Üniversite Öğrencilerinin Dindarlık Algılarıyla Ahlaki Yargıları Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi

Üniversite Öğrencilerinin Dindarlık Algılarıyla Ahlaki Yargıları Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi

İnsanların ahlaki olgunlukları üzerinde pek çok faktörün etkisinden söz edilebilir. Bu çalışmanın amacı, ahlaki yargı düzeyleri üzerinde dindarlık algı düzeylerinin etkisinden söz etmek ve ahlaki yargı düzeyi ile dindarlık algı düzeyini karşılaştırmalı olarak incelemektir. Bu amaç doğrultusunda demografik gibi bazı bağımsız değişkenlerle gençlerin dindarlık düzeyi ahlaki yargı düzeyinde bir değişimi etkileyip etkilemediği incelenmiştir. Bu araştırmada yöntem olarak tarama modeli kullanılmıştır. Bu araştırma İnönü Üniversitesinin çeşitli fakültelerinde okuyan öğrencileri üzerinde gerçekleşmiştir. Araştırma verileri 2015 yılında dindarlık algı ölçeği, kişisel bilgiler formu ve ahlaki yargı testi ile toplanmıştır. Verilerin analizi için SPSS analiz programı kullanılmış ve değişkenlerin kendi aralarındaki ilişkilerini ortaya koymak için regresyon analizinden yararlanmıştır. Bu araştırmada ilk olarak dindarlık ile ahlaki yargı arasında nasıl bir ilişkinin olduğunu ortaya çıkarmak amacıyla yapılan regreyon analizi sonucunda iki düzey arasında yüksek olmasa da pozitif yönde bir ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. Dindarlığın inanç düzeyi ile ahlaki yargı düzeyi arasında da pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunurken dindarlığın ibadet düzeyi ile ahlaki yargı düzeyi arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Elde edilen veriler ışığında genel dindarlığın artmasıyla ahlaki yargının da artacağı sonucu çıkarılabilir. Dindarlığın inanç düzeyi de aynı şekilde ahlaki yargıyı yordarken ibadet düzeyi ile ahlaki yargı arasında herhangi anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Bir başka deyişle ahlaki yargının artması dindarlığın ve inanç düzeyinin artmasıyla açıklanabilirken ibadet düzeyi ile açıklanamamaktadır.

___

  • Acuner, H. Y. (2005). Dı̇ n eğı̇ tı̇mı̇ açısından 14-18 yaş arası gençlerde ahlakı̇ yargı gelı̇ şı̇mı̇ (Samsun il örneği). Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18(18-19), 265-297.
  • Acuner, Y. (2004). 14-18 Yaş arası gençlerde ahlaki yargı gelişimi ve ahlak eğitimi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Armaner, N. (1967). İnanç ve hareket bütünlüğü bakımından din terbiyesi. Ankara : Milli Eğitim Bakanlığı.
  • Arslan, H. (2008). Ekonomik kalkınmada dinsel tutum ve davranışların çift yönlü rolü [Yayımlanmamış doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Arslan, H. (2011). Dindarlık boyutları, algıları ve uygulamaları. Hikmet Yurdu: Düşünce–Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 4(7), 39-61.
  • Ayten, A. (2013). Din ve sağlık: bireysel dindarlık, sağlık davranışları ve hayat memnuniyeti ılişkisi üzerine bir araştırma. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 13(1), 7-31.
  • Bilgin, B. (1988). Eğitim bilimi ve din eğitimi. Gün Yay.
  • Bilhan, S. (1990). Eğitim felsefesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yay. Cebeci, S. (1996). Eğı̇ tı̇m felsefesı̇ne toplumcu bı̇ r yaklaşlm. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2(2), 99-107.
  • Clark, W. H. (1961). The psychology of religion. MacMillian. Çağlayan, A. (2005). Ahlak pusulası: ahlak ve değerler eğitimi. DEM Yayınları.
  • Çağrıcı, M. (1989). Ahlak. İçinde Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (C. 2). TDV Yayınları.
  • Çırak, G. K. (2006). Üniversite öğren-cilerinin ahlaki yargı yetenekleri ve ahlaki yargı yetenekleri ile kendini gerçekleştirme düzeylerinin karşılaştırılması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Çiftçi, N. (2001a). Ahlaki yargı testi mut’un teorisi ve türkçe versiyonunun geçerliği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 1(2), 295-321.
  • Çiftçi, N. (2001b). Almanya ve türkiye’deki türk lise öğrencilerinin ahlaki yargı yeteneklerinin karşılaştırılması [Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Çileli, M. (1981). 14-18 Yaş arasındaki öğrencilerde ahlaki yargının zihinsel gelişim psikolojisi yaklaşımı ile değerlendirilmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
  • Çileli, M. (1986). Ahlak psikolojisi ve eğitimi. V Yay.
  • Çilingir, L. (2003). Ahlak felsefesine giriş-metinlerle ahlakı temellendirme. Elis Yay.
  • Demir, M. (2017). Dindarlık–yardımseverlik ilişkisi: Malatya örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Ekşi, H. (2002). Din eğitimi, gençlik ve kişilik. İçinde H. Hökelekli (Ed.), Gençlik, Din ve Değerler Psikolojisi. Ankara Okulu Yay.
  • Günay, Ü. (1999). Erzurum ve çevre köylerinde dini hayat. Erzurum Kitaplığı.
  • Günay, Ü., & Çelik, C. (2006). Dindarlığın sosyo-psikolojisi. Karahan Kitabevi.
  • Güngör, E. (1998). Değerler psikolojisi üzerinde araştırmalar. Ötüken Neşriyat.
  • Hallahmi, B.-B. & Argyle, M. (1975). The social psychology of religion. Routledge&Kegan Paul.
  • Harun, S. (2006). Din ve ahlak ilişkisine sosyolojik bir yaklaşım: incesu örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • İbn Manzur, E. F. M. (1119). Lisan’ul arab. Kahire: Daru’l-Maarif.
  • James, W. (1987). Writings 1902-1910 the varieties of religious experience pragmatism a pluralistic universe the meaning of truth some problems of philosophy essays. Literary Classics of the United States.
  • Kaya, M. (1993). Bazı kişisel değişkenlere göre üniversite öğrencilerinin ahlaki yargıları [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Kaya, M. (1998). Din eğitiminde iletişim ve dini tutum. Etüt Yay.
  • Kaya, M., & Aydın, C. (2011). Ünı̇versı̇ te öğrencı̇ lerı̇nı̇n dı̇nı̇ inanç ile ahlakı̇ olgunluk düzeylerı̇ arasindakı̇ ilı̇ şkı̇nı̇ n incelenmesı̇ . Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 30, 15-42.
  • Kohlberg, L. (1980). Stages of development as a basis for moral education. Religious Education Press.
  • Küçükalp, E. (2004). Ahlaki yargi gelişimi ve dindarlık arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Mehmedoğlu, A. U. (2004). Kişilik ve din. DEM Yayınları.
  • Mehmedoğlu, Y. (2005). Erişkin bireyin kendilik bilinci. DEM Yayınları. Okumuşlar, M. (2002). Fıtrattan dine: din, fıtrat, eğitim ilişkisi. Yediveren Yay.
  • Pargament, K. I., Ano, G., & Wachholtz, A. (2005). The religious dimension of coping: advances in theory, research and practice. İçinde R. F. Paloutzian & C. L. Park (Ed.), Handbook of the Psychology of Religion and Spirituality. The Guilford Press. Soyak, E. (2013). Popüler Dindarlık düzeyinin din sosyolojisi açısından ıncelenmesi (Battalgazi örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Şengün, M. (2008). Lise öğrencilerinin ahlaki olgunluk düzeylerinin bazı kişisel değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Taplamacıoğlu, M. (1962). Yaşlara göre dini yaşayışın şiddet ve kesafeti üzerinde bir anket denemesi. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10(1), 141-151.
  • Temel, Z. F. (1991). Yetiştirme yurdunda ve ailesi yanında kalan 14-18 yaş grubundaki gençlerin cinsiyet rolü kimlikleri ıle moral gelişimlerinin bazı değişkenlere göre ıncelenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
  • Tolunay, A. (2001). The relationship between religiosity, dogmatism, and moral reaso-ning. boğaziçi üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü yayınlanmamşı [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Turan, Y. & İyibilgin, O. (2018). Ünı̇versı̇ te öğrencı̇ lerı̇nı̇ n dı̇ ndarlik düzeylerı̇ ve kur’an’a yönelı̇ k tutumlari üzerı̇ ne amprı̇ k bı̇ r araştirma (Ordu Ünı̇ versı̇ tesı̇ örneklemı̇ ). Odü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (Odüsobiad), 8(2), 409-420.
  • Uysal, V. (1995). İslami dindarlık ölçeği üzerine bir pilot çalışması. İslami Araştırmalar, 8, 263- 271.
  • Uysal, V. (2003). Türkiye’de dindarlık ve kadın. Çamlıca Yay.
  • Yapıcı, A. (2006). Yeni bir dindarlık ölçeği ve üniversiteli gençlerin dinin etkisini hissetme düzeyi: Çukurova üniversitesi örneği. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD), 6(1), 66-116.
  • Yavuz, K. (1998). Günümüzde din eğitimi. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yay.