ANADOLUDA GELENEKLERİNİ İŞLEYEN BİR TÜRKÜ

Anadolu'da türküler/baladlar, bütün etnik grupların gelenek, görenek ve sanatlarının yansımasıdır. Türkiye'de 'Ballad' yerine kullanılan 'Türkü', sözlü gelenekte çalgı ve ezgilerle söylenen bir halk şiiridir. Baladlar ve Türküler biçim ve içerik bakımından benzerlik gösterirler. Geleneksel olarak, insanlar yüzyıllardır duygularını şiir ve müzikle ifade ederler. Bu sözlü şarkılar, yaşanan bölgenin tarihsel ve coğrafik özelliklerinin, sosyal ve siyasi koşullarının ve gelişmelerinin izlerini taşır. Türkülerde, insan yaşamının geçiş dönemlerinden(doğumevlenme- ölüm) yansımalar bulabilirsiniz. "Ceviz Oynamaya mı Geldin Odama" (Did you come to my room to play with walnut) başlıklı Anadolu Türküsü bir genç kızın kendinden daha genç olan kuzeni ile evlenmesine bir örnektir. Bu tür evlilikler aile varlığını korumak endişesiyle kırsal alanlarda yaygın olsa da, evlenen kişiler arasında hoşnutsuzluk oluşturabilir. Bu evlilikte genç kız mutsuz ama amcasının kararını kabul etmekten başka seçeneği yoktur. Kültürel değişimlerin daha yoğun olduğu kentlerde tanışıp anlaşarak evlenmeler yaygınlaşırken, gelenekselliğin yoğun olduğu yerlerde "görücülük" ve "akraba evliliği"nin baskın olduğu görülmektedir. Bu evlilik biçimleri genellikle gelin ya da damad adayının düşüncesi alınmadan gerçekleşir. Bu nedenle, aile büyüklerinin isteklerine karşısında, kişisel mutsuzlukların bir anlamı yoktur. Bu özel türküde, genç kız kendini düzenlenmiş bir akraba evliliğinin içinde bulur. Bu yazıda genç kızın duyguları ve istekleri ele alınacaktır. Sözler Anadolu'nun kırsal alanlarında evlilik kurumu yorumlamak için sosyolojik yaklaşımla incelenecektir

A TÜRKÜ/ BALLAD WHICH EMPLOYS THE TRADITIONAL PRACTICE IN ANATOLIA

Ballads in Anatolia are reflections of traditions, customs, and art as in all other ethnic groups. In Turkey, “Türkü,” which is used as a substitute of “Ballad,” is a kind of folk poetry that is sung along with instruments. Ballads and Türküs are similar in terms of style and content. Traditionally, people have expressed their feelings in their lyrics and music for centuries. These oral songs carry the traces of the historical and geographical features, social and political conditions and developments of that certain area. In Türküs, one can find the reflections from the milestones (birth, marriage, death) of people’s lives. An Anatolian Türkü titled “Ceviz oynamaya mı geldin odama” (Did you come to my room to play with walnut?) is an example of an arranged marriage between a young girl and her much younger cousin. Although this kind of marriage is often common in rural areas for concerns of keeping the family estate intact, these unions may also bring dissatisfaction to the parties involved. In this marriage, She is unhappy but she has no choice but to accept her uncle’s decision. While marriages depending on a mutual agreement between couples are more common in cities where cultural change is more profound, “prearranged marriages” and “consanguineous marriages” still prevail in rural areas where traditions are observed keenly. These forms of marriages are generally arranged by mutual agreement between the inlaws without necessarily the bride or groom’s consent. Thus, personal unhappiness has no meaning against the wishes of the larger family unit. In this particular Türkü, the young girl finds herself in a prearranged “consanguineous marriage.” This paper will focus on her feelings and aspirations. The lyrics will be examined through a sociological approach to comment on the institution of marriage in the rural areas of Anatolia

PDF

___

KAYNAKÇA
ALTUNTEK, Serpil, (1993), Van Yöresinde Akraba Evliliği (Consanguineous Marriage in the province of Van) Ministry of Culture Press, Ankara.
BARTH, Frerdik, (1954) “Father’s Brother’s Daughter Marriage in Kurdistan” Southwestern Journal of Anthropology, X, 164-171
BATES, Daniel. G.(2009) 21.Yüzyılda Kültürel Antropoloji, insanın doğadaki yeri,(Cultural Anthropology in 21th Century, Human’s place in nature) (trans.ed. AYDIN, Suavi) Bilgi University Press, İstanbul, 1st ed.
BALAMAN, Ali Rıza, (1982), Akrabalık, Evlilik ve Türleri (Consanguinity, Marriage and Forms of Marriage), Karınca Printing Press, İzmir.
AYAN, Dursun&BEDER-ŞEN, Rahime&ÜNAL Gülsen& YURTKURAN, Semra (2001) “Ankara’da Akraba Evliliği” (“Consanguineous Marriage in Ankara”) Aile ve Toplum Dergisi (Family and Society Magazine), vol. 1, no 4, 7-27
BULUT, Meryem. (2011/2) “ Mardin’de Evlilikler” (Marriages in Mardin) Folklor/Edebiyat (Folklore and Literature), vol. 17, No 66: 66-80
ELMACI,Nuran & CEYLAN Ali (2005) Gelenekten Geleceğe Antropoloji (Anthropology from Tradition to Future), “Diyarbakır’ın Göç Alan Bir Semtinde Akraba Evlilikleri ve Değişim” (Consanguineous Marriages and Change in a Migration-Receiving District of Diyarbakır) 129-140, Epsilon Press, 1st ed, İstanbul.
EMİROĞLU, Semih,(2012), “Türkçe Sözlükteki Akrabalık Adlarının Tasnifi”TURKİSH STUDİES International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/4, Fall, 2012, www. turkishstudies.net http://www.turkishstudies.net/Makaleler/1788156956_Emiro%c4%9fluSelim_S1691-1710.pdf p.1691-171
FİDAN, Süleyman (2011)”Sözlü Kültür- Sözlü Tarih İlişkisi Bağlamında Niş Türküleri” TURKİSH STUDİES - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 6/4 Fall 2011, www.turkishstudies.net, http://www.turkishstudies.net/Makaleler/2068864047_1_fidans%c3%bcleyman_t. pdf,p.139-148, TURKEY
GÜVENÇ Bozkurt, (1979), İnsan ve Kültür (People and Culture), Remzi Bookshop, İstanbul. 3rd ed.
AND, William.A & PRINS, Harald E.& WALRATH,Dana &MCBRIDE, Bunny.(2008) Kültürel Antropoloji (Cultural Anthropology), (trans.)ERGUVAN SARIOĞLU, İnan Deniz, Kaknüs Press, Istanbul
HİLAL, Jamil M.(1970) “Father’s Brother’s Daughter Marriage in Arab Communities: A Problem of Sociological Explanation” Middle East Forum, IV L,73-84 KHURI, Fuad I.(1970) “ Paralel Cousın Marriage” Man, V, 597-617)
KOÇ, İsmet(Prof.)(2008)“Prevalence And Socıodemographıc Correlates Of Consanguıneous Marrıages In Turkey”J. biosoc. Sci, 40,137–148, 2007 Cambridge University Pres.doi: 10.1017/S002193200700226X First published online 22 Jun 2007
KOÇ, İsmet (Prof.)&ERYURT, M.Ali (Dr.)(2013) Türkiye’de Akraba Evlilikleri ile Bebek Ölümleri Arasındaki Nedensel İlişkinin Analizi (Analysis of Causal Relationship Between Consanguineous Marriages and Infant Mortality in Turkey), TUBİTAK 1001, Project No:111K335
LEVİ-STRAUSS,Claude (1949) The Elemantry Structure of Kinship,Boston. Ing.Trans. Bell, James Hade & Von Sturmer, John Richard, (1969), Beacon Pres.
MİRZAOĞLU, Gülay (2003) Çukurova Bozlağı, Bİnboğa Press, Ankara
ÖZHER KOÇ,Sema(2011) “Fenomenolojik Açıdan Bir Türkü Çözümlemesi” TURKİSH STUDİES– International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic,ISSN:1308-2140,Volume 6/3 Summer 2011,www.turkishstudies.net, http://www.turkishstudies.net/Makaleler/651875324_70sema%c3%b6zher_ko%c3 %a7.pdf,p.125-1132 TURKEY
PASTNER, Carroll Mcc. (1979) "Cousin Marriage Among The Zikri Baluch Of Coastal Pakistan "Ethnology, 18(1):31-47.
SEZEN, Lütfü (2005) “Türkiye’de Evlenme biçimleri” (“Forms of Marriage in Turkey) A.U. Institute of Turkish Studies Magazine, No 27, Erzurum, Prof. Dr. Şinasi Tekin Special Edition.
TANSES, Hamdi (1997) Öyküleriyle Halk Türküleri, Notalı (Türküs with Stories, with Music Notes) Önel Druck & Verlag, Köln.
TİMUR Serim (Dr.) (1972) Türkiye’de Ailenin Yapısı (Family Structure in Turkey), Hacettepe University Press, No D-15, Ankara
TURHAN, Salih & DÖKMETAŞ, Kubilay & ÇELİK, Levent(1996) Türkülerimiz ve Hikâyeleri (Türküs and their Stories), Ankara, Cem Web Offset.
YAZICIOĞLU, Yalçın& KAYHAN, Ülker (2007), Aile Yapısı ve İlişkileri (Family Structure and Relations of Family Members), Anadolu University Press, Eskişehir