Farklı Eğitim Modeli Uygulayan Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Görev Yapan Öğretmenlerin Eğitim Programlarının Değerlendirilmesine İlişkin Görüşleri

Eğitim programlarının değerlendirilme süreci, eğitimin etkililiğini test etmek için kullanılmaktadır (Demirel; 2015). Literatürde, eğitim sistemindeki her bir öğenin sürecin içinde değerlendirilmesinin, çocuklara ve program geliştirme çalışmalarına katkı sağlayacağı yönünde bilgiler bulunmaktadır. Türkiye’de resmi okul öncesi eğitim kurumlarında halen uygulanmakta olan, Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim Programı (2013) eğitim süreci içinde çocuğun, programın ve öğretmenin değerlendirilmesini öngörmektedir. Türkiye’de özel öğretim kurumları kapsamında faaliyet gösteren Montessori, Waldorf ve Reggio Emilia ilhamlı eğitim yöntemlerinde de sürecin içinde ve çok boyutlu değerlendirme yapılması esastır. Benzer ilkelerle hareket edilse de, uygulanan farklı eğitim metotlarında, farklı değerlendirme biçimleri ve tekniklerinin kullanılması mümkündür. Bu araştırmanın amacı, farklı okul öncesi eğitim yaklaşımlarına sahip eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin, eğitim programlarının değerlendirilmesinde izledikleri yolların saptanması ve yapılan değerlendirmelerin sağladığı yararlara ilişkin görüşlerinin belirlenmesidir. Bu araştırmada, nitel araştırma desenlerinden durum çalışması modeli kullanılmıştır. Araştırmada çalışma grubu, ölçüt örnekleme yolu ile belirlenmiştir. Çalışma grubu Türkiye’de özel öğretim kurumları statüsünde faaliyet gösteren Waldorf Eğitim Yaklaşımı uygulayan anaokullarında çalışmakta olan iki öğretmen, Montessori Eğitim Yaklaşımı uygulayan anaokullarında çalışmakta olan iki öğretmen, Reggio Emilia ilhamlı okul öncesi eğitim kurumlarında çalışmakta olan iki öğretmen ve Milli Eğitim Bakanlığına bağlı resmi kurumlar statüsündeki okul öncesi eğitim kurumlarında çalışmakta olan dokuz öğretmen olmak üzere toplam on beş öğretmenden oluşmuştur. Milli Eğitim Bakanlığına bağlı resmi okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapmakta olan öğretmenlerin üçü çocuk merkezli bir anlayışı yansıtırken, altı tanesi ise öğretmen merkezli geleneksel eğitim anlayışını yansıtmaktadırlar. Araştırmada veriler, çalışma grubunda bulunan öğretmenler ile yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılarak elde edilmiştir. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde içerik analizi kullanılmıştır. Eğitime geleneksel yaklaşımı olan (öğretmen merkezli) öğretmenlerin dışındaki tüm öğretmenler (Montesori, Waldorf, Reggio Emilia ilhamlı okullarda çalışan öğretmenler ve MEB’e bağlı okul öncesi eğitim kurumlarında çocuk merkezli eğitim yaklaşımını benimseyen öğretmenler), eğitim sürecinin her aşamasında değerlendirme yapıldığına işaret eden açıklamalarda bulunmuşlardır. Resmi kurumlarda çalışan ve çocuk merkezli eğitim yaklaşımını benimseyen öğretmenler (3H, 4Ç, 15Ç), programdaki oyun zamanın sonunda değerlendirme toplantısı yaptıklarını ve bu toplantılarda çocukların yaptıkları çalışmaları arkadaşları ile paylaşarak değerlendirdiklerini bildirmişlerdir. Benzer kurumlarda görev yapan öğretmen merkezli geleneksel öğretmenler ise, değerlendirme toplantılarından hiç söz etmemişlerdir. Öğretmenlerin eğitim programlarının değerlendirilmesine yönelik yaptıkları uygulamalar ile ilgili açıklamaları incelendiğinde, öğretmen merkezli uygulamalar yapan öğretmenlerin tümünün (1G, 2G, 11G, 12G,13G,14G), yalnızca etkinliklerin ya da günün sonunda yapılan değerlendirme çalışmalarına değindikleri dikkati çekmiştir. Montesori, Waldorf, Reggio Emilia ilhamlı okullarda çalışan öğretmenler başka bir öğretmen ile aynı sınıfta çalışmanın, çok boyutlu değerlendirmeler yapabilmelerini mümkün kıldığını belirtmişlerdir. Bu nedenle bir okul öncesi eğitim sınıfında, öğretmenlerin işbirliği yapabilecekleri başka öğretmenlerle birlikte çalışmalarının, eğitim programlarında değerlendirmelerin çok boyutlu yapılabilmesi için gerekli olduğu düşünülmektedir.

The Opinions of Teachers in Preschool Education Institutions Applying Different Education Models on Evaluation of Education Programs

The evaluation process is used to test the efficiency of training (Demirel; 2015). The literature shows that evaluating each item throughout the process will contribute to pupils and program development. Currently implemented in formal pre-school education institutions in Turkey, the Preschool Education Program by Ministry of Education (2013) stipulates evaluation of pupils, program, and teachers during the educational process. The training methods inspired by Montessori, Waldorf, and Reggio Emilia adopted by private education institutes in Turkey also incorporate multi-dimensional assessment throughout the process. The study therefore aims to identify the evaluation methods adopted by teachers working in educational institutions with different pre-school education approaches and to report their views on the benefits of such evaluations. This study uses case study design, a common method in qualitative research. The study group was determined by criterion sampling. The study group consisted of 15 preschool teachers (two teachers working in private schools that employed Waldorf approach, two teachers Montessori approach, two teachers Reggio Emilia approach, and nine teachers working at state schools, three of which used child-centered approach while six of which used teacher-centered approach). In the interviews conducted with the teachers using semi-structured interview technique, the opinions of teachers about their assessment forms, the results of the assessment studies and the applicability of alternative assessment methods were obtained. A voice recorder device was used to record the interviews, and the recordings were then transcribed; the data were analyzed by content analysis method. The explanations examined by each researcher were assigned specific codes, and then these codes were compared. If there were differences between the codes, the researchers worked together to assign proper codes. All teachers other than those adopting traditional teacher-centered approach reported that evaluation was conducted at every stage of education through the teacher's assessment of the child and the child’s assessment of the process. Teachers working in state schools adopting childcentered approach (3H, 4C, 15C) reported that they had an evaluation meeting at the end of the playtime and that the children evaluated the activity by sharing them with their friends. However, teachers working in state schools adopting a teacher-centered approach never mentioned evaluation meetings. teachers adopting Montessori, Waldorf, Reggio Emilia approaches believe that working with another teacher allow them to perform multi-dimensional evaluations. We suggest that teachers working in preschool education should work in partnership with other teachers in order to cooperate for better evaluation.

PDF

___

Akkuş, B., & İzci, N. A. Sistem Yaklaşımı, Kavramları Ve Yönetim. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), 223-237. https://doi.org/10.34086/rteusbe.526991
Arter, J. A., Spandel, V., & Culham, R. (1995). Portfolios For Assessment And İnstruction. Erıc Clearinghouse On Counseling And Student Services.
Aslan, A. G. D. (2005). Okul Öncesi Eğitimde Reggio Emilia Yaklaşımı. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 75-84.
Atli, S. (2011). 2. Meşrutiyet dönemi okul öncesi eğitim çalışmalarının cumhuriyet dönemi uygulamalarına etkilerinin incelenmesi ( Yüksek lisans tezi)
Başaran, S. T., & Ulubey, Ö. (2018). 2013 okul öncesi eğitim programının değerlendirilmesi.
Baykul, Y. (1992). Eğitim Sisteminde Değerlendirme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(7). https://doi.org/10.1501/egifak_0000000402
Bennett, T. (2001). Reactions To Visiting The Infant-Toddler And Preschool Centers İn Reggio Emilia, Italy.
Birgin, O. (2008). Alternatif Bir Değerlendirme Yöntemi Olarak Portfolyo Değerlendirme Uygulamasına İlişkin Öğrenci Görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), 1-24. https://doi.org/10.30964/auebfd.470159
Boardman, M. (2007). ‘I Know how much this Child has Learned. I have Proof!’ Employing Digital Technologies for Documentation Processes in Kindergarten. Australasian Journal of Early Childhood, 32(3), 59-66. https://doi.org/10.1177/183693910703200309
Bozkurt, E., & Demir, R. (2012). Öğrenci Görüşleriyle Akran Değerlendirme: Bir Örnek Uygulama. İlköğretim Online, 11(4).
Buldu, M. (2010). Making learning visible in kindergarten classrooms: Pedagogical documentation as a formative assessment technique. Teaching and Teacher Education, 26(7), 1439-1449. https://doi.org/10.1016/j.tate.2010.05.003
Buldu, M., Şahin, F., & Yılmaz, A. (2018). Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Gelişim ve Öğrenmelerinin Desteklenmesinde Pedagojik Dokümantasyonun Katkısının Öğretmen Görüşlerine Göre İncelenmesi. İlköğretim Online, 17(3). https://doi.org/10.17051/ilkonline.2018.466365
Çaltık, İ. (2004). Milli Eğitim Bakanlığına bağlı anaokulu ve anasınıflarında görev yapan öğretmenlerin, uygulanan uygulanan okul öncesi eğitim programlarına ve programın kullanımına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Sakarya. https://doi.org/10.14225/joh1595
Chard, S. C. (1994). The Project Approach: A Second Practical Guide For Teachers. Instructional Technology Centre, Faculty Of Education, University Of Alberta.
Cherney, I. D., Seiwert, C. S., Dickey, T. M., & Flichtbeil, J. D. (2006). Children’s drawings: A mirror to their minds. Educational psychology, 26(1), 127-142. https://doi.org/10.1080/01443410500344167
Çelik, M. (2013). Öğrenme çocuk ile büyür: Erken çocukluk eğitiminde Waldorf yaklaşımı. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 39-51. https://doi.org/10.1501/ozlegt_0000000132
Demirel, Ö. (2007). Eğitimde program geliştirme.
Demirören, M., Melek, A., Koşan, A. M. A., Paloğlu, Ö., & Koşan, A. (2009). Bir Öğrenme Ve Değerlendirme Yöntemi Olarak “Portfolyo”. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi
Mecmuası, 62(01), 19-24. https://doi.org/10.1501/tipfak_0000000707
Dirkes, M. A. (1985). Metacognition: Students İn Charge Of Their Thinking. Roeper Review, 8(2), 96-100. https://doi.org/10.1080/02783198509552944
Dochy, F. J. R. C., Segers, M., & Sluijsmans, D. (1999). The Use Of Self-, Peer And CoAssessment İn Higher Education: A Review. Studies İn Higher Education, 24(3), 331-350. https://doi.org/10.1080/03075079912331379935
Doğru, S. S. Y. Alternatif Özel Eğitim Programları (Doğumdan Altı Yaşa Kadar Olan Çocuklar İçin Özel Eğitim). Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, (10), 326-343. https://doi.org/10.1501/ozlegt_0000000118
Duban, N., & Küçükyılmaz, E. A. (2008). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Alternatif ÖlçmeDeğerlendirme Yöntem Ve Tekniklerinin Uygulama Okullarında Kullanımına İlişkin Görüşleri. İlköğretim Online, 7(3). https://doi.org/10.1501/sporm_0000000099
Easton, F. (1997). Educating The Whole Child,“Head, Heart, And Hands”: Learning From The Waldorf Experience. Theory İnto Practice, 36(2), 87-94. https://doi.org/10.1080/00405849709543751
Ellis, J. T., Luiselli, J. K., Amirault, D., Byrne, S., O'Malley-Cannon, B., Taras, M., ... & Sisson, R. W. (2002). Families Of Children With Developmental Disabilities: Assessment And Comparison Of Self-Reported Needs İn Relation To Situational Variables. Journal Of Developmental And Physical Disabilities, 14(2), 191-202. https://doi.org/10.1023/a:1015223615529
Erişen, Y., & Güleş, F. (2007). Montessori Materyallerinin Tasarım Kalitesi Özelliklerinin Değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (18), 287-305.
Ezmeci, F., & Akman, B. (2016). Erken Çocukluk Döneminde Düşünme Becerileri Reggio Emilia Yaklaşımı Ve High/Scope Programı. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1(1). https://doi.org/10.37754/number.year.id
Falchikov, N. (1995). Peer feedback marking: Developing peer assessment. Innovations in Education and training International, 32(2), 175-187. https://doi.org/10.1080/1355800950320212
Falchikov, N., & Boud, D. (1989). Student self-assessment in higher education: A metaanalysis. Review of Educational Research, 59(4), 395-430.
Feez, S. (2009). Montessori And Early Childhood: A Guide For Students. Sage. Fraser, S., & Gestwicki, C. (2002). Authentic childhood: exploring Reggio Emilia in the classroom Delmar. Albany, NY.
Gül Can, Ş. (2009). Okul öncesi eğitimi öğretmen ve öğretmen adaylarının 2006 okul öncesi eğitim programının değerlendirme unsuruna yönelik görüş ve davranışlarının incelenmesi (Master's thesis). https://doi.org/10.17240/aibuefd.2017.17.28551-304638
Güler, N., & Gelbal, S. (2010). Açık Uçlu Matematik Sorularının Güvenirliğinin Klasik Test Kuramı Ve Genellenebilirik Kuramına Göre İncelenmesi. Kuram Ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(2), 991-1019. https://doi.org/10.21031/epod.280199
Güneş, T., Dilek, N. Ş., Hoplan, M., Çelikoğlu, M., & Demir, E. S. (2010, November). Öğretmenlerin alternatif değerlendirme konusundaki görüşleri ve yaptıkları uygulamalar. In International Conference on New Trends in Education and Their Implications (pp. 11- 13).
Güral, M. (2015). Montessori Eğitim Yaklaşımında Çocuğun Özgürlüğü. The Journal Of Academic Social Science Studies, 37, 447-457. https://doi.org/10.9761/jasss2937 Http://Tegm.Meb.Gov.Tr/Dosya/Okuloncesi/Ooproram.Pdf
Inan, H. Z., Trundle, K. C., & Kantor, R. (2010). Understanding natural sciences education in a Reggio Emilia-inspired preschool. Journal of Research in Science Teaching, 47(10), 1186- 1208. https://doi.org/10.1002/tea.20375
Işıkoğlu, N. (2007). Okul öncesi öğretmen adaylarının profesyonel gelişiminde yansıtıcı günlüklerin gelişimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi,7 (2),799-825. https://doi.org/10.14527/kuey.2014.014
Kaya, O. N. (2003). Eğitimde Alternatif Bir Değerlendirme Yolu: Kavram Haritaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(25).
Kayılı, G. (2018). The effect of Montessori method on cognitive tempo of kindergarten children. Early Child Development and Care, 188(3), 327-335. https://doi.org/10.1080/03004430.2016.1217849
Know. Online: Www. Montessori. Org/Sitefiles/Montessori_101_Nonprintable. Pdf. Kotaman, H. (2009). Okul Öncesi Eğitimde High Scope Modeli. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(26), 31-41.
Lillard, A., & Else-Quest, N. (2006). Evaluating montessori education. Science, 313(5795), 1893- 1894. https://doi.org/10.1126/science.1132362
Lillard, P. P. (2011). Montessori: A Modern Approach. Schocken.
Mills, M., & McGregor, G. (2013). Re-engaging young people in education: Learning from alternative schools. Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315880433
Mutlu, B., Ergişi, A., Ayhan, A. B., & Neriman, A. R. A. L. (2012). Okul Öncesi Dönemde Montessori Eğitimi. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 113-128. https://doi.org/10.1501/asbd_0000000033
Nicholson, D. W. (2000). Layers Of Experience: Forms Of Representation İn A Waldorf School Classroom. Journal Of Curriculum Studies, 32(4), 575-587. https://doi.org/10.1080/00220270050033637
Oğuz, B. U. V., & Akyol, A. K. (2006). Çocuk Eğitiminde Montessori Yaklaşımı. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 243-256.
Oluk, N. T., & Ekmekci, G. (2017). Alternatif Değerlendirme Teknikleri İle Klasik Değerlendirme Tekniklerinin Öğrenci Başarısını Ölçme Açısından Karşılaştırılması. Eğitim Ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 4(2), 172-199. https://doi.org/10.26466/opus.568710
Özerbaş, M. A. Eğitim Teknolojisi Öğelerinin Sistem Kuramları Açısından Değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (11), 252-268. https://doi.org/10.33418/ataunikkefd.549459
Öztürk, Y. A., & Şahin, Ç. (2013). Süreç Odaklı Ölçme-Değerlendirme Yöntemlerinin Uygulanmasında Yaşanacak Güçlüklere İlişkin Sınıf Öğretmeni Adaylarının Görüşleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (36), 109-129. https://doi.org/10.30964/auebfd.447336
Parlakyıldız, B. (2017). Okul Öncesi Dönemde Çocuğu Tanıma Anlama Ve Değerlendirme Yöntemi: Performans Ölçümlü Portfolyo Değerlendirme. Pegem Atıf İndeksi, 227-243. https://doi.org/10.14527/9786053648819.11
Pekdoğan, S. (2012). Reggio emilia yaklaşımı üzerine bir çalışma. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2017.17.30227-326304
Rinaldi, C. (1994). Staff Development İn Reggio Emilia. Reflections On The Reggio Emilia Approach, 55-60.
Sak, İ. T. Ş. (2014). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Montessori Ve Reggio Emilia Yaklaşımları İle İlgili Görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(3). https://doi.org/10.17679/iuefd.58218
Sapsağlam, Ö. (2013). Değerlendirme Boyutuyla Okul Öncesi Eğitim Programları (1952- 2013). Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2013(1), 63-73. https://doi.org/10.14527/9786050370096.07
Schroeder-Yu, G. (2008). Documentation: Ideas And Applications From The Reggio Emilia Approach. Teaching Artist Journal, 6(2), 126-134. https://doi.org/10.1080/15411790801910735
Seldin, T. (2008). Montessori 101: Some Basic İnformation That Every Montessori Parent Should Know. Retrieved June, 11, 2008.
Seldin, T., & Epstein, P. (2003). The Montessori Way. Montessori Foundation Press.
Shrauger, J. S., & Osberg, T. M. (1981). The Relative Accuracy Of Self-Predictions And Judgments By Others İn Psychological Assessment. Psychological Bulletin, 90(2), 322. https://doi.org/10.1037/0033-2909.90.2.322
Somervell, H. (1993). Issues in assessment, enterprise and higher education: The case for self-peer and collaborative assessment. Assessment and evaluation in higher education, 18(3), 221- 233. https://doi.org/10.1080/0260293930180306
Sönmez, V., (2000). Öğretmenlik Mesleğine Giriş, Ankara: Anı Yayıncılık.
Şahin, Ç. Öğrenci Merkezli Eğitimde Ürün Seçki Değerlendirme Dosyasi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (11), 124-140. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2621
Şahin, Ç., & Öztürk, Y. A. (2014). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Alternatif Ölçme-Değerlendirme Yöntemlerine İlişkin Görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 123-142.
Tecim, V. (2004). Sistem Yaklaşımı Ve Soft Sistem Düşüncesi.
Tedick, D. J., & Klee, C. A. (1998). Alternative Assessment İn The Language Classroom.
Temel, F., & Toran, M. (2012). Erken Çocukluk Eğitiminde Yaklaşımlar Ve Programlar. Ankara: Vize Yayıncılık. https://doi.org/10.14527/9786053640967.02
Thornton, L., & Brunton, P. (2009). Understanding The Reggio Approach: Early Years Education İn Practice. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203876008
Toprakçı, E. (2016). Eğitbilim. Ankara: Ütopya yayıncılık.
Toran, M., & Temel, Z. F. (2014). Montessori yaklaşımın çocukların kavram edinimi üzerindeki etkisinin incelenmesi. İlköğretim Online, 13(1).
Tuğluk, M. N., Gündoğdu, K., & Kaya, H. İ. (2010). Okul Öncesi Eğitimde Montessori Yaklaşımı. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (13), 167-174.
Tuğrul, B. (2003). Çocuğu Tanıma Ve Değerlendirme. M. Sevinç (Yay. Haz.), Erken Çocuklukta.
Uzun, A., & Yurdabakan, İ. (2011). İlköğretim Öğrencilerinin Öz-Değerlendirmeye Yönelik Tutumlarının İncelenmesi.
Valencia, S. (1990). Assessment: A Portfolio Approach To Classroom Reading Assessment: The Whys, Whats, And Hows. The Reading Teacher, 43(4), 338-340.
White, J. M., Yussen, S. R., & Docherty, E. M. (1976). Performance of Montessori and traditionally schooled nursery children on tasks of seriation, classification, and conservation. Contemporary Educational Psychology, 1(4), 356-368. https://doi.org/10.1016/0361-476x(76)90055-2
Wilbrandt, E. (2007). Montessori Eğitim Modeli Teori Ve Uygulama Semineri Notları.
Yalçınkaya, M. (2014). Açık Sistem Teorisi Ve Okula Uygulanması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2). https://doi.org/10.17152/gefd.10834
Yavuz, E. A., & Zembat, R. Dinamik Değerlendirme Yaklaşımı Ve Okul Öncesi Eğitimde Kullanımı. Eğitim Kuram Ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 2(2), 12-22. https://doi.org/10.17244/eku.347813
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2003). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
Yurdabakan, İ. (2011). Yapılandırmacı Kuramın Değerlendirmeye Bakışı: Eğitimde Alternatif Değerlendirme Yöntemleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 44(1), 51-78. https://doi.org/10.1501/egifak_0000000150

Turkish Studies - Educational Sciences-Cover

ISSN: 2667-5609
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ