Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Kullanılan Ders Kitaplarındaki Uyarlanmış Metinlerin Uyarlanma Durumları: Yeni Hitit Örneği*
Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde okuma becerisini geliştirmek üzere faydalanılan yazınsal metinlere ders kitaplarında yer verildiği bilinmektedir. İleri düzeydeki öğreniciler özgün olarak sunulan yazınsal metinleri kolaylıkla kavrayabilirken başlangıç ve orta düzey öğrenicileri yeterli dilsel edince sahip olmadıkları için bu metinleri kavramakta güçlük çekmektedirler. Dolayısıyla bu yazınsal metinlerin ders kitaplarında uygun bir şekilde yer alabilmesini sağlayabilmek için belirli yöntemler ve ölçütler çerçevesinde düzeye uygun hâle getirilmesi gerekmektedir. Bu düşünceden yola çıkılarak yabancı dil olarak Türkçe öğretimi için hazırlanmış ders kitaplarında kullanılmakta olan uyarlanmış metinlerin, metin uyarlama ölçütlerine uygunluğu açısından incelenmesi çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesine dayanmaktadır. Yapılan inceleme öncesinde, Yeni Hitit Yabancılar İçin Türkçe B1 öğretim setindeki uyarlanmış metinler belirlenmiş, uyarlanmış metinlerin özgün kaynaklarına ulaşılmış ve metin uyarlama ölçütlerini içeren metin değerlendirme aracı hazırlanmıştır. Oluşturulan metin değerlendirme aracındaki uyarlama işlemleri için Yeni Hitit Yabancılar İçin Türkçe A1-A2 ve Yeni Hitit Yabancılar İçin Türkçe B1 öğretim setinde yer alan dil bilgisi sıralanışı temel alınmıştır. İncelemenin sonunda yapılan işlemlerin frekans ve yüzde değerleri hesaplanarak uyarlanmış metinlerdeki işlemlerin oranları sunulmuştur. Yeni Hitit Yabancılar İçin Türkçe B1 ders kitabı ve çalışma kitabında yer alan uyarlanmış metinler üzerinde yapılan metin uyarlama işlemlerinin oranlarına bakıldığında en çok sözlüksel sadeleştirme işleminin yapıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Sözdizimsel sadeleştirme ve genişletme işlemlerinin ise hemen hemen aynı oranda olduğu görülmüştür
Adaptation Of Adapted Texts in Textbooks Used in Teaching Turkish As A Foreign Language: New Hitit Example
It is known that literary texts used to improve reading skills in teaching Turkish as a foreign language are included in textbooks. While advanced learners can easily grasp the original literary texts, the beginning and middle level learners have difficulty understanding these texts because they do not have enough linguistic skills. Therefore, in order to ensure that these literary texts are properly included in textbooks, they must be adapted to the level within the framework of certain methods and criteria. The aim of the study is to examine the adapted texts that are used in textbooks prepared for teaching Turkish as a foreign language in terms of their compliance with the text adaptation criteria. The study is based on document review from qualitative research methods. Prior to the examination, Turkish textbook for foreigners the adapted texts in the New Hitit Turkish Teaching Kit B1 textbook were determined, the original sources of the adapted texts were reached and a text evaluation tool containing the text adaptation criteria was prepared. New Hitit Turkish Teaching Kit A1- A2 for foreigners and New Hitit Turkish Teaching Kit B1 for foreigners are based on grammar in the textbook for the adaptation process in the text evaluation tool. At the end of the review, the frequency and percentage values of the transactions are calculated and the rates of the transactions in the adapted texts are presented. When we look at the proportion of the text adaptation operations on the adapted texts in the new Hitit 2 book, it is concluded that the most lexical simplification was done. Syntactic simplification and expansion operations were found to be almost identical
___
- Ak, D. ve Aksu, C. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe okuma öğretimi ve ders malzemeleri. B. Tüfekçioğlu ve F. Yıldırım (Yay. haz.), Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi içinde (s.79-96) Pegem Akademi.
- Arslan, M. ve Ayhan, S.M. (2014). Edebî metin olarak masalların yabancılara Türkçe öğretiminde dilsel ve kişisel becerilerin gelişimine etkisi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 7 (2), 543-559.
- Berardo, S.A. (2006). The use of authentıc materials in the teaching of reading. The Reading Matrix, 6 (2), 60-69.
- Bölükbaş, F. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde okuma metinlerinin dil düzeylerine göre sadeleştirilmesi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 924-935.
- Crossley, Scott A., Allen, D., Danielle S. and Mcnamara (2011). Text readabilitiy and ıntuitive simplification: a comparison of readability formulas, Reading in foreign language 23 (1), 84-102.
- Demircan, Ö. (1990). Yabancı dil öğretim yöntemleri. Ekin Yayınları.
- Dilidüzgün, Ş. (1995). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Yazınsal Metinler. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi.
- Durmuş, M. (2013). İkinci/Yabancı dil öğretiminde özgün ve değiştirilmiş dilsel girdi üzerine. Turkisch Studies- International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 8 (1) 1291-1306.
- Durmuş M. ve Cihangir S. (2018). Yabancılara Türkçe öğretiminde okuma metinlerinin sadeleştirilmesi. Gazi Üniversitesi yabancılara Türkçe öğretim seti örneği. International Journal of Language Academy, 6 (5), 684-694.
- Durukan E. ve Bayraktar İ. (2016). Türkçe ders kitaplarında metin sadeleştirme üzerine bir değerlendirme. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5 (3), 1356-1369.
- Güneş, F. (2013). Türkçe öğretiminde metin seçimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1 (1), 1-12.
- Nurlu, M. ve Kaya, M. (2017). Özgün ve yabancı dil olarak Türkçe öğretimi için sadeleştirilmiş metinlerde fiilimsi kullanımı: Dokuzuncu Hariciye Koğuşu ve Yılkı Atı Örneği. Turkisch Studies- International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12 (28), 325-342.
- Özmen, C. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde metin değiştirim teknikleriyle öykülerin yeniden oluşturulması. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
- Sandom, M. (2013). Investigation into the efficacy of text modification: What type of text do learners of Japanese authenticate? (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Victoria University of Wellington.
- Şavlı, F. ve Ermağan, A.E. (2015). Yabancı dil eğitiminde edebi metinler kullanımı. International Journal of Languages, Education and Teaching. 885-893.
- Siddhartan, A. (2004). Syntactic simplification and text cohesion. Technical report, University of Cambridge.
- Yıldırım, E. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
- Yılmaz, E. (2009). Uygulamalı Metin bilgisi.Pegem Akademi.
- Yücel, F ve Erişek, Ö. (2002). Dil öğretiminde yazınsal metinlerin yeri. Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (2), 63-76.
- İnternet Kaynakları
- Camgöz, B. (2013, 28 Mayıs). Tabiatla geçen çocukluğumuz. 12 Nisan 2019 tarihinde www.dünyalilar.org.tr. adresinden erişildi.
- Canıdar, S. (2004, 18 Nisan). Tribünlerin sultanları. 16 Nisan 2019 tarihinde www.sabah.com.tr adresinden erişildi.
- Haber Vitrini. (2004, 1 Nisan). Rahmi Koç’tan ilginç sözler: zengin olunca ölemiyorsunuz. 10 Temmuz 2019 tarihinde www.habervitrini.com adresinden erişildi.
- Hürriyet (2000, 30 Ocak). En tehlikeli koleksiyon. 13 Mayıs 2019 tarihinde www.hurriyet.com adresinden erişildi.
- Pamir, B. (2005, 26 Haziran). Erzurum’dan Harvard’a. Sabah. 15 Mayıs 2019 tarihinde www.sabah.com.tr adresinden erişildi.
- Tokbaş, Y. (2007, 18 Haziran). Pazartesi sendromu. 2 Haziran 2019 tarihinde www.hurriyet.com.tr adresinden erişildi.
- Uhri, M. (2017). Şehirliye anlatması zor. Bütün Dünya, 3, 108-110. 5 Haziran 2019 tarihinde www.sizeedebiyat.com adresinden erişildi.