paşa'nın XV. asırda manzum ve mensur karışık olarak yazdığı ünlü eseri akla gelir. Güvahî'nin de Tazarru'-nâme'sini kaleme alırken Sinan Paşa'nın Tazarru'-nâme'sinden tevhid ve na't kısımları ile altı büyük peygambere, Hz. Muhammed'e, dört büyük halifeye, Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin'e yer vermesiyle şekil olarak esinlemiş olduğunu görülmektedir. Bunun yanında muhteva açısından da dinî mahiyeti nedeniyle iki eser benzerlik göstermektedir. İki eserin ortak noktası, dünyanın ve zenginliğinin geçici olduğu, ahirette mutlu olmak için dünyada ibadetle meşgul olunması gerektiği ve ayrıca peygamberler ile mübarek kabul edilen kişilerin manevi himmetinin istenmesi, Allah'tan günahlar için bağışlanma dilenmesidir.

UNKNOWN WORK OF GUVAHÎ: TAZARRU-NAME

Researchers of Divan Literature know that Guvahî is poet Pendname. That known as a poet Pend-name Guvahî has two small masnavi called Gurbet-name and Ibret-name. This is an article that has been defined that is non-registration of work of Guvahî's Tazarru-name and transcribed text of the work are given. The work was written as masnavi in verse written in a different prosody in different poetic forms are also available. Tazarru-name that which the vowel points have been added and which five hundred fifty-three couplets. Pend-name in which few couplets are similar to some of the couplets in the Tazarru-name. These similarities indicate that belongs to Güvahi Tazarru-name. The work begins with poems tawhid and na't and munacat content and than it describes the transience of the world and done in preparation for the hereafter and continues whit poems of the poet wants forgiveness of sins and finishes with couplets the reason the book was written and the name of work and couplets showing the finished work of and with couplets of prayer. In Guvahî's Tazarru-name, all sections, there is no need to be in a classic masnavi and most importantly, does not discuss any story. For this reason, as a long poem written in verse form masnavi it would be appropriate to define. The introduction of the work started with basmalah and tawhid, munacat and continued with na't. Reason of copyright must be present in the introduction part of the department has been section of hatime. The section of hatime, with not specify a title at the end of the work, reciting the prayer request, of the work, the name and couplets written history is told. There is no fiction in poetry. The poet is a sinner and has expressed desire for forgiveness. In the poem of meviza-titled impotence of man, the occurrence of a sinner, the world's temporality is mentioned, should be instructed to beg God for forgiveness of sins. In the Divan Literature, known Tazarru-name that is written Sinan Pasha, XV. century comes to mind the work of his famous poems and prose mixed. Guvahî, the work of Sinan Pasha Hz. Muhammed, the four major caliph, Hz. Hasan and Hz. Hussein was inspired in shape and is seen to give ground. The common point of the two works, world and the wealth of the world is temporary, should be actively engaged in worship in the world to be happy in the Hereafter, in addition, from persons of that regarded as sacred by request spiritual assistance and invoked Allah for forgiveness for sins.

___

CANIM, R. (2000). Latifî, Tezkitetü'ş-şuarâ ve Tabsıratü'n-nuzamâ. Ankara: AKM Yayınları.

DUMAN, M. (1989), Güvâhi"nin Pend-nâmesi"nde Nasreddin Hoca, Tarih ve Toplum, 11, (63), 15.143-17.145.

ERDAL, Kadir (2010), Bir Atasözleri Hazinesi: Güvâhî"nin Pendnâmesi, Yağmur-Dil-Kültür ve Edebiyat Dergisi, S.49.

ERENOĞLU, D. (1997). Pend-nâme, Güvâhî (Dil İncelemesi). Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.

ERENOĞLU, D. (2007). Güvâhî"den Günümüze Atasözleri ve Deyimler. Turkish Studies, International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 2 (4), 1150-1167.

ERKOÇ, E. (2010). Çorum Hasan Pa?a Kütüphanesi"ndeki Yazma Eserler Üzerine Bir Değerlendirme ve Bazı Seçmeler. Çorum Tarih ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 1 (2), 7-17.

HENG?RMEN, M. (1977). Güvahi'nin Hayatı, Eserleri, Pendnamesindeki Atasözleri, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.

HENG?RMEN, M. (1983). Güvâhî, Pend-nâme. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.

?SEN, M. (1994). Gelibolulu Mustafa Âlî, Künhü'l-ahbâr'ın Tezkire Kısmı. Ankara: AKM Yayınları.

KAPLAN, M. (2008). Tazarru"nâme"den Münacat"a Yakarı? Üslubu. Köprü, Bahar, S.102, (http://www.koprudergisi.com/index.asp?Bolum=EskiSayilar&Goster=Yazi&YaziNo=92 6).

KÖKSAL, M. F. (2005). Klâsik Türk Şiiri Araştırmaları. Ankara: Akçağ Yayınları.

KUTLUK, ?. (1989). Kınalızade Hasan Çelebi, Tezkiretü'ş-şuarâ. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.

LEVEND, A. S. (1988). Türk Edebiyatı Tarihi, Giriş, I. Cilt. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. Mehmed S. (1308). Sicill-i Osmanî. ?stanbul: Matbaa-i Âmire.

ÖZD?NG??, V. (2006), Güvâhî"nin Pend-nâmesi"nde Deyimler, Kubbealtı Akademi Mecmuası, 3, 61-73.

?emsettin S. (1996). Kamusu'l-a'lâm. Ankara: Ka?gar Ne?riyat.

TAY??, Mehmed Serhan (2009), Pend-nâme-i Güvâhî; Bir Atasözleri Hazinesi, Dil ve Edebiyat Dergisi, S. 6, s. 59-61.

TULUM, M. (2001). Tazarru'nâme. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.