BİR KUR’AN MEYVESİ OLARAK İNCİR VE TÜRK KÜLTÜRÜNDE İNCİR YORUMLARI

Toplumların sosyo-kültürel yapılarının oluşmasında dinin önemli bir etkisinin olduğu kabul edilir. Müslüman Türk toplumunun örf, adet ve geleneklerinin teşekkülünde olduğu gibi, onun fikir ve düşünce hayatının şekillenmesinde de başta Kur'an ve Sünnet olmak üzere Müslümanların tarihî tecrübeleri, bilgi ve algıları önemli bir rol oynamıştır. Kültürümüzde meyvelere dair tasavvurun oluşmasında söz konusu kaynakların yaklaşımı şüphesiz dikkat çekici bir unsurdur. Kur'an'da pek çok meyvenin ismi farklı bağlamlarda zikredilmektedir. Bunların her biri siyak-sibak bütünlüğü içerisinde ele alınıp değerlendirilebilir. Ancak incir hem ağacı hem de meyvesi ile Kur'an ve Sünnet'te ayrıcalıklı bir yere sahiptir. Bu makalenin hedefi Türk kültüründe incir ağacı ve meyvesinin nasıl tasavvur edildiğini izah etmektir. Bu çerçevede önce Kur'an'da ve hadislerde, sonra da Kitab-ı Mukaddes kaynaklarında incirin hangi bağlamda zikredildiğine, İslamî gelenekte bu meyveye hangi manaların yüklendiğine ve dahası yaşadığımız Müslüman Türk toplumunda incirin nasıl algılandığına yer verilecektir. Bu bağlamda atasözlerinde, deyimlerde ve halk arasındaki konuşmalarda incir meyvesinin nasıl kullanıldığı kadar ona hangi anlamların yüklendiği de önem arz etmektedir. Toplumların zihniyet dünyalarının anlaşılmasında rüya tabirlerinin önemli bir yeri olduğu dikkate alınırsa, yaşadığımız toplumda incir rüyalarının nasıl yorumlandığı hususu da bize ışık tutacaktır. Sonuçta bu makalede, Türk toplumunda var olan incir kültürü ile Kur'an ve Sünnet'in meyve tasavvuru, daha özel anlamda incir tasavvuru arasındaki benzerlikler ortaya konulmaya çalışılacaktır

FIG AS A FRUIT OF THE QUR’AN AND FIG INTERPRETATIONS IN TURKIC CULTURE

It is accepted that religion has a significant influence on the formation of socio-cultural structures in societies. As happened in the formation of Turk-Muslim Society’s custom, tradition and folklore, mainly the Qur’an and Sunnah, Muslim’s historical experience, knowledge and perceptions have played important role in the formation of its intellectual thought, too.In our culture, approach of these sources towards the occurrence of description about fruits is certainly an attractive factor. Various fruits in the Qur’an are mentioned in different contexts. Each of these can be evaluated by dealing with contextualizing its pre- and post-contexts. However, fig both its tree and fruit has a special place in the Qur’an and Sunnah. The aim of this article is to explain how fig tree and its fruit has been imagined in Turk culture. In this context, fig will be examined in which context has been used in the Qur’an and Hadiths initially, and then, in the sources of Holy Scripture; what meanings given to this fruit in Islamic tradition; and moreover it will be dealt with how fig is being perceived in current Turk-Muslim community. In that context, it has importance what meanings given to fig as much as how it has been used in proverbs, idioms, and conversations in public.The issue of how fig dreams are being interpreted in our society will shed light on us, if it is considered that dream interpretations have special importance in understanding mind-set of societies. As a result, it is aimed to present the similarities between the existent fig culture amongst Turkish society and the description about fruits, particularly fig, in the Qur’an and Sunnah

PDF

___

Abdülganî Nablusî, Ta‘tîru’l-enâm fî ta‘bîri’l-menâm, Mısır 1940.
AÇA, Mehmet, "Türk İnanış ve Düşünüş Sisteminde Meyve/ Fruit in Sistem of Turkish Belief and Thinking", Turkish Studies : International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 3/5 Fall 2008.
AYDÜZ, Davut, Kur’an-ı Kerim’de Besinler ve Şifa, İstanbul 2002.
BEYZÂVÎ, Envârü’t-tenzîl, Beyrut 1410/1990.
BİRIŞIK, Abdülhamit, "İncir", DİA, XXXXI, 189-190.
BUHÂRÎ, Muhammed b. İsmail, Sahîhu’l-Buhârî (el-Câmi‘u’s-sahîh), I-VIII, İstanbul 1413/1992.
ELMALILI, Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’ân Dili, İstanbul 1982. Fahreddin Râzî, Tefsir-i Kebir, Ankara 1988.
Halil b. Şahin ez-Zâhirî, el-İşârât fî ‘ilmi’l-‘ibârât, Mısır 1940.
Hüseyin b. Bistam ez-Zeyyâd, İmamların Tıbbı, (trc.Hayrettin Tekümit), İstanbul 2000.
İbn Haldun, Mukaddime, İstanbul 1998.
İbn Kesîr, Hadislerle Kur’an Tefsiri, İstanbul 1987.
İbn Sîrîn, Muntehâbu’l-kelam fî tefsîri’l-ahkâm, Mısır 1940/1309.
Kitâb-ı Mukaddes: Eski ve Yeni Ahit (Tevrat ve İncil), İstanbul 1998.
KURTUBÎ, Ahkâmu’l-Kur’an, Beyrut 1985.
Muhyiddin Arabî, Rüya Tabirleri, (haz. Rahmi Serin), İstanbul trs.,
OĞUZ, Burhan, Türkiye Halkının Kültür Kökenleri, I, Giriş Beslenme ve Teknikleri, İstanbul 1976.
ÖZEL, Ahmet, "Nablusî, Abdügani b. İsmail", XXXII, 268-270.
PÜSKÜLLÜOĞLU, Ali, Türkçe Deyimler Sözlüğü, Ankara 1995.
TABERÎ, Muhammed b. Cerîr, Câmi‘u’l-beyân fî tefsîri’l-Kur’ân, I-XXX, Beyrut 1415/1995.
TEKİNEŞ, Ayhan, "Tıbb-ı Nebevî'de Meyve/ Fruit in Medicine of the Prophet", Turkish Studies: International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 3/5 Fall 2008, ss. 134-142.
UYSAL, Muammer, Şifalı Bitkiler ve Gıdalar Ansiklopedisi, Konya 1997.
YÜCEL, Ahmet, “İbn Sîrîn”, DİA, XX, 358-359.
YÜKSEL, H.Avni, Türk-İslâm Tasavvuf Geleneğinde Rüya, İstanbul 1996.
ZEMAHŞERÎ, el-Keşşâf, (nşr. Âdil Ahmed Abdülmevcûd v.dğr.), Riyad 1418/1998.